ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΜΕΛΑΝΙΔΟΥ*
Στην εποχή της πληροφορίας και της ταχείας τεχνολογικής προόδου, η εκπαιδευτική πρακτική χρειάζεται να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις της κοινωνίας. Οι μαθητές δεν πρέπει να δοκιμάζονται απλώς στη θεωρητική γνώση ή στην απομνημόνευση πληροφοριών, αλλά στις δεξιότητες και τις γνώσεις που θα τους χρησιμεύσουν πραγματικά στην καθημερινή τους ζωή και στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Η εκπαίδευση πρέπει να εστιάζει στην κατανόηση, στην κριτική σκέψη και στην εφαρμογή της γνώσης σε πρακτικά σενάρια.
Όπως είπε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, «Η εκπαίδευση δεν είναι η μάθηση των γεγονότων, αλλά η εκπαίδευση του νου να σκέφτεται». Ωστόσο, οι υπερβολικά δύσκολες εξετάσεις συχνά παρεμποδίζουν αυτόν τον στόχο. Εδώ είναι μερικοί λόγοι γιατί αυτή η πρακτική είναι προβληματική:
Καταπίεση της Πραγματικής Μάθησης: Οι υπερβολικά δύσκολες εξετάσεις συχνά επικεντρώνονται σε ασήμαντες λεπτομέρειες αντί για βασικές έννοιες, αποθαρρύνοντας την κατανόηση και τη σημαντική μάθηση. Οι μαθητές μπορεί να καταφύγουν στην αποστήθιση αντί να κατανοήσουν πραγματικά το αντικείμενο, κι έτσι υπονομεύεται η μαθησιακή διαδικασία (National Education Association, 2023).
Επίπτωση στην Ψυχική Υγεία: Η υπερβολική δυσκολία μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, αγωνία και εξουθένωση των μαθητών. Αυτό επηρεάζει αρνητικά τη συνολική ευημερία τους και μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας (American Psychological Association, 2022).
Άδικη Αξιολόγηση Ικανοτήτων: Οι εξετάσεις που είναι πολύ δύσκολες μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τις γνώσεις ή τις ικανότητες ενός μαθητή. Αντίθετα, πιθανόν να μειώσουν δυσανάλογα τις επιδόσεις των μαθητών που θα τα πήγαιναν καλά υπό δικαιότερες συνθήκες (American Psychological Association, 2022).
Ανισότητα και Προσβασιμότητα: Οι μαθητές με διαφορετικό υπόβαθρο μπορεί να τυγχάνουν διαφορετικής προετοιμασίας και υποστήριξης. Οι υπερβολικά δύσκολες εξετάσεις μπορούν να επιδεινώσουν την εκπαιδευτική ανισότητα, επηρεάζοντας δυσανάλογα τους μαθητές με λιγότερους πόρους (The Education Trust, 2023).
Μείωση κινήτρων: Όταν οι εξετάσεις φαίνονται ανυπέρβλητες, οι μαθητές μπορεί να χάσουν το κίνητρό τους και να «αποστασιοποιηθούν» από τον στόχο τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του γενικού ενθουσιασμού για ακαδημαϊκά θέματα και σε αρνητική στάση απέναντι στη μάθηση (National Education Association, 2023).
Άτομα με Μαθησιακές Δυσκολίες: Οι υπερβολικά δύσκολες εξετάσεις μπορούν να επιβαρύνουν ιδιαίτερα τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες, καθώς επίσης μπορεί να μην έχουν τις ίδιες ευκαιρίες προετοιμασίας και υποστήριξης. Είναι σημαντικό τα γραπτά να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας, με πιο δύσκολες ασκήσεις στο τέλος ώστε να προκαλούν τους πιο έτοιμους μαθητές, χωρίς να αποκλείουν την επιτυχία των υπολοίπων (University of Michigan Center for Research on Learning and Teaching, 2021).
Χαρισματικοί Μαθητές: Ακόμη και οι χαρισματικοί μαθητές (πιο έτοιμοι μαθητές) μπορεί να επηρεαστούν αρνητικά από υπερβολικά δύσκολες εξετάσεις. Ενώ έχουν τις ικανότητες να ανταπεξέλθουν σε προκλήσεις, η συνεχής έκθεση σε ακραία δυσκολία μπορεί να προκαλέσει άγχος και να μειώσει τα κίνητρά τους. Οι εξετάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν προοδευτικά πιο δύσκολες ασκήσεις που να προκαλούν αυτούς τους μαθητές, αλλά να ξεκινούν από πιο προσιτό επίπεδο, ώστε να μην αποθαρρύνουν ή να απογοητεύουν τους χαρισματικούς μαθητές (National Education Association, 2023).
Εναλλακτικές Μέθοδοι Αξιολόγησης: Ας ειπωθεί για ακόμη μια φορά, πόσο σημαντική είναι η ποικιλία μεθόδων αξιολόγησης, ώστε να μετρούνται με μεγαλύτερη ακρίβεια η κατανόηση και οι δεξιότητες των μαθητών… (University of Michigan Center for Research on Learning and Teaching, 2021).
Είναι επιτακτική η ανάγκη να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε ως εκπαιδευτικοί και το εκπαιδευτικό σύστημα γενικότερα. Πρέπει να μεταβούμε από την απλή μετάδοση πληροφοριών σε μια προσέγγιση που θα εστιάζει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και κριτικής σκέψης. Αυτό θα εξασφαλίσει όχι μόνο την προετοιμασία των μαθητών για την «πραγματική ζωή» και τις επαγγελματικές τους προοπτικές, αλλά και ένα πιο δίκαιο και προοδευτικό εκπαιδευτικό περιβάλλον για όλους.
Υπάρχει ανάγκη για ισορροπημένες, δίκαιες και ουσιαστικές αξιολογήσεις στην εκπαίδευση! Είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι οι εκπαιδευτικές πρακτικές υποστηρίζουν την αληθινή μάθηση!
Βιβλιογραφία:
American Psychological Association. "Examining the Effects of High-Stakes Testing on Student Outcomes." APA Research Report, 2022.
National Education Association. "The Impact of Stress on Students." NEA Today, 2023.
The Education Trust. "Educational Inequality: How Exams Can Perpetuate Disparities." Ed Trust Analysis, 2023.
University of Michigan Center for Research on Learning and Teaching. "Alternative Assessment Methods." CRLT Handbook, 2021.
*Καθηγήτρια Φιλόλογος
Επιμορφώτρια, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
International Pearson Trainer
