ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Ο θεσμός του αντικαταστάτη εκπαιδευτικού βάλλεται από παντού και ταυτόχρονα παραμένει δυσλειτουργικός. Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρουσιάζονται οξυμένα τα προβλήματα που έχουν σχέση με αυτόν, αφού καθημερινά διαπιστώνουμε πως πολλές θέσεις αντικαταστάσεων παραμένουν αδιάθετες, με αποτέλεσμα τα σχολεία να μην στελεχώνονται εγκαίρως και να δημιουργούνται αλυσιδωτά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία τους.
Ο αναπληρωτής εκπαιδευτικός αποτελεί σημαντικό μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια το λειτούργημα αυτό απαξιώνεται από την Πολιτεία. Αντιλαμβανόμαστε πως χωρίς αντικαταστάτες δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά οι σχολικές μονάδες.
Ας σημειωθεί πως οι κατάλογοι είναι «ανοιχτοί» και όλοι όσοι συμπεριλαμβάνονται σε αυτούς είτε έδωσαν εξετάσεις είτε όχι, μπορούν να διεκδικήσουν αντικατάσταση. Παρόλο που τόσοι πολλοί διεκδικούν αντικαταστάσεις, αρκετές θέσεις παραμένουν καθημερινά αδιάθετες.
Γιατί παρουσιάζεται έντονα το πρόβλημα το τελευταίο χρονικό διάστημα;
Ο αντικαταστάτης εκπαιδευτικός έχει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Δυσκολίες που προκύπτουν λόγω της ιδιότητας του ως ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗ. Κύριος ανασταλτικός παράγοντας η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα. Δεν υπάρχει διασφάλιση ούτε των συμβασιούχων πόσω μάλλον των αντικαταστατών, οι οποίοι μετά το 2027 θα πάρουν «κάρτα ανεργίας». Επομένως καμία διασφάλιση ως προς την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Αν μελετήσουμε τα δεδομένα θα αντιληφθούμε πως αυτοί που διεκδικούν αντικαταστάσεις είναι οι πεπειραμένοι αντικαταστάτες οι οποίοι ευελπιστούν να προλάβουν να πάρουν σύμβαση μέχρι το 2027. Οι νεοσερχόμενοι αντικαταστάτες και ταυτόχρονα αδιόριστοι εκπαιδευτικοί, διστάζουν να διεκδικήσουν αντικαταστάσεις, εφόσον η ίδια η πολιτεία δεν τους εγγυάται την επαγγελματική τους σταθερότητα και ταυτόχρονα θεωρούν πως ο θεσμός αυτός δεν είναι λειτουργικός όσο πλησιάζουμε στην κατάργηση των καταλόγων. Υπάρχουν όροι στα συμβόλαια των αντικαταστατών οι οποίοι δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τον ανθρώπινο παράγοντα. Με άλλα λόγια, ο αντικαταστάτης δεν δικαιούται να ασθενήσει, δεν δικαιούται να πάρει άδεια για οικογενειακούς λόγους (ασθένεια παιδιού).
Προτάσεις της Επιτροπής Αντικαταστατών και συμβασιούχων Μέσης Εκπαίδευσης ΟΕΛΜΕΚ
1) Οι αντικαταστάτες εκπαιδευτικοί σύμφωνα με τους όρους εργοδότησης τους δικαιούνται μόνο τρείς (3) μέρες άδεια ασθενείας. Αν ο αντικαταστάτης βρίσκεται σε αντικατάσταση πέραν των τριών εβδομάδων και νοσήσει, να δικαιούται να απουσιάσει με πλήρεις απολαβές και με την προσκόμιση πιστοποιητικού γιατρού. Νοείται πως δεν μπορεί να ξεπεράσει συγκεκριμένο αριθμό ημερών όπως ακριβώς και οι συμβασιούχοι.
2) Να δοθούν περισσότερα κίνητρα στους αντικαταστάτες. Συγκεκριμένα, αν ο αντικαταστάτης επιλέξει σε αντικατάσταση σε δυσπρόσιτη περιοχή, να πριμοδοτείται. Σε αποστάσεις πέραν των 60 χιλιομέτρων να αυξάνεται η υπηρεσία και ο μισθός. Δηλαδή, η μια διδακτική περίοδος να ισοδυναμεί με 1,5 διδακτική περίοδο και να αμείβεται ως 1,5 διδακτική περίοδος. Ο αντικαταστάτης με 24 διδακτικές περιόδους, θα πληρώνεται με αυτόν τον τρόπο για 36 διδακτικές ώρες. Το μέτρο αυτό συνιστά ένα δυνατό κίνητρο για τους αντικαταστάτες, ώστε να στελεχώσουν τις δυσπρόσιτες περιοχές ή περιοχές που γενικότερα αντιμετωπίζουν προβλήματα στελέχωσης. Είναι πού εύκολο με αυτόν τον τρόπο να επιλέξει κανείς αυτά σχολεία. Αν ο διπλασιασμός τους μισθού δεν είναι εφικτός, οπωσδήποτε να καταβάλλεται επίδομα οδοιπορικών.
3) Περιορισμός κύρωσης όταν υπάρχει σοβαρός λόγος. Αν κάποιος διεκδικήσει αντικατάσταση και προκύψει κάποιο πρόβλημα ανωτέρας βίας, να μην επιβάλλεται ποινή μέχρι την λήξη της αντικατάστασης την οποία κέρδισε. Μπορεί να επιβληθεί ποινή, όχι όμως πέραν του ενός μηνός.
4) Συμπερίληψη σαββατοκύριακου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Δεν μπορεί ο παράγοντας τύχη να καθορίζει κάποια σημεία στον θεσμό αυτό. Όταν αντικαταστάτες διεκδικούν και κερδίζουν αντικατάσταση μιας εβδομάδας, αφού τερματίζεται η αντικατάσταση τους την Παρασκευή και κερδίζουν άλλη αντικατάσταση τη Δευτέρα, να συμπεριλαμβάνεται αυτό το σαββατοκύριακο στην προϋπηρεσία τους και στον μισθό τους.
5) Άμεση καταβολή δεδουλευμένων χωρίς καθυστέρηση στην μισθοδοσία. Δεν μπορεί οι αντικαταστάτες να πληρώνονται με καθυστέρηση ενός μήνα, εφόσον οι περισσότεροι έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις.
6) Θέσεις Βοηθών Διευθυντών και Βοηθών Διευθυντών Α’. Οι θέσεις αυτές να δίνονται ως αντικαταστάσεις πλήρους ωραρίου (24 διδακτικές περίοδοι). Οι διδακτικές περίοδοι και οι υπόλοιπες να αξιοποιούνται όπως κρίνει η σχολική μονάδα.
7) Παράταση ωραρίου λειτουργίας του συστήματος Αριάδνη. Ο διαγωνισμός να διενεργείται από τις 11.00-2.00 π.μ.
8) Κάλυψη θέσεων συγκεκριμένων ειδικοτήτων από άλλες ειδικότητες. Παρατηρούμε πως υπάρχει αδυναμία εξεύρεσης αντικαταστατών σε συγκεκριμένες ειδικότητες, όπως για παράδειγμα στην ειδικότητα της Γεωγραφίας. Θα μπορούσαν να διεκδικηθούν και να καλύπτουν οι θέσεις αυτές από συναφείς ειδικότητες όπως οι φυσικοί και οι βιολόγοι.
9) Επίλυση προβλημάτων σε ειδικότητες. Η ειδικότητα των μουσικών αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Μάχιμοι μουσικοί και υποψήφιοι αντικαταστάτες, ενώ επιθυμούν να διεκδικήσουν αντικατάσταση δεν μπορούν, αφού άτομα με συμβάσεις στα μουσικά σχολεία διεκδικούν ταυτόχρονα και αντικαταστάσεις στα σχολεία.
Θα πρέπει να κατανοήσουμε όλοι πως αυτόν τον θεσμό του αντικαταστάτη αλλά και γενικότερα τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς να τους αντιμετωπίσουμε με σεβασμό. Οφείλουμε να τους προστατέψουμε σε μια εποχή που καθημερινά απαξιώνεται το επάγγελμα του εκπαιδευτικού και διαφαίνεται έντονα πως το επόμενο χρονικό διάστημα, θα προκύψει σοβαρό πρόβλημα στην στελέχωση σχολείων (έλλειψη εκπαιδευτικών). Η παροχή υψηλού επιπέδου ασφάλειας συνεπάγεται περισσότερη αφοσίωση και απόδοση στο επάγγελμα. Συνάγεται αβίαστα λοιπόν το συμπέρασμα πως ο στρεβλός αυτός θεσμός πρέπει να επανανοημαδοτοθεί.
*Πρόεδρος Επιτροπής Αντικαταστατών και Συμβασιούχων Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΕΛΜΕΚ)
