Ο δάσκαλος που πήρε το είκοσι στον τάφο

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*

Υπήρχαν και στην εποχή μας τέτοιοι. Που κορδώνονταν με ύφος σαράντα καρδιναλίων ότι το δικό τους το εικοσάρι είναι μόνο για τον θεό. Εντάξει, είναι πολλά τα συμπλέγματα και τα σύνδρομα σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους και δεν θα μπορούσαν οι δάσκαλοι να διαφέρουν. Άνθρωποι είναι κι αυτοί, με χίλια χαρίσματα και χίλιες αδυναμίες.

Ξέρω, βέβαια, ότι θα ανέμενε κάποιος από τους δασκάλους να έχουν τουλάχιστον εκείνο το χάρισμα να είναι το πνεύμα τους πιο δυνατό από τα υπόλοιπα ένστικτα. Θα ανέμενε κάποιος πως οι δάσκαλοι απέναντι σε μαθητές μικρότερους σε ηλικία, θα μπορούσαν να διαχειριστούν τα όποια συμπλέγματα ανάγκης επίδειξης δύναμης. Δηλαδή, μπορώ να καταλάβω αν ένας εικοσιπεντάρης μπρατσαράς τύπος στην υποδοχή κλαμπ έχει ανάγκη να το παίξει ιστορία «ρίχνοντας πόρτα» στον δεκαοκτάρη που δεν έκανε κράτηση με ύφος «είμαι θεός του Ολύμπου» και την ατάκα «είμαστε γεμάτοι, δεν υπάρχει χώρος για σένα, μικρέ». Μα την ανάγκη να το παίξεις μέλος του δωδεκάθεου στους ανήλικους μαθητές σου προσφέροντας το είκοσι αποκλειστικά στον Δία και στον ιερό βωμό του, δεν το κατανόησα ποτέ, ειδικότερα από τον καιρό που μπήκα στον επαγγελματικό χώρο της εκπαίδευσης.

Θα τολμήσω να προχωρήσω σε μία δίκη μου εκτίμηση, όντας σπασικλάκι με ένα κατεβατό από εικοσάρια στον έλεγχο. Όλοι ετούτοι που το βαθμολογικό είκοσι θέλουν να το πάρουν μαζί τους στον τάφο, στερώντας το από το δελτίο επίδοσης των μαθητών, δυσκολεύονταν πολύ οι ίδιοι στο σχολείο να εξασφαλίσουν το είκοσι. Αν ισχύει αυτό, τότε μπορούμε να μιλούμε για σύμπλεγμα. Αν δεν ισχύει, τότε η συντάκτρια του κειμένου έκανε μια λανθασμένη εκτίμηση. Και οι δάσκαλοι κάνουν λάθη και εσφαλμένες εκτιμήσεις και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην το παραδέχονται.

Επιπρόσθετα, στον χώρο της Εκπαίδευσης κυριαρχεί και μια άλλη στρεβλή νοοτροπία στον τομέα της αξιολόγησης. Υπάρχουν μαθήματα που θεωρούνται «εύκολα». Εκεί οι καθηγητές καλούνται να λειτουργούν όπως ένα πυροσβεστικό ελικόπτερο το οποίο ρίχνει βροχή εικοσαριών από ψηλά. Σ’ εκείνα τα μαθήματα ο χαμηλότερος βαθμός ξεκινά από το δεκαεφτά ή το δεκαοκτώ και μια στατιστική μελέτη των δελτίων επίδοσης, θα κατέληγε ενδεχομένως στο αστείο συμπέρασμα πως σε αυτό το νησί είμαστε όλοι άριστοι αθλητές, ζωγράφοι και μουσικοί. Κι όμως δεν είμαστε! Εξαιρετικά ταλέντα έχουμε, μα το τραγελαφικό είναι πως, ενώ έχουμε πραγματικά αστεράκια στον τομέα του αθλητισμού και στο καλλιτεχνικό πεδίο, δυστυχώς δεν υπάρχουν στην Κύπρο οι υποδομές εκείνες για να εξελίξουν το ταλέντο τους τόσο στη σχολική περίοδο της ζωής τους όσο και στην ενήλικη.

Ως, εκ τούτου, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να δοθεί η εσφαλμένη εντύπωση πως ο δάσκαλος οφείλει να φορέσει λευκή γενειάδα και κόκκινη στολή παίζοντάς το «Άγιος Βασίλης» και χαρίζοντας βαθμούς, επειδή το παιδί ήταν φρόνιμο όλη τη χρονιά. Μα θα πρέπει να αναδειχθεί η ψυχολογική ενίσχυση και η αυτοπεποίθηση που κερδίζει ένας μαθητής όταν ανταμείβεται με κάποιον τρόπο η προσπάθειά του. Αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να τους δημιουργήσουμε συνθήκες μιας ψεύτικης γυάλας αριστείας. Δεν είναι όλοι άριστοι στα φιλολογικά και στη φυσικοχημεία. Από την άλλη, όμως, δεν θα γίνουν όλοι φιλόλογοι ούτε φυσικοχημικοί. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία παιδαγωγική ωφέλεια στο να δημιουργηθεί φόβος στο πρωτάκι του Γυμνασίου πως κινδυνεύει να μην περάσει την τάξη στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών ή πως δεν είναι αρκετά καλός ώστε να εξασφαλίσει το είκοσι. Συνήθως μας αρέσουν αντικείμενα στα οποία αισθανόμαστε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε και δεν είναι αυτά πηγή άγχους.

Συμπερασματικά, ο βαθμός δεν θα πρέπει να είναι το μέσο ελέγχου και διαχείρισης της τάξης. Η αξιολόγηση δεν θα πρέπει να είναι το μέσο επίδειξης δύναμης και διαχείρισης της παραβατικότητας. Η σχολική κοινότητα θα πρέπει να βρει άλλες μεθόδους και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει τη συνδρομή του Υπουργείου Παιδείας στην ψυχολογική και υλική στήριξη των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν σε ένα εργασιακό περιβάλλον σύγχρονων εγκαταστάσεων και ιδεών.

*Φιλόλογος