ΤΗΣ ΔΑΝΑΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ*
Δείγμα αγαστής και στενής συνεργασίας Ελλάδας και Κύπρου, αλλά και μαρτυρία των ακατάλυτων δεσμών που από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και σήμερα ενώνουν τον ελληνικό κόσμο και οδηγούν τα δυο κράτη μας σε κοινή εθνική πορεία, χαρακτήρισε ο τέως Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κ. Πρόδρομος Προδρόμου τον κοινό εορτασμό της Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας, που πραγματοποιήθηκε στην Ακαδημία Αθηνών στις 9 Φεβρουαρίου 2023.
Ο εορτασμός αποτελεί απόρροια του Μνημονίου Συναντίληψης στον Τομέα της Ελληνομάθειας, που υπεγράφη από τα Υπουργεία Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας και Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, και για το οποίο εργάστηκε για πολλά χρόνια ο αείμνηστος καθηγητής Ιωάννης Καζάζης. Το Μνημόνιο προνοεί την υιοθέτηση από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου των διαδικασιών και προδιαγραφών πιστοποίησης της γνώσης της ελληνικής γλώσσας του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, καθώς και μια σειρά από παρεμφερείς δραστηριότητες, δίνοντας έτσι νέες προοπτικές στη διδασκαλία της γλώσσας μας, τόσο στην Κύπρο όσο και ανάμεσα στους ομογενείς μας διεθνώς.
Οι ακατάλυτοι δεσμοί, στους οποίους αναφέρθηκε ο κ. Προδρόμου, μας παραπέμπουν στην αρχαιότητα. Αρκεί να αναφερθούμε στον βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου Ευαγόρα, ο οποίος τον 4ο αι. π.Χ. κατόρθωσε να αποτρέψει τον αφελληνισμό των κατοίκων, τον οποίο προωθούσαν συστηματικά οι πανίσχυροι Πέρσες κατακτητές, ενισχύοντας ασταμάτητα τους πολιτιστικούς δεσμούς με την Αθήνα. Οι δεσμοί διαπιστώνονται όμως και στη σύγχρονη εποχή, όταν στα χρόνια της αγγλικής αποικιακής κατοχής της Κύπρου επιχειρήθηκε εξίσου συστηματικά ο προσπολιτισμός των Κυπρίων, μέσω της γλώσσας και της εκπαίδευσης και της προσπάθειας για δημιουργία μίας «στενά κυπριακής συνείδησης», κάτι το οποίο αποτράπηκε εν πολλοίς με την ενίσχυση της παιδείας και με την κάθοδο στην Κύπρο λογίων, γυμνασιαρχών και πολλών εκπαιδευτικών από την κυρίως Ελλάδα και τον ευρύτερο Ελληνισμό.
Ο κ. Προδρόμου αναφέρθηκε στη διαχρονική -εδώ και 4 χιλιάδες χρόνια- πορεία της ελληνικής γλώσσας και στην κληρονομιά που άφησε στον Νέο Ελληνισμό, καθώς η γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο επικοινωνίας, αλλά ταυτόχρονα κουβαλά και όλο τον πνευματικό πλούτο που δημιουργήθηκε από τόσων αιώνων γραμματεία και πολιτιστική παραγωγή. Το μονάκριβο αυτό τιμαλφές είναι εξαιρετικά δημοκρατικό, καθώς είναι κοινό κτήμα όλων, και κάνει τους Έλληνες εξαιρετικά πλούσιους και ευλογημένους. Ακόμα περισσότερο πλούσιο, όμως, είναι και το ιδίωμα της Κύπρου, η κυπριακή διάλεκτος, που διατηρεί μορφές απαράλλακτες από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.
Η ελληνική σκέψη, όπως αποδόθηκε με τη δύναμη και την ομορφιά της γλώσσας μας, άφησε στο πέρασμα του χρόνου μνημεία λόγου απαράμιλλης αξίας, τόσο για το γλωσσικό κάλλος όσο και για το αξιακό τους περιεχόμενο, ταυτόχρονα όμως τροφοδότησε τις νεότερες γλώσσες, αλλά και το σύνολο των τεχνών και των επιστημών, με απίστευτης αξίας λεξιλογικό πλούτο. Αρκεί μόνο να αναφερθούμε στις πανάρχαιες έννοιες της πόλης, της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που αναπαράγονται και ανανεώνονται οικουμενικά. Τη συνείδηση για τη μοναδική αξία της γλώσσας μας εκφράζει ο ποιητής Κώστας Μόντης, που διαπιστώνει μεν τη μικρή αριθμητική εμβέλεια της ελληνικής ως προς τους χρήστες, επισημαίνει δε το ότι «αντισταθμίζει που γράφουμε ελληνικά».
Στη συνέχεια ο κ. Προδρόμου αναφέρθηκε στις ανησυχίες που εκφράζονται σήμερα στην ευρύτερη κοινωνία για «γλωσσική πενία», ίσως και για «κινδύνους» και «κρίση» της γλώσσας. Εξέφρασε την άποψη πως, στη σημερινή εποχή και μέσα στο τεχνολογικό και επικοινωνιακό σύστημα που μας περιβάλλει, οφείλουμε να εγκύψουμε στη γλωσσική παιδεία που παρέχουμε και να εξετάσουμε πώς αντιμετωπίζεται, μετριάζεται ή και θεραπεύεται οποιαδήποτε αδυναμία ή έλλειμμα. Εδώ εδράζεται και η ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος και των Υπουργείων Παιδείας των δύο χωρών μας.
Με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της θητείας του ως Υπουργού Παιδείας, ο κ. Προδρόμου απηύθυνε τέλος ειλικρινείς και ευγνώμονες ευχαριστίες προς την ομόλογό του της Ελλάδας κ. Ν. Κεραμέως και τον Υφυπουργό κ. Άγ. Συρίγο, και ευχήθηκε να διευρυνθεί η υφιστάμενη συνεργασία.
*Φιλόλογος Β.Δ.Α΄, Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων στο ΥΠΑΝ, Μ.Α. στην Κλασική Φιλολογία – Αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού
