Η νεανική παραβατικότητα δεν γεννιέται στο περιθώριο. Είναι αντανάκλαση του κέντρου: των αξιών, των ελλείψεων και των προτεραιοτήτων μιας κοινωνίας που δεν τηρεί το δικό της μέτρο.
ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΡΟΥ*
Ακόμη ένα επεισόδιο νεανικής παραβατικότητας μάς ξύπνησε για λίγα λεπτά από τον λήθαργό μας. Λίγη φασαρία, λίγη ανησυχία, λίγη δημόσια καταδίκη. Δηλώσεις, πίνακες, επιτροπές. Εξάντληση ευαισθησίας σε δύο εικοσιτετράωρα. Και τώρα, καλοί μας ύπνοι μέχρι το επόμενο.
Όλα προβλέψιμα. Εκτός από το να παραδεχτούμε ότι η νεανική παραβατικότητα δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Είναι το απολύτως αναμενόμενο προϊόν μιας κοινωνίας που δεν έχει τίποτα ουσιαστικό να πει για την παιδεία — αλλά εξακολουθεί να ζητά τα αποτελέσματά της.
Οι νέοι δεν παραβαίνουν έναν κόσμο σταθερό. Αντιδρούν σ’ έναν κόσμο που καθημερινά τούς δείχνει ότι δεν χρειάζεται να έχεις βάθος, μόνο ταχύτητα. Ότι δεν χρειάζεται να σέβεσαι· αρκεί να φαίνεσαι. Ότι οι λέξεις περισσεύουν όταν η εικόνα πείθει. Και όταν η κοινωνία αυτή ζητά υπευθυνότητα χωρίς παράδειγμα, η ρήξη είναι βέβαιη.
Η παραβατικότητα δεν γεννιέται στα άκρα. Καλλιεργείται στη μέση: εκεί όπου η φροντίδα μετατρέπεται σε υπερπροστασία και η καθοδήγηση αντικαθίσταται από έναν θόρυβο ελέγχου χωρίς ουσία. Δεν είναι προϊόν «παραστρατημένων»· είναι σήμα των πιο εκτεθειμένων. Όχι γιατί είναι αδύναμοι, αλλά γιατί είναι υπερκαλυμμένοι από ό,τι περισσεύει και ακάλυπτοι σε ό,τι έχει σημασία.
Υπερκαλυμμένοι από διαρκή επιτήρηση για την επίτευξη, συμβουλές ανταγωνισμού, φόβους και εξωτερικές απαιτήσεις, αλλά ακάλυπτοι στα πιο βασικά: στη σταθερότητα των ορίων, στην εσωτερική συνέπεια, στον πολιτισμένο έλεγχο που δεν καταπιέζει, αλλά προσανατολίζει. Όχι με στέρηση ελευθεριών, αλλά με την παρουσία εκείνων των πλαισίων που τίθενται, αναμένονται και τηρούνται - όχι από καταναγκασμό, αλλά από τον σεβασμό που γεννά μια κοινωνία με συγκροτημένο νόημα.
Η μείωση της νεανικής παραβατικότητας δεν θα έρθει με καμπάνιες ή μηχανισμούς καταστολής. Θα προκύψει μόνο όταν η πολιτεία, οι θεσμοί και η κοινωνία στραφούν με συνέπεια και βάθος προς την παιδεία· όχι ως διδασκαλία, αλλά ως συλλογικό τρόπο ύπαρξης. Όταν το «νοιάζομαι» πάψει να είναι αντίδραση μετά από γεγονότα, και γίνει πράξη προληπτική, ισχυρή και διαρκής.
Η παραβατικότητα είναι πρόβλημα. Αλλά δεν είναι το αρχικό. Είναι το σύμπτωμα μιας βαθύτερης κοινωνικής απουσίας, μιας αγωγής που δεν επιτελείται, και μιας ευθύνης που δεν αναλαμβάνεται. Και όσο καθυστερούμε να αναμετρηθούμε με αυτό το αρχικό έλλειμμα, θα συνεχίζουμε να αιφνιδιαζόμαστε από τα αποτελέσματά του. Μέχρι να περάσει κι αυτό. Και να ξανακοιμηθούμε.
*Διευθύντρια Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης
Πρόεδρος ΣΕΔΜΕΚ
Aστερω Χατζησαββα:
Mar 30, 2025 at 04:50 PM
Η παραβατικότητα είναι επίκτητη.Η παραβατικότητα αντιγράφει τις κακές συμπεριφορές των ενηλίκων , κυρίως του οικείου καθημερινού περιβάλλοντος. Το σχολείο από το νηπιαγωγείο εως το λύκειο αποδείκτηκε αναποτελεσματικό να περιορίσει η να διορθώσει τις κακές , κάκιστες πολλές φορές συμπεριφορές των παιδιών. Το σχολείο ΑΝΕΧΕΤΑΙ , ΑΝΕΧΕΤΑΙ ενώ έπρεπε να ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ναι και μετά να θέτει όρια. Κανένα παιδί , ο τι και να συμβαίνει πίσω του , δεν επιτρέπεται να έχει το ΑΚΑΤΑΛΟΓΙΣΤΟ.Η αιτία της παραβατικής συμπεριφοράς πασιφανής και πολυσυζητημένη:Απούσα οικογένεια ή παρούσα-απούσα στην ουσία, λανθασμένα κοινωνικά πρότυπα, έλειψη αγάπης ουσιαστικής( κι όχι δήθεν αγάπης μεσω καταναλωτικών αγαθών), έλειψη ουσιαστικού χρόνου με το παιδί και ενασχόληση μαζί του με δραστηριότητες τις αρεεσκείας του και της ηλικίας του. Ακόμη και ο νεοπλουτισμός αποτελεί αιτία κακών συμπεριφορών. Λύση για βελτίωση της νεανικής παραβατικότητας , σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί η καταγγελία προς το βοηθό διευθυντή . Φαντάζει ...αστεία πια η μέθοδος αυτή , μέσω τησ αναποτελεσματικότητάς της. Λύσεις υπάρχουν. Επιτέλους , πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά.