Για τον Δήμο Αμμοχώστου, δεν υπήρξε Τουρκοκρατία. Πλήρης διαστρέβλωση της Ιστορίας

ΤΗΣ ΔΑΝΑΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ*

Μισό αιώνα μετά την τουρκική εισβολή του 1974, ο Δήμος Αμμοχώστου, στο πλαίσιο, δήθεν, της προσπάθειας για διατήρηση της μνήμης της προδομένης μας πόλης, δημιούργησε ένα βιντεάκι με την «ιστορία» της Αμμοχώστου. Το υλικό -με εικόνες, πλάνα και χάρτες, και με ξεναγό-αφηγητή τον βασιλιά Ευαγόρα (υπό τη μορφή κινουμένων σχεδίων)- απευθύνεται κυρίως στα παιδιά του Δημοτικού και είναι, με μία πρώτη ματιά, ελκυστικό. Πλην όμως, όταν προσέξει κανείς το κείμενο που το συνοδεύει, αντιλαμβάνεται πόσο αυτό είναι ιστορικά επικίνδυνο και παραπλανητικό. Διότι στην αφήγηση γίνεται μεν λόγος για το τεσσάρων χιλιάδων χρόνων παρελθόν της περιοχής, πουθενά όμως για την ελληνικότητά της. Επίσης, οι περίοδοι της Τουρκοκρατίας και της Αγγλοκρατίας δεν αναφέρονται καθόλου -ως να μην συνέβησαν ποτέ- και απουσιάζει εντελώς ο όρος «τουρκική εισβολή».

 Συγκεκριμένα:

1. Γίνεται αναφορά στην αρχαία Έγκωμη, αλλά καθόλου μνεία για τον μυκηναϊκό της χαρακτήρα και τους στενούς πολιτιστικούς δεσμούς με τον ελληνικό κορμό. Αντίθετα, εκθειάζονται και επιδεικνύονται στον χάρτη οι σχέσεις της Έγκωμης «με γειτονικούς λαούς, ακόμα και με τους Φαραώ της Αιγύπτου».
2. Παρουσιάζεται η Σαλαμίνα, αλλά πουθενά δεν ακούγεται το όνομα του Τεύκρου, αδελφού του ομηρικού Αίαντα, ο οποίος ίδρυσε την πόλη στο όνομα της πατρίδας του Σαλαμίνας (στον Σαρωνικό κόλπο).
3. Ο βασιλιάς Ευαγόρας επαναλαμβάνει συνεχώς κοσμητικά επίθετα για τη Σαλαμίνα («η πιο γνωστή, πιο πλούσια, πιο ένδοξη πόλη»), χωρίς όμως να παραθέτει κάποιο σχετικό επιχείρημα. Προφανώς διότι, αν ήθελε να πει την πραγματικότητα, ο συντάκτης του κειμένου θα έλεγε ότι ο Ευαγόρας υπήρξε όχι απλώς «ο πιο γνωστός βασιλιάς», αλλά εκείνος που έσωσε την Κύπρο από τον αφελληνισμό που προωθούσαν οι Πέρσες. Εκείνος που πολέμησε με τους Αθηναίους κατά των Περσών. Καθιέρωσε επίσημα το ελληνικό αλφάβητο και έκοψε πρώτος χρυσά νομίσματα, χρησιμοποιώντας το σε αυτά. Προσάρμοσε το νομισματικό σύστημα στο αντίστοιχο ελληνικό. Καλλιέργησε τις σχέσεις της Σαλαμίνας με την Αθήνα και προώθησε τον ερχομό Αθηναίων στην Κύπρο. Ούτε λέξη για όλα αυτά από τον Ευαγόρα, ο οποίος, με τον τρόπο που μιλά, γελοιοποιείται εντελώς.   
4. Η «μεσαιωνική Αμμόχωστος» αποκαλείται «πόλη Βυζαντινών, Φράγκων, Γενουατών, Αράβων και Ενετών, ανθρώπων που άφησαν το στίγμα τους μέχρι και σήμερα». Απαριθμούνται, δηλαδή, στην ίδια θέση οι Βυζαντινοί με τους κατακτητές της Κύπρου.
5. Στη σειρά των κατακτητών πουθενά δεν γίνεται αναφορά στους Οθωμανούς ή Τούρκους. Ανύπαρκτοι για τον Δήμο Αμμοχώστου οι τρεις αιώνες Τουρκοκρατίας!
6. Εξίσου ανύπαρκτη είναι και η Αγγλοκρατία και, συνεπώς, και ο απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ.  
7. Αντί των δύο αυτών ιστορικών περιόδων, δηλώνεται πως μεταβαίνουμε σε εποχή «πιο κοντά στη σημερινή» και, ως διά μαγείας, μεταφερόμαστε στην προ του 1974 περίοδο, κατά την οποία η πόλη ήταν παγκόσμιο τουριστικό θέρετρο, ενώ οι κάτοικοί της, όπως αναφέρεται, οι «Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι Αμμοχωστιανοί, ζούσαν σε μία υπέροχη πόλη και εκεί φαντάζονταν το μέλλον των παιδιών τους». Επιτέλους, στο σημείο αυτό για πρώτη φορά ακούγεται η λέξη «Ελληνοκύπριοι», που παραπέμπει κάπως στην Ελλάδα και τον Ελληνισμό του νησιού. Ακόμα και αυτό όμως δεν γίνεται με σεβασμό στην αλήθεια, καθώς ο αφηγητής, ταυτοχρόνως και με «ισότιμο» τρόπο, μιλά και για «Τουρκοκύπριους» κατοίκους (προφανής η προσπάθεια τήρησης «ίσων αποστάσεων»). Λες και υπήρχαν Τούρκοι από τα πανάρχαια χρόνια και ζούσαν ανέκαθεν με τους Έλληνες στην Έγκωμη και τη Σαλαμίνα – πλήρης διαστρέβλωση της Ιστορίας. Ο Δήμος Αμμοχώστου προφανώς δεν θέλει τα παιδιά μας να ξέρουν ότι η Κύπρος είναι ελληνική εδώ και πολλές χιλιετίες (τότε που δεν υπήρχαν Τούρκοι στον παγκόσμιο χάρτη) και ότι, αντίθετα, οι Τούρκοι πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους εδώ το 1571.
8. Αφού γίνεται συντομότατη αναφορά στο 1974 («ήρθε ο πόλεμος», «ο τουρκικός στρατός μάς έδιωξε»), χωρίς πουθενά τη λέξη «εισβολή» και «κατοχή», το κείμενο καταλήγει ως εξής: «Οι Αμμοχωστιανοί θα βρούμε τον δρόμο της επιστροφής. Θα φέρουμε ξανά την ειρήνη για όλους, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Για να μπορέσετε, όλοι εσείς, να γνωρίσετε και να ζήσετε την ένδοξη πόλη μας!» Για ποιων την επιστροφή κάνει λόγο και πού θα επιστρέψουν; Αυτοί που έφυγαν κυνηγημένοι και εκτοπισμένοι είναι οι Έλληνες της Αμμοχώστου, ενώ οι Τούρκοι συνεχίζουν να κατοικούν εκεί (μόνο εντός του «περιφραγμένου» τμήματος δεν κατοικούν, όπως ούτε και προ του 1974). Τέλος, ποια «ειρήνη» θα επικρατήσει τότε;  

Το πλέον τραγικό είναι ότι αφηγητής αυτής της αθλιότητας είναι, υποτίθεται, ο βασιλιάς Ευαγόρας, η μεγαλύτερη ίσως μορφή της αρχαίας Κύπρου! Ο οποίος, εκτός των άλλων, ομιλεί και ολίγον την Αγγλικήν («This is Famagusta, my Famagusta!», «… cool θαλάσσια αθλήματα»).   

Σε πρόσφατη Ανακοίνωση του Συλλόγου Αποφοίτων και Φίλων των Ελληνικών Γυμνασίων Αμμοχώστου καταγγέλλεται η τουρκική «προσπάθεια για εξάλειψη της ιστορικής ταυτότητας της Αμμοχώστου» και «η απάλειψη των επιγραφών στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και στο Λύκειο Ελληνίδων Αμμοχώστου». Πολύ ορθά διαμαρτύρεται ο ΣΑΦΕΓΑ για την τουρκική πολιτική. Γιατί όμως κατηγορούμε τους Τούρκους για την πολεμική κατά της ελληνικότητάς μας, όταν εμείς οι ίδιοι υιοθετήσαμε την ίδια τακτική προ πολλού; Κατάντια…

Καλούμε τον Δήμο Αμμοχώστου να συνειδητοποιήσει ότι δεν θα σώσουμε την πόλη μας παραχαράσσοντας την ιστορία μας και διαβρώνοντας την εθνική συνείδηση των παιδιών μας. Η ειρηνική συνύπαρξη με τους Τούρκους της Κύπρου, αν αυτό είναι το ζητούμενο, δεν θα επικρατήσει με την αποσιώπηση και την παραποίηση του ελληνικού μας παρελθόντος και της ελληνικής μας υπόστασης, αλλά με την εκμάθηση της αλήθειας και την αποδοχή της. Συνεπώς, οφείλει ο Δήμος Αμμοχώστου, σε μία ύστατη προσπάθεια να περισώσει την αξιοπρέπεια και την αξιοπιστία του, να απολογηθεί και, αν μη τι άλλο, να αφαιρέσει από την ιστοσελίδα του το προκλητικό, αντι-εκπαιδευτικό -και όχι «εκπαιδευτικό», όπως το αποκαλεί- αυτό βιντεάκι.   

*Φιλόλογος Β.Δ.Α΄, Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων στο ΥΠΑΝ, Μ.Α. στην Κλασική Φιλολογία – Αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού