ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΡΟΥ*
Ξεκίνησαν λοιπόν τα σχολεία, με οδικό χάρτη το “όραμα”, και πυξίδα το “σύγχρονο σχολείο”. Αν μετράτε πολλά χρόνια στην εκπαίδευση, θα έχετε ακούσει κατ΄επανάληψη όλα τα σχετικά βαριά συνθήματα και τη θεωρία για τις εμπνευσμένες ηγεσίες, το Δημοκρατικό Σχολείο, το θετικό σχολικό κλίμα κλπ., κλπ. Τα γνωρίζετε πολύ καλά για την επόμενη συνέντευξη προαγωγής και θα τα πείτε τέλεια. Και αφού πάρετε την προαγωγή, προσγειώνεστε ανώμαλα στην ανώμαλη πραγματικότητα του κυπριακού εκπαιδευτικού τοπίου. Όχι, δεν ισοπεδώνω κόπους, μόχθους, και επιτεύγματα, αλλά στο “εδώ και τώρα”, μόνο με αλήθειες μπορούμε να ελπίζουμε για καλύτερα σχολεία. Ας πάμε να τις δούμε, και αν είναι ψέματα, δεκτή η διάψευση.
Αλήθεια 1η: Υπερπληθυσμός Σχολείων
Την τελευταία δεκαπενταετία δεν έχει ανεγερθεί καμιά νέα σχολική μονάδα στη Μέση Εκπαίδευση με αποτέλεσμα στα πρόσφατα χρόνια, αρκετά σχολεία να υποφέρουν από τον υπερπληθυσμό, τα σοβαρά ελλείμματα στις υποδομές, και την αύξηση των μετακινουμένων τμημάτων, κυρίως στα Γυμνάσια.
Αλήθεια 2η: Τα δημόσια σχολεία ΔΕΝ είναι όλα τα ίδια
Άλλα σχολεία είναι πλούσια και έχουν σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις και υποδομές και άλλα είναι ο “φτωχός συγγενής”, εφόσον έχουν να δουν ουσιαστική φροντίδα και ανακαίνιση από τότε που κτίστηκαν. Ο “ηγέτης” Διευθυντής πολεμά σ’ έναν άνισο αγώνα, χαμένο από πριν με Σχολικές Εφορείες και Τεχνικές Υπηρεσίες οι οποίες λειτουργούν με κώδικες-μυστήριο που για να βγεις από μέσα, πρέπει να λύσεις γρίφους και αινίγματα και αμαρτίες του παρελθόντος. Αίθουσες που στάζουν, ανεπαρκέστατη κλιματολογική φροντίδα, προπολεμική καλωδίωση, ανισόπεδα πατώματα, χορταριασμένα γήπεδα, άβαφτοι τοίχοι, ανύπαρκτο πράσινο, ξεραμένοι κήποι κ.ά. Ποιανού είναι η δουλειά αυτής της φροντίδας; Του Διευθυντή, λέει η νομοθεσία. Να πάρει βούρτσα δηλαδή, μυστρί και κατσαβίδι και να αρχίσει. Τι ηγέτης είναι αν δεν μπορεί να τα καταφέρει;
Αλήθεια 3η: Η έγκαιρη στελέχωση είναι όνειρο απατηλό
Δεν ξέρω αν θα ζήσουμε ποτέ να δούμε την κάλυψη των αναγκών σε στελέχωση πριν την έναρξη των σχολείων. Με κομμένη την ανάσα και το παρακάλιο, περιμένουμε να συμπληρωθούν τα ελλείμματα σε Διευθυντικές ομάδες, σε ώρες ΣΕΑ, σε ειδικότητες, και σε Γραμματειακό προσωπικό. Πόσο δύσκολο είναι αλήθεια να γίνουν όλα αυτά πριν τις καλοκαιρινές διακοπές των αρμοδίων σε ΥΠΑΝ και ΕΕΥ; Και γιατί αυτά να εξαρτώνται - αν εξαρτώνται - από την κάθε αλλαγή ηγεσίας των Διευθύνσεων, των Υπουργών, των Επιτροπών, των Εφορειών κλπ. Μας εξηγούν, ότι (και) φέτος αυξήθηκαν οι διορισμοί και πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι. Μα εμείς οι Διευθυντές, δεν είμαστε οι νέοι ψηφοφόροι για να τους χειροκροτήσουμε. Αν όλα τα λεφτά ρίχνονται μόνο για προσλήψεις και όχι για την ορθή οργάνωση και τον καταμερισμό των πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού, πάμε για πτώχευση σε όλα τα επίπεδα. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να φροντίσει για την έγκαιρη και πλήρη στελέχωση, ΠΡΙΝ την έναρξη λειτουργίας των σχολείων. Είναι ευθύνη του κράτους να οργανώσει τον εαυτό του.
Αλήθεια 4η: Ο Διευθυντής του Κυπριακού Σχολείου είναι Ηγέτης στη θεωρία
Για να είσαι ηγέτης, δεν θέλει μόνο τη βιβλιογραφική γνώση για το τι συνεπάγεται ο ρόλος. Ούτε χρειαζόμαστε τις υποδείξεις των ανωτέρων ή τα σεμινάρια ή τους πανεπιστημιακούς. Εδώ, η θεωρία απέχει έτη φωτός από την πραγματικότητα και την πράξη. Για να είσαι ηγέτης, σημαίνει ότι έχεις βασικές και απαραίτητες ελευθερίες στη διαχείριση του προσωπικού, των πόρων, της ανάπτυξης, των στόχων και των δυνατοτήτων αλλαγών προς όφελος του οργανισμού που ηγείσαι. Αυτή τη στιγμή, ο Διευθυντής είναι ο πιο υπάκουος και ταπεινός υπάλληλος, διότι ούτε ερωτάται, ούτε συναποφασίζει, ούτε ελέγχει ουσιαστικές πτυχές που αφορούν στο σχολείο.
Αλήθεια 5η: Η σχολική βία και παραβατικότητα ενισχύεται από το κρατικό χάιδεμα
Χιλιοειπωμένο το θέμα, αλλά καυτό και άλυτο. Απαράδεκτα άλυτο για το μέγεθός μας ως χώρας και μάλιστα μισής. Ας διαχωρίσει το κράτος, επιτέλους, τι σημαίνει χουλιγκανισμός, ποινικά αδικήματα ανηλίκων και νεαρών προσώπων, κακομαθημένες και κακοποιητικές συμπεριφορές, από την παιδαγωγική διαχείριση αιτιολογημένων αποκλινουσών συμπεριφορών που είναι στο φάσμα της διαχείρισης των σχολείων. Αυτή τη στιγμή όλα βρίσκονται στο ίδιο καζάνι με αποτέλεσμα να παρακολουθούμε ένα κράτος ανήμπορο να διαχειριστεί με ξεκάθαρη θέση και πολιτική την “πίντα”, τους βανδαλισμούς, τις κροτίδες και ότι άλλο εποχικό “τραλαλά” συναντούμε ως βία και παραβατικότητα. Το κράτος και οι θεσμοί χαϊδεύουν τους γονείς και οι γονείς τα παιδιά τους. Και εμείς τρομάζουμε για το πού θα οδηγήσει αυτή η νέα “παιδαγωγική”, η οποία απενεχοποιεί τον “οπαδικό” χουλιγκανισμό που πήρε μόνιμη θέση πια στα σχολεία.
Αλήθεια 6η: Οι κατά καιρούς ‘μεταρρυθμίσεις’ στην κυπριακή εκπαίδευση είναι κακές απομιμήσεις
Επειδή ακριβώς πρόκειται για κακές αντιγραφές για το θεαθήναι, κανένας δεν τις πιστεύει πραγματικά. Ακόμη και αυτοί που συμμετέχουν στην προσαρμογή τους στο κυπριακό σχολείο δεν έχουν πάθος και συνέπεια με αυτά που προκρίνουν. Η μεταρρύθμιση είναι βαθιά τοπικό ζήτημα – ο τόπος πρέπει πρώτα από όλα να θέλει ό ίδιος τη μεταρρύθμιση, γιατί πραγματικά πιστεύει ή έστω αντιλαμβάνεται ότι το ισχύον σύστημα είναι ξοφλημένο και ανεπαρκές. Όταν η μεταρρύθμιση είναι μόνο πολιτική δήλωση με εκλογικό προσανατολισμό, είναι πράξη μη συμμετοχική, με αποτέλεσμα αυτοί που καλούνται να την υλοποιήσουν να μην την υιοθετούν και απλώς να συμμετέχουν αυτοματοποιημένα, επειδή έτσι είπε η οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση. Τρανό παράδειγμα, η πρόσφατη μεταρρύθμιση στα θέματα αξιολόγησης των μαθητών για την οποία ακόμη δεν υπάρχει εντός υπουργείου και σχολείων, κοινή γλώσσα στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία αξιολόγησης.
Αλήθεια 7η: Δεν είναι ο Συνδικαλισμός ο λόγος που δεν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις
Ο στενόμυαλος συνδικαλισμός, ναι. Ο συνδικαλισμός του πάρε-δώσε χωρίς βάθος και όραμα, ναι. Όχι όμως αυτός που πραγματικά νοιάζεται, προβληματίζεται, συμμετέχει ουσιαστικά και εργάζεται σκληρά για καλύτερη παιδεία. Το γράφω αυτό, διότι χρησιμοποιείται ως αιτία και εύκολο συγχωροχάρτι για τα στάσιμα νερά.
Αυτά, για να μην το κουράσουμε και περισσότερο. Στόχος του άρθρου δεν είναι η συμμετοχή στο χειροκρότημα, αλλά η αλήθεια. Που δεν είναι άλλη από το ότι τα σχολεία στην Κύπρο δεν πρόκειται ποτέ να εκσυγχρονιστούν, ούτε να πετύχουν τις βαρύγδουπες διακηρύξεις του ενός ή του άλλου, διότι δυστυχώς κανένας δεν θέλει να χάσει το “Όσκαρ” στη Θεωρία ... της Σύγχρονης Εκπαίδευσης. Η Πράξη, βλέπετε, είναι σπάνιο βραβείο - θέλει αυταπάρνηση, παραδοχές, πολλή δουλειά και ειλικρίνεια.
*Διευθύντρια Σχολείου Μέσης ΕκπαίδευσηςΠρόεδρος ΣΕΔΜΕΚ
