Στην παρωδία των ψεύτικων βαθμών και μιας Διαγωγής «Κοσμιοτάτης»

ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΡΟΥ*

Αφορμή για αυτό το κείμενο, είναι ο προβληματισμός που προκύπτει από την άνευ προηγουμένου επιθετικότητα πολλών γονιών προς το σχολείο και τον εκπαιδευτικό κόσμο. Αν πρόκειται για βαθμούς ή συνέπειες στη συμπεριφορά των παιδιών τους που δεν άρεσαν, η πρώτη φράση πριν καλά-καλά συζητήσεις οτιδήποτε είναι η επιστολή-καταγγελία. Θα σας καταγγείλω! Πού; Παντού. Στο ΥΠΑΝ, στην Επίτροπο για το Παιδί, στα ΜΜΕ, στους Συνδέσμους Γονέων, σε άλλους Επιτρόπους, σε πολιτικούς,  στην Υπουργό, σε γνωστούς και αγνώστους, σε Δικηγόρους, ακόμη και στα Διεθνή Δικαστήρια.  Υπάρχει τέτοια υπερβολή στην αντίδραση, ανάλογη της δύναμης και του μεγέθους μας ως Νησί στον Παγκόσμιο Χάρτη. Η άρνηση να αντικριστεί οποιοδήποτε ζήτημα αξιολόγησης με αντικειμενικά κριτήρια επεκτείνεται και σε άλλα θέματα όπως τον χαρακτηρισμό της Διαγωγής. Η μείωση της Διαγωγής γίνεται αφορμή για υποσχέσεις, όχι βελτίωσης και τροποποίησης της αρνητικής συμπεριφοράς, αλλά για να «τα κάνουν όλα λίμπα», και «πούκουππα».  Ποιοι; Οι γονείς ή/και οι συγγενείς των μαθητών που προσπαθούμε να στηρίξουμε για να διαφοροποιήσουν θετικά, αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Για να εξηγούμαι, η απογοήτευση του μαθητή ή του ενήλικα που τον γέννησε και τον μεγαλώνει όταν αυτός ή αυτή δεν «αριστεύει» σε όλα είναι μια, ας πούμε, αναμενόμενη αντίδραση παρά τον κακομαθημένο παραλογισμό της.  Βέβαια για τον έρωτα προς την αριστεία όταν την αριστεία δεν την κερδίζεις αλλά απλά τη φλερτάρεις από μακριά, γράφτηκαν ήδη πολλά.   Στο εδώ και τώρα, μιλάμε για την πλασματικότητα όχι απλά του 20 και της βαθμολογικής αποτίμησης του κόπου, του μόχθου και της κατεκτημένης γνώσης, αλλά για την επίπλαστη αντίληψη του τι σημαίνει σωστή συμπεριφορά.  Για παράδειγμα, η χουλιγκανική/οπαδική βία που έχει πια μεταφερθεί στο σχολείο, να ξεπλένεται από τον «υπεύθυνο ενήλικα» ως φυσιολογική ή ως εφηβικό μικροπαράπτωμα για το οποίο ανερυθρίαστα απαιτούν να το παραβλέψει το σχολείο και να το κατηγοριοποιήσει ως φυσιολογική αναπτυξιακή διεργασία.

Καταστρατηγούν με αυτό τον τρόπο, οποιαδήποτε έννοια ορίου, συνέπειας, και σεβασμού στη συνύπαρξη εντός της κοινωνίας της τάξης και της ευρύτερης εκπαιδευτικής κοινότητας, όταν με τη στάση τους ξεπλένουν το παιδί τους από την ευθύνη των πράξεών του για να φαίνεται απλά ‘καθαρό’.  Και εκεί λες, παύση. Καθηλώνεσαι άναυδος και συλλογίζεσαι τι πάει λάθος ή πόσο πας εσύ λάθος διότι ότι γνώριζες μέχρι τώρα στην παιδαγωγική, έχει πραγματικά ανατραπεί και αντιστραφεί. Με έτοιμη την επιστολή στο χέρι ζητούν αποδείξεις για την κρίση του εκπαιδευτικού, αμφισβητούν αν πραγματικά είδε ότι είδε, αναζητούν μάρτυρες και τεκμήρια ωσάν να ανέλαβαν ρόλο Δικηγόρου Υπεράσπισης και αγορεύουν κατά της μέγιστης αδικίας και της βαρύτερης των ποινών. Ακόμη και αν πρόκειται για μια απλή παρατήρηση ή ένα παιδαγωγικό μέτρο όπως μια ημέρα αποβολή, η ένταση και η αντίδραση παραμένουν οι ίδιες. Το πρόβλημα αυτών των στρεβλώσεων στην ορθότητα της συμπεριφοράς, εντείνεται όταν ο «υπεύθυνος» ενήλικας βρει κοινωνικούς και θεσμικούς συμμάχους που τηρούν συνωμοτικά ουδέτερη στάση και αποφεύγουν για τους χ-ψ λόγους να ακολουθούν έστω αυτά που προβλέπονται στην εκπαιδευτική νομοθεσία.

Άθελα ή ηθελημένα μια μερίδα ενηλίκων κατατάσσει το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς ως την Εξουσία την οποία πρέπει εσαεί να αντιμάχονται και να «βάζουν στη θέση της». Και καθώς όλος ο γονεϊκός κόπος καταλήγει στην «επανάσταση» κατά του «εκπαιδευτικού κατεστημένου», οι πραγματικές επιδόσεις των μαθητών βυθίζονται και οι δυσλειτουργικές συμπεριφορές αυξάνονται επειδή από τότε που ήταν στο νηπιαγωγείο, κάναμε τους μαθητές μας άσσους στις δικαιολογίες, δεν τους επιτρέψαμε να αποτύχουν, θεωρήσαμε αντιπαιδαγωγικό να μελετούν και να κοπιάζουν μόνοι τους, αναλάβαμε τις ευθύνες τους, φουσκώσαμε το εγώ, τον ναρκισσισμό και τους βαθμούς τους, και θεωρήσαμε την παραμικρή παρατήρηση ως τραύμα στην αυτοπεποίθησή τους.  Έτσι απλά, πήγαμε στο άλλο άκρο για να απαλλαγούμε από τις ενοχές μας διότι σχεδόν κανείς δε συζητά ρεαλιστικά, αναλυτικά και σε βάθος τι είναι το ωφελιμότερο για τους μαθητές και την παιδεία.

Όχι δεν είναι όλοι οι ίδιοι.  Υπάρχουν γονείς και μαθητές που συμπορεύονται με τον ωραίο αγώνα αρκετών εκπαιδευτικών για σκληρή δουλειά, αγάπη στη μάθηση, ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων και σμίλευμα της συμπεριφοράς μέσα από υψηλά πρότυπα πανανθρώπινων αξιών.  Που αισθάνονται το υγιές και ισορροπημένο βάρος της ευθύνης στη μάθηση και στο σχολείο από την ώρα που εισέρχονται στον χώρο του. Που τους δίνει σκοπό και τους γεμίζει υπερηφάνεια για όλα όσα από μόνοι τους πετυχαίνουν, τους ενδυναμώνει την πίστη στον εαυτό τους, τους δίνει αληθινή αυτοεκτίμηση και τους δημιουργεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης στην ικανότητα να ξεπερνούν μόνοι τους τα όποια εμπόδια - απαραίτητες δεξιότητες για την ενήλικη ζωή.

Ενώ οι μαθητές πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τη δουλειά τους - η οποία είναι να ακούν, να μαθαίνουν και να συμπεριφέρονται – οι γονείς, και εμείς οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη για τη δική μας, που είναι να τους καταστήσουμε υπεύθυνους για τη συμπεριφορά που απαιτείται για επιτυχία στη ζωή και στο σχολείο. Για να φτάσουμε εκεί πρέπει να σταματήσουμε τις δικαιολογίες, τα ψέματα και τις συγκαλύψεις, αρνούμενοι τη συμμετοχή στην παρωδία των ψεύτικων βαθμών και του χαρακτηρισμού της απόκλισης ως Διαγωγής «Κοσμιοτάτης» υπό τον φόβο της απειλής για καταγγελία στο απανταχού σύμπαν.

*Διευθύντρια Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης