ΤΗΣ ΔΑΝΑΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ*
Λίγες μέρες μετά την Εορτή των Ελληνικών Γραμμάτων, που τιμώνται την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου), και λίγες μέρες πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, που καθιερώθηκε το 2017 μαζί με την Ημέρα Μνήμης Διονύσιου Σολωμού (9 Φεβρουαρίου), ας στρέψουμε για λίγο τη σκέψη μας στη γλώσσα μας και στη θέση που αρμόζει να κατέχει στην εκτίμηση όλων, Ελλήνων και μη, για την προσφορά της στον παγκόσμιο πολιτισμό. Μέσα σε μία κοινωνία ραγδαία μεταβαλλόμενη και μια παγκοσμιοποιημένη νέα τάξη πραγμάτων, με πολέμους και αναστατώσεις, όπου οι άνθρωποι διακατέχονται από υλιστική μανία και όπου όλοι διεκδικούν τα δικά τους συμφέροντα, η γλώσσα μας και ο πολιτισμός μας αποτελούν τα βασικά ερείσματα που έχουμε ως Ελληνισμός να προτάξουμε με στόχο την εθνική μας επιβίωση.
Η ελληνική γλώσσα, τόσο ως κώδικας επικοινωνίας των Ελλήνων όσο και ως φορέας του πολιτισμού τους, μιλιέται αδιαλείπτως εδώ και τουλάχιστον τέσσερεις χιλιάδες χρόνια και είναι απόλυτα ταυτισμένη με την πορεία της ανθρώπινης σκέψης. Είναι η γλώσσα στην οποία ο άνθρωπος αποτυπώνει θεμελιώδεις εκφάνσεις του πολιτισμού του: πραγματοποιεί το πέρασμά του από τον μύθο στον λόγο, διατυπώνει τα πρώτα φιλοσοφικά ερωτήματα, περιγράφει τις πρώτες επιστημονικές ανακαλύψεις -στα μαθηματικά, φυσική, αστρονομία, βιολογία, ιατρική, μουσική. Είναι δηλαδή η γλώσσα των Θαλή και Πυθαγόρα, Ευκλείδη και Δημόκριτου, Ιπποκράτη και Αρχιμήδη. Η γλώσσα στην οποία μεγαλουργούν οι Αισχύλος και Αριστοφάνης, Ηρόδοτος και Θουκυδίδης, Πλάτωνας και Αριστοτέλης. Η γλώσσα της Καινής Διαθήκης, του Ρωμανού του Μελωδού, του Διονύσιου Σολωμού, του Καβάφη και του Καζαντζάκη, του Σεφέρη και του Ελύτη, του Κώστα Μόντη. Είναι η γλώσσα που τροφοδότησε με χιλιάδες λέξεις το λεξιλόγιο των Νεολατινικών και των σημαντικότερων σύγχρονων γλωσσών, και που δεσπόζει -όπως και η Λατινική- στο λεξιλόγιο των τεχνών, των επιστημών, της πολιτικής, της φιλοσοφίας και κάθε πτυχής της ανθρώπινης δημιουργίας.
Η ελληνική γλώσσα, τόσο στην κοινή της μορφή όσο και στις διαλεκτικές εκδοχές της -όπως διαχρονικά εμφανίζονται από τα πανάρχαια χρόνια- αποτυπώνει την κοινή εθνική ταυτότητα και τον ενιαίο πολιτισμό των ανά τον κόσμο Ελλήνων. Οι Έλληνες του κέντρου, των αρχαίων αποικιών, της νεότερης διασποράς, ενσωματώνονται στον εθνικό κορμό μέσα από τη συνείδηση και του ομόγλωσσου -όπως και του ομότροπου, του ομόθρησκου και του όμαιμου.
Στην Κύπρο η διάδοση της ελληνικής γλώσσας σηματοδότησε πριν από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια την αρχή του πλήρους εξελληνισμού της. Από την πρώτη ελληνική διάλεκτο που μιλήθηκε στο νησί μας από τους Μυκηναίους, την Αρκαδοκυπριακή, μέχρι και τη Νεοελληνική Κοινή που σήμερα συνυπάρχει αρμονικά με την τοπική διάλεκτο, η γλώσσα μας αποτελεί πρότυπο προσήλωσης στις ελληνικές μας ρίζες και αυθεντικό συνεχιστή της παράδοσής μας.
Η ελληνική γλώσσα εδώ και πολλούς αιώνες, αλλά και τις τελευταίες δεκαετίες ακόμα περισσότερο, είναι αντικείμενο διδασκαλίας στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, όπου υπάρχουν έδρες Αρχαιοελληνικών και Νεοελληνικών Σπουδών. Παράλληλα, διδάσκεται και στα καλύτερα σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.
Το λυπηρό, δυστυχώς, είναι ότι, σε αντίθεση με την εκτίμηση που δείχνουν οι ξένοι στη γλώσσα μας, σήμερα εμείς οι Έλληνες -όχι μόνο των επαρχιών αλλά και του κέντρου- την κακοποιούμε. Αφήνουμε καθημερινά να εισβάλλουν στον λόγο μας (τόσο στον ανεπίσημο όσο και στον επίσημο) ξένες λέξεις, γράφουμε στα λεγόμενα greeklish αντί στο αλφάβητό μας και δεν κάνουμε τίποτα για την καταπολέμηση της λεξιλογικής και μορφοσυντακτικής πενίας που εν πολλοίς μας χαρακτηρίζει.
Η απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας υιοθετήθηκε αμέσως και στην Κύπρο. Έκτοτε το Υπουργείο Παιδείας διοργανώνει κάθε χρόνο σχετικές εκδηλώσεις, για ευαισθητοποίηση τόσο των μαθητών όσο και ευρύτερα της κοινωνίας. Ας αποτελεί αυτή η ημέρα ευκαιρία για προβληματισμό και αναστοχασμό, ώστε να αποδίδουμε όλοι μας στη γλώσσα μας την προσοχή και τον σεβασμό που της αξίζει.
*Φιλόλογος Β.Δ., Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων στο ΥΠΠΑΝ, Μ.Α. στην Κλασική Φιλολογία
