Φάρμακο για τον Αναλφαβητοϊό

ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*  

Εδώ και μέρες, συλλογίζομαι το μέγεθος της ευλογίας που έχει ο δάσκαλος, όταν έχει τους μαθητές του μπροστά στα μάτια του. Μέσα στην τάξη. Την ώρα που παλεύει με τα τρικυμισμένα κύματα της εφηβικής αδάμαστης συγχυσμένης ψυχής. Αλήθεια πόσο όμορφη  είναι μια τάξη, όταν μέσα της ενυπάρχει όλη η φουρτούνα της μανιασμένης  μαθητοθάλασσας.

Εδώ και μέρες, συλλογίζομαι το μέγεθος της ευλογίας που έχει ο δάσκαλος, όταν διδάσκει τους μαθητές του, εκ του σύνεγγυς. Όχι εξ αποστάσεως.

Η αλληλεπίδραση των προσώπων σε μια τάξη των 25 τετραγωνικών μέτρων, απέχει  παρασάγκας από αυτή της τηλεδιάσκεψης μέσω της οθόνης του υπολογιστή των 875 τετραγωνικών εκατοστών.

Εδώ και μέρες, συλλογίζομαι το μέγεθος της ευλογίας που έχει ο δάσκαλος, όταν μπορεί να θυμώσει με τα παιδιά την ώρα του μαθήματος μέσα στην τάξη.

Και μετά να τους ζητήσει την πιο όμορφη γνώμη. Παιδιά μου ΣΥΓΝΩΜΗ.

Στην τηλεδιάσκεψη πολλά παιδιά εγκαταλείπουν το δάσκαλο στον «παιδαγωγικό» του μονόλογο και ασχολούνται με το κινητό τους. Εκείνη την ώρα δεν υπάρχει παλμός. Δεν υπάρχουν αισθήματα. Ο διεκπεραιωτής της υπουργικής απόφασης για εξ αποστάσεως διδασκαλία, έκανε το καθήκον του. Δίδαξε το κεφάλαιο στη Γ΄ Λυκείου στο μάθημα της Χριστιανικής Ηθικής « Η αξία και ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής». Ο μαθητής έκανε κι αυτός το δικό του καθήκον. Ξύπνησε από τα εφτά  χαράματα και συμμορφώθηκε προς τις οδηγίες του σχολείου για να παρακολουθήσει διαδικτυακά τη διαφορά της Αυτοθυσίας από την Αυτοκτονία.

Αγαπητοί μου γονείς

Ξέρετε πόσο δύσκολο είναι για ένα δάσκαλο, να μπορέσει να διδάξει κατά τρόπο ολοκληρωμένο τα παιδιά σας, μέσω της οποιασδήποτε διαδικτυακής πλατφόρμας; Μπορεί το DISTANCE LEARNING να έδωσε λύσεις στο σύγχρονο άνθρωπο, όμως δεν μπόρεσε να καλύψει την πραγματική απόσταση.

Μια μάνα, μέσω του Skype, μιλά κάθε μέρα με το γιο της που σπουδάζει στο Λονδίνο. Κλείστε για λίγο τα μάτια σας και φανταστείτε τη μητέρα αυτή, την στιγμή που σφιχταγκαλιάζει το σπλάχνο της στο αεροδρόμιο όταν επιστρέφει για το Πάσχα. Τα δευτερόλεπτα αυτής της αγαπημένης συνάντησης θα μείνουν χαραγμένα  στις ψυχές. Για πάντα.

Δεν προσγειώθηκε μόνο ο γιος της. Προσγειώθηκε κι αυτή. Τώρα μπορεί να κλάψει από  χαρά. Τώρα κρατά τη χαρά στα χέρια  της.

Εδώ και μέρες, συλλογίζομαι το μέγεθος της ευλογίας που έχει ο δάσκαλος όταν οι πάντες έχουν κλειστεί σε καραντίνα στο καβούκι τους και αυτός ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ με νύχια, με δόντια,  με μυαλό και με ψυχή να μορφώσει τα παιδιά του κόσμου μέσα από τον άψυχο υπολογιστή.

Σταματήστε  να πυροβολείτε τους «προνομιούχους» δασκάλους.

Ο κύριος λόγος που είναι ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΙ είναι γιατί μάχονται μια τεράστια μάχη. Παιδαγωγούν τα παιδιά με όλο τους το είναι, στο χρόνο που οι γονείς  απουσιάζουν δικαιολογημένα για τον Επιούσιον  Άρτον.

Είναι ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΙ, γιατί έχουν τη δυνατότητα να επιδρούν θετικά (καταλυτικά) στο ψυχισμό των παιδιών, γεγονός που μπορεί να συντροφεύει τους μαθητές για μια ολόκληρη ζωή.

Μια ολόκληρη κοινωνία, θεωρεί προνομιούχους τους εκπαιδευτικούς, για τους τρεις μήνες άδειας και τους υψηλούς τους μισθούς που αμείβονται. Μια ολόκληρη κοινωνία, παρακολουθεί τους  εκπαιδευτικούς, να στήνονται  στον τοίχο κατ’ επανάληψη. Από τους πάντες.

Διάβαζα κάπου πρόσφατα πως, οι ποδοσφαιριστές αμείβονται με πολλά εκατομμύρια, ενώ οι μικροβιολόγοι με ψίχουλα. Το φάρμακο για τον κορονοϊό όμως δεν θα το ανακαλύψει ο  Ρονάλντο. Ούτε θα διδάξει στα παιδιά  τι είναι η λέξη φιλότιμο, ούτε τι είναι ο Ψευδ-άργυρος, ούτε ποια είναι η παράγωγος του 2Χ. Και σίγουρα ούτε ποιος ήταν ο Ευαγόρας.

Οι εκπαιδευτικοί της Κύπρου, από την πρώτη στιγμή που έκλεισαν τα σχολεία, ρίχτηκαν στη μάχη για έρθουν σε επαφή με τους μαθητές τους. Μέσα από διάφορες πλατφόρμες, όπως  το Facebook , το instagram, το viber, τα email, το Zoom, το Teams και διάφορα άλλα.

Το φάρμακο για τον αναλφαβητοϊό το κατέχουν οι δάσκαλοι που έχουν καρδιά που πάλλεται παιδαγωγικά.

Εδώ και μέρες συλλογίζομαι πως οι γονείς των μαθητών, ένιωσαν μια ανακούφιση που βλέπουν τα παιδιά τους έστω και διαδικτυακά να προσπαθούν να μάθουν γράμματα και αριθμούς from a distance. Θα ήθελα μέσα από αυτές τις λίγες γραμμές, να καθησυχάσω  τους γονείς, λέγοντάς τους  πως μαζί με τους αριθμούς και τα γράμματα, πληκτρο-λογούμε στα παιδιά τους και όση αγάπη μπορεί να «λογηθεί» με τα πλήκτρα όχι του key-board αλλά του heart-board.

Εδώ και μέρες συλλογίζομαι τον ποιητή Νίκο Καρούζο ο οποίος μίλησε για τους «Μεταξωτούς Ανθρώπους». Τους ανθρώπους που έχει τόσο πολύ η κοινωνία μας ανάγκη αυτές τις κρίσιμες ώρες. Τους ανθρώπους με τη «μεταξωτή συμπεριφορά».  Τους ανιδιοτελείς ευγενικούς ψυχικά ανθρώπους, «…οι οποίοι είναι απαλοί, χωρίς γωνίες που κόβουν, χωρίς καχυποψία,  έπαρση και επιθετική ειρωνεία που πληγώνει τους άλλους…».

Οι «μεταξωτοί άνθρωποι» είναι αυτοί  που μιλούν ελάχιστα για τον εαυτό τους. Που χαίρονται με τις επιτυχίες των άλλων. «…Που δεν σπεύδουν χαιρέκακα να κάνουν πλάκα, δήθεν χαριεντιζόμενοι, με εξωτερικά γνωρίσματα που πονάνε τους άλλους. Εκείνοι, που δεν σπερμολογούν διακινώντας φήμες. Εκείνοι που υπερασπίζονται σθεναρά κάποιον απόντα όταν λοιδορείται σε μια παρέα, χωρίς να είναι φίλος τους, αλλά επειδή νιώθουν ότι αδικείται. Οι μεταξωτοί άνθρωποι είναι αυτοί  που προσέχουν τι λες, και δεν είναι φαινομενικά παρόντες στην κουβέντα, με το μυαλό τους στο τι θα πουν οι ίδιοι για να εντυπωσιάσουν. Οι μεταξωτοί άνθρωποι είναι οι άνθρωποι με ανοιχτούς πόρους και πλατιά καρδιά. Υπεράνθρωποι; Όχι. Απλώς, μεταξωτοί... Φαίνονται από μακριά. Αρκεί να προσέξεις μικρές, ασήμαντες κινήσεις στο φέρεσθαι των ανθρώπων...».

Εδώ και μέρες συλλογίζομαι πως μεγάλη μερίδα των εκπαιδευτικών της Κύπρου είναι μεταξωτή. Όχι προνομιακή. Η μεταξωτή τους συμπεριφορά δεν παραπέμπει απαραιτήτως  στο σαβουάρ βιβρ και στους «καλούς τρόπους». Το «μετάξι» είναι αυτοφυές ή προϊόν δουλεμένου χαρακτήρα σύμφωνα με τον Καρούζο.

«Είναι ο τρόπος που ο άλλος βλέπει τους συνανθρώπους του. Είναι η θέαση του κόσμου χωρίς τα εγωιστικά γυαλιά του προσωπικού ωφελιμισμού. Είναι, ευρύτερα, η υποταγή του ατομικού συμφέροντος στη συλλογικότητα, χωρίς βέβαια η μεταξωτή συμπεριφορά να φτάνει σε σημείο υπονόμευσης προσωπικών δικαιωμάτων και δικαίων. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να αδικεί τον εαυτό του. Όμως, προσέξτε μια λεπτή απόχρωση: ποτέ ένας μεταξωτός άνθρωπος δεν νιώθει κορόιδο, όταν άλλοι τον προσπερνούν –στη σειρά μιας καντίνας ή στην ιεραρχία– χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα και μεθόδους. Το «άφες αυτοίς» είναι ριζωμένο μέσα του. Αποτελεί μέρος του αξιακού του κώδικα. Ξέρει τι γίνεται στην «αγορά». Αλλά συνειδητά δεν συμμετέχει στο εξοντωτικό αυτό παιχνίδι. Απέχει χωρίς να κλαυθμηρίζει. Γιατί, εκτός από μετάξι, τέτοιοι άνθρωποι διαθέτουν και ένα σκληρό κοίτασμα, που τους επιτρέπει να είναι ταυτόχρονα στωικοί και γρανιτένιοι».

Αγαπητοί μου

Εδώ και μέρες συλλογίζομαι το ποίημα που έγραψε ο  Δωδεκανήσιος Φώτης Βαρέλης στο άκουσμα του θανάτου του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και που ο ραδιοσταθμός της Λευκωσίας το μετέδωσε τότε ως δημοτικό κυπριακό τραγούδι:

Εψές πουρνό μεσάνυχτα στης φυλακής τη μάντρα
μες στης κρεμάλας τη θελιά σπαρτάραγε ο Βαγόρας.
Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δεν τ’ άκουσε κανένας.
Η μάνα του ήταν μακριά, ο κύρης τους δεμένος,
οι νιοι συμμαθητάδες του μαύρο όνειρο δεν είδαν,
η νια που τον ορμήνευε δεν είχε νυχτοπούλι.
Εψές πουρνό μεσάνυχτα θάψαν τον Ευαγόρα.
Σήμερα Σάββατο ταχιά όλη η ζωή σαν πρώτα.
Ετούτος πάει στο μαγαζί, εκείνος πάει στον κάμπο,
ψηλώνει ο χτίστης εκκλησιά, πανί απλώνει ο ναύτης,
και στο σκολειόν ο μαθητής συλλογισμένος πάει.
Χτυπά κουδούνι, μπαίνουνε στην τάξη του ο καθένας.
Μπαίνει κι η πρώτη η άταχτη κι η Τρίτη που διαβάζει,
μπαίνει κι η Πέμπτη αμίλητη, η τάξη του Ευαγόρα.
- Παρόντες όλοι;
- Κύριε, ο Ευαγόρας λείπει.
- Παρόντες, λέει ο δάσκαλος∙ και με φωνή που τρέμει:
- Σήκω Ευαγόρα, να μας πεις ελληνική ιστορία.
Ο δίπλα, ο πίσω, ο μπροστά, βουβοί και δακρυσμένοι,
αναρωτιούνται στην αρχή, ώσπου η σιωπή τους κάμνει
να πέσουν μ’ αναφιλητά ετούτοι κι όλη η τάξη.
- Παλληκαρίδη, άριστα, Βαγόρα, πάντα πρώτος,
στους πρώτους πρώτος, άγγελε πατρίδας δοξασμένης,
συ μέχρι χθες της μάνας σου ελπίδα κι αποκούμπι,
και του σχολειού μας σήμερα Δευτέρα Παρουσία.
Τα ‘πε κι απλώθηκε σιωπή πα’ σα κλαμένα νιάτα,
που μπρούμυτα γεμίζανε της τάξης τα θρανία,
έξω απ’ εκείνο τ’ αδειανό, παντοτινά γεμάτο.

Χθες έπρεπε να διδάξω (διαδικτυακά) στα παιδιά της Γ΄ Λυκείου στα πλαίσια του μαθήματος των θρησκευτικών, τι είναι η αυτοκτονία και τι είναι η αυτοθυσία. Τους έβαλα να διαβάσουν από μια γραμμή του ποιήματος του Βαρέλη. Στην αρχή δυσανασχέτησαν. Μετά συμ-μορφώθηκαν. Όταν τελείωσαν, τους έβαλα να ξαναδιαβάσουν το ποίημα. Τους ζήτησα και αφαίρεσαν το όνομα Ευαγόρας. Τους ζήτησα στη θέση του να βάλουν το όνομα Στυλιανός. Οι μαθητές μου κατάλαβαν. Με είδαν να δακρύζω μπροστά τους. Τους είδα κι εγώ που δάκρυσαν. Μέσω του Internet. Όμως δάκρυσαν. Ο Στυλιανός ήταν το αγόρι που θα είχαμε τη χαρά να είχαμε φέτος στο σχολείο μας αλλά δυστυχώς βρέθηκε κρεμασμένος στην αγχόνη της απελπισίας του.

Την Πρώτη μέρα της φετινής σχολικής χρονιάς, μπήκα στο τμήμα των μηχανικών της Α΄ Λυκείου.

Καλημέρισα τα παιδιά και συστήθηκα. Παιδιά είμαι ο Χαράλαμπος Χαραλάμπους και μαζί θα κάνουμε το μάθημα των Θρησκευτικών. Θα διαβάσω τώρα τα ονόματά σας και ένας ένας, να μας λέει δυο λόγια για τον εαυτό του.

Φώναξα και το όνομα Στυλιανός κάποια στιγμή. Σιωπή. Φώναξα πιο δυνατά.

Σ Τ Υ Λ Ι Α Ν Ο Σ.

Τίποτα.

Κύριε μπορώ να έρθω στην έδρα μου είπε ένα αγόρι της τάξης;

 Με πλησίασε και μου είπε χαμηλόφωνα:

Ο Στυλιανός  λείπει. Είναι το παιδί που χάθηκε χθες. Ήτανε 3 χρόνια συμμαθητής μου κύριε. Ήτανε καλό μωρό.

Ένιωσα ένα μαχαίρι να διαπερνά τη ψυχή μου.

Ακόμα το νιώθω.

Καλή Δύναμη σε όλους

  Υ.Γ

  Παρόντες όλοι;
- Κύριε, ο Στυλιανός λείπει.
- Παρόντες, λέω ο δάσκαλος∙ και με φωνή που τρέμει:
- Σήκω Στυλιανέ, να μας πεις «Σύγχρονη Τραγωδία».

*Θεολόγος Εκπαιδευτικός

Τεχνική και Επαγγελματική Σχολή Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Μακάριος Γ' Λευκωσίας