Φεστιβάλ Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Πάφο

Η ορθή διαχείριση των οικονομικών δεν είναι προαιρετική δεξιότητα – είναι επιβίωση.

Ο Σύνδεσμος Οικονομολόγων Καθηγητών Κύπρου (Σ.Ο.Κ.Α.Κ - ΟΕΛΜΕΚ), σε συνεργασία με τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου και με την υποστήριξη του Δήμου Πάφου, ανακοινώνει τη διοργάνωση του 1^ου Φεστιβάλ Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, το οποίο θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 4 Μαΐου 2025, από τις 10:00 π.μ έως τις 17:00 μ.μ,  στο Πολυκέντρο Νεολαίας Πάφου και στο Πάρκο Ήβης Μαλιώτου, στην Πάφο.

Το Φεστιβάλ στοχεύει στην ενίσχυση της οικονομικής παιδείας και της επιχειρηματικής σκέψης των νέων, μέσα από ένα ευρύ φάσμα δημιουργικών και διαδραστικών παιχνιδιών, ειδικά σχεδιασμένων για μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου.

Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν:

• Διαδραστικά παιχνίδια οικονομικού περιεχομένου,
• Βιωματικά Εργαστήρια Αποταμίευσης, Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, “Μάθε Παιδί μου Οικονομικά”, Girls Go Circular,
• Διαδραστική αφήγηση παραμυθιού με θέμα την κατανόηση βασικών οικονομικών εννοιών από μικρή ηλικία.

Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός στην Κύπρο αποτελεί για κάποιους ένα  υποτιμημένο ζήτημα, αλλά ο Σύνδεσμος Οικονομολόγων Καθηγητών Κύπρου (Σ.Ο.Κ.Α.Κ - ΟΕΛΜΕΚ) τονίζει ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα με σημαντικές επιπτώσεις. Επισημαίνει ότι η αντιμετώπισή του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού πρέπει να είναι άμεση και συλλογική.

Στον σύγχρονο κόσμο, η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης χρηματοοικονομικών θεμάτων αποτελεί βασική δεξιότητα για κάθε πολίτη. Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός, δηλαδή η γνώση και κατανόηση εννοιών όπως ο προϋπολογισμός, η αποταμίευση, η επένδυση, η πίστωση και η διαχείριση χρέους, δεν αφορά μόνο τους επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα, αλλά τον κάθε πολίτη που καλείται να λάβει καθημερινές οικονομικές αποφάσεις. Στην Κύπρο, το επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού παραμένει σχετικά χαμηλό, με σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική ευημερία των ατόμων και της κοινωνίας συνολικά.

Τι είναι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός;

Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός αναφέρεται στην ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί βασικές οικονομικές έννοιες και να τις εφαρμόζει προκειμένου να λαμβάνει ενημερωμένες αποφάσεις για τα προσωπικά του οικονομικά. Περιλαμβάνει την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των τραπεζών, των δανείων, των επιτοκίων, της ασφάλισης, των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, των επενδύσεων, καθώς και την ικανότητα να προγραμματίζει, να αποταμιεύει και να αποφεύγει την υπερχρέωση.

Η έννοια αυτή αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία σε ένα οικονομικό περιβάλλον που γίνεται διαρκώς πιο σύνθετο και απαιτητικό. Οι πολίτες καλούνται να διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις τους, να προγραμματίζουν για τη σύνταξή τους, να επιλέγουν ασφαλιστικά προγράμματα, να αξιολογούν επενδυτικές ευκαιρίες και να προστατεύονται από οικονομικές απάτες.

Η κατάσταση στην Κύπρο

Παρά την υψηλή γενική μόρφωση που παρατηρείται στην Κύπρο, έρευνες και μελέτες δείχνουν ότι το επίπεδο χρηματοοικονομικής παιδείας είναι χαμηλό. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ, μεγάλο ποσοστό του κυπριακού πληθυσμού δυσκολεύεται να απαντήσει σωστά σε βασικές χρηματοοικονομικές ερωτήσεις. Πολλοί πολίτες δεν κατανοούν την έννοια του σύνθετου επιτοκίου, τις συνέπειες του υπερδανεισμού, ή τον κίνδυνο και την απόδοση μιας επένδυσης.

Αυτό το έλλειμμα γνώσεων δεν περιορίζεται μόνο σε χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ομάδες. Ακόμα και νέοι με πανεπιστημιακές σπουδές δηλώνουν συχνά αβεβαιότητα ή σύγχυση όταν πρόκειται για χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Η έλλειψη αυτή αντανακλά εν μέρει το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν περιλαμβάνει επαρκώς οικονομική παιδεία στα σχολικά προγράμματα.

Οι συνέπειες του χαμηλού χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού

Οι επιπτώσεις είναι πολυδιάστατες και επηρεάζουν τόσο το άτομο όσο και το σύνολο της κοινωνίας. Οι πιο συνηθισμένες συνέπειες περιλαμβάνουν:

• Υπερχρέωση: Πολλοί πολίτες λαμβάνουν δάνεια χωρίς να κατανοούν πλήρως τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία αποπληρωμής και τελικά σε πτώχευση ή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων.
• Απουσία αποταμιεύσεων: Η αδυναμία προγραμματισμού για το μέλλον και η έλλειψη αποταμιευτικής νοοτροπίας αφήνουν πολλούς πολίτες εκτεθειμένους σε απρόβλεπτες οικονομικές δυσκολίες.
• Κακός προγραμματισμός σύνταξης: Η έλλειψη κατανόησης των συνταξιοδοτικών σχεδίων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ανεπαρκείς πόρους στην τρίτη ηλικία.
• Ευάλωτη συμπεριφορά σε οικονομικές απάτες: Η άγνοια σε συνδυασμό με την εμπιστοσύνη μπορεί να οδηγήσει πολλούς σε επενδυτικές απάτες ή παραπλανητικές οικονομικές πρακτικές.
• Αδυναμία αξιολόγησης οικονομικών προϊόντων: Οι καταναλωτές αδυνατούν να συγκρίνουν προϊόντα, όπως δάνεια ή ασφάλειες, με αποτέλεσμα να επιλέγουν λύσεις που δεν είναι προς το συμφέρον τους.

Η ανάγκη για προσωπική ευθύνη

Παράλληλα με τις δράσεις της Πολιτείας, κάθε πολίτης οφείλει να αναγνωρίσει την προσωπική του ευθύνη για την οικονομική του παιδεία. Στην εποχή της πληροφορίας, υπάρχουν άπειρες πηγές γνώσης – από βιβλία και άρθρα μέχρι διαδικτυακά μαθήματα – που μπορούν να βελτιώσουν την κατανόησή μας για βασικές οικονομικές έννοιες.

Η επένδυση στον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα. Οι καλά πληροφορημένοι πολίτες είναι λιγότερο ευάλωτοι, διαχειρίζονται καλύτερα τα οικονομικά τους, έχουν υψηλότερες πιθανότητες να αποταμιεύουν και να επενδύουν σοφά και τελικά συμβάλλουν στην οικονομική σταθερότητα του τόπου τους.

Συμπεράσματα

Η έλλειψη χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στην Κύπρο αποτελεί πρόβλημα που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα και τα μέσα να ενισχύσει την οικονομική παιδεία των πολιτών της, ενσωματώνοντας τη γνώση αυτή στην καθημερινότητα από νεαρή ηλικία. Ταυτόχρονα, οι ίδιοι οι πολίτες καλούνται να αναλάβουν την ευθύνη της οικονομικής τους μόρφωσης. Σε μια εποχή που οι οικονομικές αποφάσεις έχουν αυξημένη βαρύτητα, η κατανόηση και η ορθή διαχείριση των οικονομικών δεν είναι προαιρετική δεξιότητα – είναι επιβίωση.

Η συμμετοχή στο Φεστιβάλ είναι δωρεάν και οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν μέρος σε διαγωνισμούς και να κερδίσουν δώρα.

Για δήλωση συμμετοχής και παραλαβή του αναμνηστικού δώρου του Φεστιβάλ,

επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.sokak.org.cy.

Πηγές:

1. OECD (2020).
   OECD/INFE 2020 International Survey of Adult Financial Literacy.
   https://www.oecd.org/financial/education/oecd-infe-2020-survey-adult-financial-literacy.pdf
2. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (2018).
   Μελέτη Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην Κύπρο.
   https://www.centralbank.cy
3. OECD (2016).
   OECD/INFE International Survey of Adult Financial Literacy Competencies.
   https://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/OECD-INFE-International-Survey-of-Adult-Financial-Literacy-Competencies.pdf
4. Atkinson, A., & Messy, F.-A. (2012).
   Measuring Financial Literacy: Results of the OECD/INFE Pilot Study. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15.
   https://doi.org/10.1787/5k9csfs90fr4-en
5. Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2014).
   The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5–44.
   https://doi.org/10.1257/jel.52.1.5
6. European Central Bank (ECB) (2022).
   Financial Literacy and Inclusive Finance in the Euro Area.
   https://www.ecb.europa.eu
7. Cyprus Securities and Exchange Commission (CySEC).
   Ετήσιες Εκθέσεις και Εκπαιδευτικές Δράσεις.
   https://www.cysec.gov.cy
8. Andreou, A., & Pashardes, P. (2018).
   Financial Literacy and Retirement Planning in Cyprus. University of Cyprus, Economic Research Centre Working Papers.
   https://www.ucy.ac.cy/erc