ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ*
Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αντιπροσωπεύει μια από τις σημαντικότερες τεχνολογικές επαναστάσεις του 21ου αιώνα. Κάποτε ένας τομέας που προοριζόταν για επιστήμονες και ερευνητές, η τεχνητή νοημοσύνη, έχει εκδημοκρατιστεί, επηρεάζοντας την καθημερινή μας ζωή με τρόπους που μερικές φορές είναι αόρατοι, αλλά πάντα ισχυροί. Σήμερα, είναι παρούσα σε διάφορους τομείς: από την ιατρική έως τη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και ακόμη και της αναψυχής.
Η τεχνητή νοημοσύνη αναφέρεται σε ένα σύνολο τεχνολογιών που επιτρέπουν στις μηχανές να προσομοιώνουν ορισμένες ανθρώπινες δεξιότητες όπως η αντίληψη, η μάθηση ή η λήψη αποφάσεων. Χρησιμοποιώντας εξελιγμένους αλγόριθμους και αναλύοντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων, αυτά τα συστήματα μπορούν να αναγνωρίσουν εικόνες, να επεξεργαστούν τη φυσική γλώσσα και να λύσουν πολύπλοκα προβλήματα.
Για παράδειγμα, οι βοηθοί φωνής όπως η Siri ή η Alexa είναι κοινά παραδείγματα τεχνητής νοημοσύνης. Αυτά τα συστήματα, βασισμένα στην επεξεργασία φυσικής γλώσσας, κατανοούν και ανταποκρίνονται στα αιτήματά μας με ολοένα και πιο εντυπωσιακή ακρίβεια.
Η τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνει σε βάθος πολλούς κλάδους. Στον τομέα της υγείας επιτρέπει ταχύτερες και ακριβέστερες διαγνώσεις. Οι αλγόριθμοι μπορούν να αναλύσουν ιατρικές εικόνες για να ανιχνεύσουν ασθένειες σε πρώιμο στάδιο, βελτιώνοντας τις πιθανότητες ανάρρωσης.
Στον τομέα των μεταφορών, η τεχνητή νοημοσύνη διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη αυτοοδηγούμενων αυτοκινήτων, μια τεχνολογία που υπόσχεται να μειώσει τα τροχαία ατυχήματα. Η βιομηχανία, εν τω μεταξύ, χρησιμοποιεί έξυπνα ρομπότ για να αυτοματοποιήσει επαναλαμβανόμενες εργασίες, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και την ποιότητα των προϊόντων.
Ενώ οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες, εγείρουν επίσης ανησυχίες. Ένας από τους κύριους φόβους είναι αυτός της απώλειας εργασίας που συνδέεται με την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών. Επομένως, είναι σημαντικό να σκεφτούμε τώρα την εκπαίδευση των εργαζομένων ώστε να τους προσαρμόσουν στις νέες απαιτήσεις της αγοράς.
Επίσης οι αποφάσεις με Τεχνητή Νοημοσύνη ενδέχεται να είναι λανθασμένες. Το 2020, ο Robert Williams συνελήφθη ψευδώς λόγω λανθασμένης αναγνώρισης προσώπου. Το λογισμικό ΑΙ αναγνώρισης προσώπου που χρησιμοποιούσε το αστυνομικό τμήμα του Ντιτρόιτ είχε αντιστοιχίσει την παλιά εικόνα της άδειας οδήγησης του William με μια φωτογραφία ενός άνδρα που κατηγορείτo ότι έκλεψε ρολόγια από ένα πολυτελές κατάστημα.
Επιπλέον, η ηθική της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα κύριο θέμα συζήτησης.
Από την αρχαιότητα, οι φιλόσοφοι ενδιαφέρθηκαν για την ηθική και θέσπισαν νόμους για τα καθήκοντα και το ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν τα άτομα στην κοινωνία. Αυτοί οι νόμοι, αποτελούν μια από τις πρώτες προσπάθειες για τη θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών για την προστασία μας από τους πιθανούς κινδύνους των αυτόνομων συστημάτων υπολογιστών. Σήμερα, με την πανταχού παρουσία και την αυξημένη ισχύ των υπολογιστών, οι υπολογιστές μέσω των αλγόριθμων επιδεικνύουν δεξιότητες που μιμούνται την ανθρώπινη νοημοσύνη και μπορεί να έχουν δυσάρεστες συνέπειες εάν δεν παρακολουθούνται και ελέγχονται. Κατά συνέπεια, θα χρειαστεί αυξημένη επαγρύπνηση δεδομένης και της αυξανόμενης παρουσίας αυτών των ευφυών συστημάτων.
Η επιτήρηση, η συλλογή και η ερμηνεία ψηφιακών πληροφοριών, που ανταλλάσσονται μεταξύ ατόμων και πληροφοριών, που λαμβάνονται μέσω αισθητήρων από ολοένα και πιο αποτελεσματικά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, έχουν οδηγήσει στην κυκλοφορία προσωπικών δεδομένων που επιτρέπουν την αναγνώριση ατόμων πέρα από τις πλατφόρμες στις οποίες συλλέχθηκαν. Αυτή η πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες παρεμβαίνει, στα δικαιώματα των ατόμων για μυστικότητα και ιδιωτικότητα. Η επεξεργασία αυτών των τεράστιων συνόλων δεδομένων καθιστά δυνατό τον χαρακτηρισμό των ατόμων με ακρίβεια που υπερβαίνει αυτήν που έχουν στη διάθεσή τους τα ίδια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μηχάνημα μάς γνωρίζει καλύτερα από ό,τι γνωρίζουμε εμείς τους εαυτούς μας, αλλά και ότι μας γνωρίζει ελάχιστα, όταν η εικόνα που μας στέλνει βασίζεται σε δεδομένα που ερμηνεύονται μυστικά, σύμφωνα με βιαστικές γενικεύσεις ή λανθασμένες πληροφορίες. Οι τεχνολογίες που επιτρέπουν την απόκτηση αυτών των δεδομένων έχουν εξελιχθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες και οι κανονισμοί δεν συμβαδίζουν και δεν εφαρμόζονται πάντα. Έτσι, έχει δημιουργηθεί μια αγορά στην οποία αυτές οι πληροφορίες μπορούν να διαπραγματεύονται όπως τα εμπορεύματα.
Ο ψηφιακός χαρακτήρας των πληροφοριών συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην απόκτηση αυτών των δεδομένων και καθιστά τον έλεγχό τους πιο δύσκολο από ό,τι σε έναν κόσμο με έντυπα και τηλεφωνικά κέντρα. Αυτή η διαθεσιμότητα δεδομένων και η δυνατότητα εκμετάλλευσης της γνώσης που αποκτάται με αυτόν τον τρόπο αποτελούν μέρος του τιμήματος που πρέπει να πληρώσουμε για τις λεγόμενες δωρεάν υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε. Με την χειραγώγηση της συμπεριφοράς πέρα από τη συσσώρευση και την επεξεργασία δεδομένων, με την Τεχνητή Νοημοσύνη, μπορούν να αμφισβητήσουν την ηθική φύση της χρήσης τους, για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ατόμων χωρίς να λαμβάνουν υπόψη προσωπικές ορθολογικές επιλογές. Οι προσπάθειες για την υπεράσπιση των πολιτικών ελευθεριών και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων υφίστανται τεράστια πίεση από επιχειρηματικά λόμπι, μυστικές υπηρεσίες και άλλες κρατικές υπηρεσίες, για τις οποίες η παρακολούθηση είναι πρωταρχικής σημασίας.
Επιπλέον, αν και τα συστήματα μπορούν να αντικαταστήσουν μια ανθρώπινη εργασία, είναι αδύνατον να αντικατασταθεί ο παράγοντας του συναισθήματος.
Η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί αποκλειστικά με βάση τη λογική, οπότε δεν είναι δυνατόν να αναπτύξει συναισθηματική σύνδεση με ένα χρήστη όπως ο άνθρωπος. Και καθώς υπάρχουν αποφάσεις στις οποίες είναι σημαντική η παρουσία συναισθήματος, αυτές οι αποφάσεις με ΑΙ ενδεχομένως να είναι εντελώς λανθασμένες.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια τεχνολογία με τεράστιες δυνατότητες. Ήδη αλλάζει την καθημερινότητά μας, διαμορφώνει το μέλλον μας και θα έχει ακόμη πιο βαθιές επιπτώσεις τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η ανάπτυξή της συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά στη δεοντολογία, την ασφάλεια και τη ρύθμιση. Προκειμένου η τεχνητή νοημοσύνη να ωφελήσει την κοινωνία στο σύνολό της, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η υπεύθυνη ανάπτυξή της, ο συνδυασμός της καινοτομίας και του σεβασμού των ανθρώπινων αξιών. Το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα εξαρτηθεί από την ικανότητά μας να την κατανοούμε με αιτιολογημένο τρόπο και να την κάνουμε μοχλό συλλογικής προόδου.
Επίσης είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα μηχανήματα παραμένουν διαφανείς και δίκαιες
*Εκπαιδευτικός Μέσης
dimitriarte@cytanet.com.cy
