ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΜΑΥΡΑΤΣΑ*
Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι υποτελείς κανενός. Σε ένα δημόσιο σχολείο που δοκιμάζεται καθημερινά, με αρκετά προβλήματα, παρατηρούμε φαινόμενα αυταρχικής συμπεριφοράς από διευθυντικά στελέχη προς τους απλούς εκπαιδευτικούς.
Να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι, δεν γενικεύουμε ούτε μηδενίζουμε τα πάντα. Υπάρχουν πολύ καλοί και άξιοι διοικητικοί που κοσμούν τις θέσεις που κατέχουν, που λειτουργούν υποστηριχτικά, με δικαιοσύνη, ασκώντας τον ρόλο τους με σεμνότητα και ενσυναίσθηση, ενθαρρύνοντας και καθοδηγώντας τους εκπαιδευτικούς. Οι συγκεκριμένοι διοικητικοί δεν προσπαθούν να επιβάλουν τον σεβασμό, αλλά τον κερδίζουν με την αξία τους. Αυτοί οι διοικητικοί εμπνέουν τους απλούς εκπαιδευτικούς και αποτελούν πρότυπα ηγεσίας.
Ο πραγματικός χαρακτήρας ενός ανθρώπου αποκαλύπτεται πολλές φορές όταν αναλάβει θέση εξουσίας. Κατά τη διάρκεια των 20 χρόνων υπηρεσίας μου στο δημόσιο σχολείο, έχω παρατηρήσει συναδέλφους να μεταλλάσσονται δραματικά από τη στιγμή που είχαν αναλάβει θέση εξουσίας. Στην ουσία όμως αποκάλυψαν προφανώς τον πραγματικό τους εαυτό, τον οποίο κρατούσαν καλά κρυμμένο.
Ορισμένα διευθυντικά στελέχη, με ύφος στρατιωτικό, για ένα λάθος ή παράληψη, απαξιώνουν και προσβάλλουν απλούς εκπαιδευτικούς, ειρωνεύονται, φωνάζουν και τους επιπλήττουν δημοσίως, και όλα αυτά για να επιδείξουν εξουσία. Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να έχουν και νομικές συνέπειες γιατί παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Το κυριότερο όμως είναι ότι, τέτοιες πρακτικές διαβρώνουν και δηλητηριάζουν το εργασιακό κλίμα και πλήττουν την αξιοπρέπεια και το κύρος των εκπαιδευτικών.
Οι εκφοβιστικές αυτές συμπεριφορές όμως δεν έχουν θέση στο δημόσιο σχολείο και κάποιοι πρέπει να καταλάβουν ότι δεν βρίσκονται σε στρατιωτικό καθεστώς ή στη Σαουδική Αραβία. Ούτε νομιμοποιείται κανένας να μεταφέρει τα οικογενειακά του προβλήματα στο σχολείο. Τα σχολεία δεν είναι φέουδα κανενός και η αξιοπρέπεια του κάθε εκπαιδευτικού είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο κάθε εργαζόμενος πρέπει να εργάζεται σε περιβάλλον αμοιβαίου σεβασμού. Ο αυταρχισμός δεν είναι δείγμα ισχύος, αλλά ένδειξη ανικανότητας διαχείρισης ανθρώπων. Εξάλλου, στους μαθητές μας καλλιεργούμε τον σεβασμό και όχι τον φόβο, θέλουμε να τους εμπνεύσουμε και όχι να τους εξαναγκάσουμε.
Η ευθύνη του διοικητικού δεν είναι να εξευτελίζει αλλά να καθοδηγεί, να υποστηρίζει, να συντονίζει και να λειτουργεί με ήθος και υπευθυνότητα. Όποιος δεν μπορεί να ηγηθεί με σεβασμό, δεν έχει θέση στη διοίκηση. Σε ενδεχόμενο λάθος ενός εκπαιδευτικού, ο σωστός διοικητικός οφείλει να τον καλέσει στο γραφείο του και σε πνεύμα συνεργασίας και διαλόγου να του υποδείξει το λάθος. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα, υπάρχουν θεσμοθετημένες διαδικασίες τις οποίες οφείλει ο διοικητικός να γνωρίζει και να τις ακολουθήσει όταν κριθεί αναγκαίο. Σε καμία όμως περίπτωση δε δικαιολογείται η λεκτική βία, οι ειρωνείες ή ψυχολογική καταπίεση. Οι εκπαιδευτικοί αλλά και ευρύτερα οι εργαζόμενοι, δεν είναι εκτόνωση εξουσίας.
Κάποιοι συνάδελφοι δυστυχώς γίνονται θύματα τέτοιων συμπεριφορών αλλά διστάζουν να μιλήσουν γιατί νοιώθουν ανυπεράσπιστοι και φοβούνται ότι η όποια αντίδραση ενδεχομένως να οδηγήσει σε στοχοποίηση ή επιδείνωση του εργασιακού τους περιβάλλοντος. Κάθε φορά όμως που αποδεχόμαστε συμπεριφορές εκφοβισμού, αυτές εδραιώνονται, επομένως οφείλουμε να δείξουμε μηδενική ανοχή σε τέτοια φαινόμενα.
Ο ρόλος μας ως συνδικαλιστές δεν είναι διακοσμητικός, αλλά ουσιαστικός. Οφείλουμε και έχουμε υποχρέωση να είμαστε δίπλα από κάθε θύμα διοικητικού εκφοβισμού και όχι να κλείνουμε τα μάτια. Οφείλουμε να δώσουμε φωνή σε όσους φοβούνται να μιλήσουν και να τους προστατεύσουμε από κάθε αυθαιρεσία. Δεν δικαιούμαστε να σωπαίνουμε όταν θίγεται η αξιοπρέπεια ενός συναδέλφου, γιατί η σιωπή είναι συνενοχή. Τέλος, έχουμε χρέος να στηρίζουμε έμπρακτα οποιοδήποτε γίνεται θύμα τέτοιων συμπεριφορών, διακριτικά ή δημόσια, ανάλογα με την περίπτωση, ούτως ώστε, να μπει επιτέλους ένα φρένο στον αυταρχισμό και στις όποιες αυθαιρεσίες στον εργασιακό μας χώρο.
*Αντιπρόεδρος ΟΕΛΜΕΚ
