ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ*
Η έρευνα TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS), είναι μία διεθνής έρευνα στον χώρο της εκπαίδευσης, η οποία ξεκίνησε το 1995 και από τότε διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια. Συντονίζεται από τον Διεθνή Οργανισμό για την Αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών Επιτευγμάτων (IEA) αξιολογεί την επίδοση των μαθητών/μαθητριών στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες, διερευνώντας, παράλληλα, διάφορους παράγοντες που σχετίζονται δυνητικά με τη μάθηση στα δύο γνωστικά αντικείμενα. Στην Κύπρο συμμετέχει το σύνολο των μαθητών Δ δημοτικού και Β Γυμνασίου και τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας που διενεργήθηκε την άνοιξη του 2023 αναμένονται το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Σε αυτήν συμμετείχαν συνολικά 72 εκπαιδευτικά συστήματα.
Στην Κύπρο συχνά πυκνά αναφερόμαστε σε φτωχά μαθησιακά αποτελέσματα και το εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά ιδιαίτερα οι εκπαιδευτικοί μας βρίσκονται στο επίκεντρο της κριτικής με βασικό κριτήριο τη χαμηλή κατάταξη της Κύπρου σε τέτοιες εκπαιδευτικές έρευνες.
Το εκπληκτικό, ειδικά στην περίπτωση του μαθήματος της Φυσικής, είναι η έκπληξη που θα προκαλέσει η σίγουρη παταγώδης αποτυχία των μαθητών μας όταν το ίδιο το σύστημα που έχουμε δημιουργήσει τους καταδικάζει να μειονεκτούν έναντι ΟΛΩΝ των υπολοίπων μαθητών που συμμετέχουν στις υπόλοιπες 71 χώρες παγκόσμια! Και εξηγώ: Στην έρευνα TIMSS 2023 στη θεματική ενότητα της Φυσικής (η οποία αποτελεί το 25% της ενότητας των Φυσικών Επιστημών) εξετάζονται 5 κεφάλαια. Οι κύπριοι μαθητές συμμετέχουν κανονικά στην έρευνα έχοντας διδαχθεί όμως μόνο το 1 από τα 5 κεφάλαια και αυτό όχι στην έκταση που απαιτεί η έρευνα. Και όμως θα προκαλέσει έκπληξη και θα το ρίξουμε στους κακούς εκπαιδευτικούς όταν αποτύχουν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που δεν έχουν διδαχθεί (κάποιες δεν θα διδαχθούν ΠΟΤΕ αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση).
Και γιατί συμβαίνει αυτό, θα αναρωτηθεί ο αφελής και καλοπροαίρετος αναγνώστης; Μα πολύ απλά στην Κύπρο η Φυσική απουσιάζει από το ωρολόγιο πρόγραμμα της Α’ Γυμνασίου! Είμαστε η μοναδική από τις 72 χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα TIMSS στην οποία απουσιάζει η Φυσική από την Α Γυμνασίου είτε ως αυτοτελές μάθημα είτε ως ενότητες ενός μαθήματος επιστήμης (Integrated Science). Άρα δεν διδάσκουμε τους μαθητές μας στην Α Γυμνασίου, δίνουμε 2 περιόδους την εβδομάδα για 3 ουσιαστικά μήνες στην Β Γυμνασίου και τους ρίχνουμε να ανταγωνιστούν με μαθητές που έχουν διδαχθεί εώς και 5 φορές περισσότερες περιόδους (126 έναντι 24!!!). Αλλά θα εκπλαγούμε όταν αποτύχουν… Απόδειξη όσων αναφέρω ο επισυναπτόμενος πίνακας με το ποσοστό κάλυψης της εξεταζόμενης ύλης ανά χώρα και μάθημα.
Στην Κύπρο συντελείται ένα εκπαιδευτικό έγκλημα έναντι των παιδιών μας στον κλάδο των Φυσικών Επιστημών γενικότερα και ειδικά στο μάθημα της Φυσικής. Έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό διδασκαλίας Φυσικής επί του συνολικού ωρολογίου προγράμματος τόσο στο γυμνασιακό όσο και στο λυκειακό κύκλο σε ολόκληρη την ΕΕ. Δυστυχώς τα συμφέροντα εντός ΟΕΛΜΕΚ, οι ιδεολογικές στρεβλώσεις στο ΥΠΑΝ και η επικράτηση των κατεστημένων σε διάφορα επίπεδα μας έχουν φέρει σε αυτή την κατάσταση. Ένας εξαιρετικός θεσμός που είχε δοκιμαστεί με το Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων και αντίς αυτού επιβλήθηκαν τα νέα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα για τα οποία δεν έχει γίνει καμία σοβαρή αξιολόγηση με τραγικά αποτελέσματα. Και ακόμα και τώρα που υποτίθεται έχει ληφθεί απόφαση για αναθεώρηση τους ενός σκέλους (Αναλυτικά) προχωρούμε σε μια διαδικασία που προεξοφλά διακοσμητικές αλλαγές απλά για το θεαθήναι αλλά κανείς δεν τολμά να αγγίξει την ουσία και να διορθώσει τις στρεβλώσεις που έχουν προκληθεί.
Ζητείται ελπίς και πολιτική τόλμη για να βαδίσει η Κύπρος στον τόσο σημαντικό επιστημονικό γραμματισμό και να συμβαδίσει με το υπόλοιπο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο εκπαιδευτικό σκηνικό.
*Φυσικός, MSc Educational Research
