ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Λίγο πριν τις 11.00, το πρωί. Μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Σύστημα Αριάδνη. Εμφανίζονται στην οθόνη δεκάδες αντικαταστάσεις, δεκάδων ειδικοτήτων. Ο υποψήφιος αντικαταστάτης, καλείται να αποφασίσει ποιαν αντικατάσταση θα επιλέξει, να υπολογίσει τις μέρες της αντικατάστασης, την επαρχία. Θα εργαστεί προσωρινά, ενώ είναι άνεργος εδώ και χρόνια.
1.45 περίπου. Μήνυμα στο κινητό. «Έχετε εξασφαλίσει αντικατάσταση». Χαμόγελο αισιοδοξίας, αφού δεν θα είναι άνεργος για τις επόμενες μέρες. Εφτά συγκεκριμένα. Το τελευταίο διάστημα, όσο κρατούσε ένας κοβιντ. Και μετά πάλι από την αρχή.
Θα κοιτάξει την οθόνη του υπολογιστή. Θα επιλέξει, θα αναμείνει. Θα κερδίσει αντικατάσταση και θα πάει στα σχολεία. Θα τρέξει για την ύλη. Θα συγκεντρώσει υλικό τελευταία στιγμή. Θα πάει για αναπληρωσεις. Περισσότερες κάποιες φορές από αυτές που του αναλογούν . Και κάποιες από αυτές τις ώρες δεν τις πληρώνεται, αφού ανήκει στο ωρομίσθιο εκπαιδευτικό προσωπικό. Θα προσπαθήσει να οικοδομήσει σχέσεις ανάμεσα σε συναδέλφους και τους μαθητές του. Θα συνδεθεί μαζί τους για λίγες ημέρες. Αν είναι τυχερός για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ίσα ίσα που θα προλάβει να μάθει τα ονόματα. Και μετά, πάλι από την αρχή.
Αυτή είναι η μοίρα του αντικαταστάτη. Είναι αυτή η ρουτίνα του. Περιπλανώμενος, ανέστιος, χωρίς προγραμματισμό αρκετές φορές. Πολλάκις έχει τονιστεί πως δεν έχει δικαιώματα. Είναι μια θέση του εκπαιδευτικού συστήματος – όπως έχει ειπωθεί- που απλά «κλείνει τρύπες». «Μπαλώνει» καταστάσεις. Είναι η θέση του Τζόκερ, στο χαρτί της τράπουλας.
Αυτές οι συνθήκες εργασίες, θα πρέπει να αναθεωρηθούν, γιατί ακριβώς, τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχτεί πόσο απαραίτητη είναι η παρουσία τους στα σχολεία. Και γιατί τώρα; Γιατί όταν θέλεις να βελτιώσεις το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας σου θα πρέπει να το βελτιώσεις συνολικά και σε όλους τους εκπαιδευτικούς τομείς.
Έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Όπως για παράδειγμα η διεκδίκηση των αντικαταστάσεων μέσω του συστήματος Αριάδνη. Βήμα πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα, αφού με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η διαφάνεια. Διαφάνεια και αξιολόγηση, απαραίτητες αξίες στον χώρο της παιδείας. Χρειάζεται ακόμη να πραγματοποιηθούν κι άλλα βήματα. Θα πρέπει να προσδοθεί κύρος στη θέση του αντικαταστάτη. Διοργάνωση περισσότερων σεμιναρίων, αξιολόγηση των αντικαταστατών ως αναπόσπαστο κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος. Αξιοποίηση της πρότασης της ΠΟΕΔ, για δημιουργία δεξαμενής αντικαταστατών. Είναι αναμφίβολο και αδιαπραγμάτευτο γεγονός πως ο αντικαταστάτης παράγει διδακτικό και παιδαγωγικό έργο.
Ο αντικαταστάτης επιβάλλεται να έχει δικαιώματα γιατί ακριβώς είναι Άνθρωπος, που προσφέρει στον εκπαιδευτικό χώρο εξίσου με τους συναδέλφους του. Όταν τον αντιμετωπίζεις ως ατομο χωρίς δικαιώματα υποτιμάς τις όποιες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Καλλιεργείς μια στάση και κουλτούρα απέναντι του, η οποία και τον παρεμποδίζει να παράγει ακόμη πιο ποιοτικό έργο.
Καλούμε την Πολιτεία να εγκύψει και να δει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αντικαταστάτες. Και την καλούμε ταυτόχρονα να δει με ευαισθησία αυτά τα προβλήματα που θα προκύψουν με την κατάργηση των καταλόγων διοριστέων. Διότι όλοι αυτοί οι αντικαταστάτες κατοχυρώνουν δημόσια την προϋπηρεσία τους σύμφωνα με τους νόμους και τις κείμενες διατάξεις αυτής της πολιτείας.
*Πρόεδρος Επιτροπής Αντικαταστατών και Συμβασιούχων Μέσης (ΟΕΛΜΕΚ)
