«Αναδόμηση Αναλυτικών Προγραμμάτων για προαγωγή αυτόνομης και βιωματικής μάθησης, για καλλιέργεια βασικών δεξιοτήτων όπως κριτικής και δημιουργικής σκέψης και απαλλαγής από την αποστήθιση»
Μεταξύ 7 και 9 Οκτωβρίου 2023, έλαβε χώρα το τριήμερο των εργασιών της 6ης Βουλής των Νέων Αντιπροσώπων. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν με πλήρη επιτυχία, αποτελώντας πρόσφορο έδαφος νέων ιδεών και προοπτικών για έναν εξελίξιμο και καινοτόμο κόσμο. Σ’ αυτό, καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε το Συμβούλιο Νεολαίας Κύπρου και το Cyprus Youth Diploma CY ως συνδιοργανωτές, προσφέροντας για 6η φορά αυτήν τη μοναδική ευκαιρία σε 56 νέους και νέες.
Φυσικά, από αυτό το μοναδικό ταξίδι δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η Επιτροπή Παιδείας, η οποία δήλωσε σθεναρά το παρόν της, έτοιμη να σταθεί αντάξια στις προκλήσεις του εκπαιδευτικού τομέα. Το θέμα για το οποίο κληθήκαμε να συντάξουμε την κοινοβουλευτική μας έκθεση ως νέοι και νέες Βουλευτές/Βουλεύτριες της Επιτροπής Παιδείας ήταν: «Η Αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων για προαγωγή αυτόνομης και βιωματικής μάθησης, για καλλιέργεια βασικών δεξιοτήτων όπως κριτικής και δημιουργικής σκέψης και απαλλαγής από την αποστήθιση». Όλοι και όλες οι νέοι/νέες Α βουλευτές/βουλεύτριες της επιτροπής μας, συζήτησαν μεταξύ τους μία γκάμα από προτάσεις και σκέψεις, βασισμένες πάντα στις ανάγκες των μαθητών/τριών της σύγχρονης κοινωνίας, ενώ αλληλεπίδρασαν τόσο με ειδικούς όσο και με πολιτικούς επί του θέματος.
Κατά τη διάρκεια του τριημέρου, αφού μελετήθηκαν τα υφιστάμενα Αναλυτικά Προγράμματα και έχοντας τα ως βάση, θελήσαμε να προτείνουμε νέες μεθόδους διδασκαλίας και αξιολόγησης, οι οποίες θα καλύπτουν τους τομείς που θεωρούμε ότι χρήζουν βελτίωσης, σεβόμενοι/ες πάντοτε όλους τους τύπους μαθητών/τριών. Με τον όρο «Αναλυτικά Προγράμματα» αναφερόμαστε σε επίσημα κείμενα, τα οποία περιέχουν ενδεικτικά την ύλη και τους στόχους κάθε γνωστικού αντικειμένου ανά βαθμίδα και τάξη, πρότυπα μαθημάτων, τρόπους διδασκαλίας, ενδεικτικό εξοπλισμό (ψηφιακό και μη) αλλά και μεθόδους αξιολόγησης των μαθητών/τριών.
Η έκθεση και οι προτάσεις της επιτροπής μας υπερψηφίστηκαν στην Ολομέλεια της 6ης Βουλής των Νέων Αντιπροσώπων, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2023 εν τη παρουσία και της Α.Ε. Προέδρου της Βουλής, κ. Αννίτας Δημητρίου. Η τελική έκθεση που συντάχθηκε από την επιτροπή μας, στάλθηκε στην Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, στην Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, σε αρμόδιους φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς επίσης θα σταλεί σε άτομα, σύνολα και ομάδες οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν ενεργά στον στόχο της επιτροπής μας, για προώθηση των προτάσεών μας στους αρμόδιους φορείς κατά τη μονοετή μας θητεία.
Παρακάτω παρατίθενται οι προτάσεις μας, οι οποίες χωρίζονται σε τέσσερις πυλώνες:
Α. Τρόποι διδασκαλίας
Αναφορικά με τους τρόπους διδασκαλίας, προτείνουμε την εφαρμογή μεθόδων και στρατηγικών διδασκαλίας, οι οποίες συμβάλλουν στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας, προωθούν την ενεργό, αυτόνομη, βιωματική μάθηση και εξαλείφουν την αποστήθιση. Με βάσει αυτό, προτείνουμε αρχικά, την ενίσχυση της χρήσης της διαθεματικής και διεπιστημονικής προσέγγισης, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα, καθώς και της μεθόδου project, για την πραγμάτωση της οποίας απαιτείται διασύνδεση διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων και συνδυαστική χρήση γνώσεων και δεξιοτήτων από διαφορετικά γνωστικά πεδία. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες, προωθείται παράλληλα η κριτική λήψη αποφάσεων αλλά και πρωτοβουλιών από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Εμπλέκονται σε διερευνητικές διαδικασίες και αναλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό την ευθύνη της μάθησής τους. Ταυτόχρονα, καταλυτική για τη διάπλαση της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των παιδιών, αποτελεί η ενίσχυση της εφαρμογής μαθητοκεντρικών μεθόδων διδασκαλίας και της αξιοποίησης της (εκπαιδευτικής) τεχνολογίας. Τέλος, προτείνουμε την ενδυνάμωση της μη-τυπικής μάθησης, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, μάθηση μέσω βιωματικών εργαστηρίων, εκδρομών παιχνιδιών, μαθημάτων εκτός τάξης και σχολείου, σωματικής άσκησης (αθλητισμού), καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων κ.λ.π
Β. Τρόποι Αξιολόγησης
Ως επιτροπή, προτείνουμε την εφαρμογή συνδυασμού ποικίλων και εναλλακτικών τρόπων αξιολόγησης των μαθητών/τριών και όχι την προσκόλληση στα γραπτά διαγωνίσματα και τις εξετάσεις. Ένας τρόπος αξιολόγησης που εισηγούμαστε είναι η γραπτή εξέταση με ανοικτά βιβλία και η ανάθεση ατομικών και ομαδικών εργασιών διαφορετικού είδους, όπως για παράδειγμα: ερευνητικά projects, παρουσιάσεις, καλλιτεχνικές εργασίες, αθλητικές δραστηριότητες/επιδόσεις κ.λ.π. Σ’ αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι κρίνεται αναγκαίος ο συνδυασμός διαφορετικών πρακτικών αξιολόγησης, λόγω της ύπαρξης διαφορετικών μαθησιακών τύπων, διαφορετικών τύπων νοημοσύνης μαθητών/τριών αλλά και εξ’αιτίας της ποικιλομορφίας των αναγκών, των χαρισμάτων και των ταλέντων που έχει κάθε άνθρωπος με βάσει την μοναδικότητά του
Γ. Εμπλουτισμός αναλυτικών προγραμμάτων και γνωστικών αντικειμένων με θεματικές και ενότητες διδασκαλίας
Επιτακτική ανάγκη αποτελεί ο εμπλουτισμός των Αναλυτικών Προγραμμάτων και κατ’ επέκταση των γνωστικών αντικειμένων με θεματικές ενότητες όπως: η χρηματο-οικονομική παιδεία, η φιλοσοφία, η συναισθηματική παιδεία, η πολιτική και κοινωνική αγωγή, τόσο στην πρωτοβάθμια, όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, προτείνουμε οι θεματικές ενότητες να ενταχθούν σε υφιστάμενα μαθήματα του σχολικού χρόνου (κατά τη διάρκεια άλλων μαθημάτων ή κενών περιόδων) ή ακόμα και σε απογευματινό χρόνο (π.χ στα ολοήμερα σχολεία).
Δ. Επαγγελματική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και Δια Βίου Μάθηση
Από τις προτάσεις μας δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η επαγγελματική ανάπτυξη και η προώθηση της δια βίου μάθησης των εκπαιδευτικών, όλων των βαθμίδων και όλων των γνωστικών αντικειμένων (ειδικοτήτων). Η δια βίου μάθηση και επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού βασίζεται σε δύο πυλώνες: Ο πρώτος πυλώνας αφορά την ανάγκη για ανταπόκριση των εκπαιδευτικών στις ραγδαίες αλλαγές στο κοινωνικό και τεχνολογικό φάσμα. Ο δεύτερος πυλώνας σχετίζεται με την ανάγκη να αναπτύξουν οι εκπαιδευτικοί γνώσεις και δεξιότητές α) εφαρμογής αυτόνομης, βιωματικής, ενεργούς διδασκαλίας και μάθησης, μακριά από την αποστήθιση και β) εφαρμογής μεθόδων διδασκαλίας που προωθούν την καλλιέργεια της κριτικής και της δημιουργικής σκέψης των παιδιών. Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών μπορεί να επιτευχθεί με τη συμμετοχή τους σε εξειδικευμένα σεμινάρια, βιωματικά εργαστήρια ή άλλες δραστηριότητες, οι οποίες θα πρέπει να ενισχύονται και να εμπλουτίζονται συνεχώς ποιοτικά και ποσοτικά (όπου χρειάζεται) με βάσει την εξέλιξη της εκπαίδευσης και τις ανάγκες των εκπαιδευτικών, των μαθητών και της σύγχρονης κοινωνίας. Υπεύθυνο για αυτό, μπορεί αποτελέσει το Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, το οποίο αναλαμβάνει την επιμόρφωση και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών όπως και άλλοι ειδικοί (άτομα/σύνολα), επιστήμονες και αρμόδιοι φορείς. Η πρότασή μας αφορά σε όλους τους εκπαιδευτικούς, όλων των βαθμίδων και όλων των γνωστικών αντικειμένων (ειδικοτήτων).
Κλείνοντας…
Δεν θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την εμπειρία που ζήσαμε στο τριήμερο των εργασιών, ως κάτι λιγότερο από καρποφόρα και αξιομνημόνευτη. Μέσα από αυτήν, είχαμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε πραγματικές φιλίες, να διαβουλευτούμε αλλά και να συνεργαστούμε μεταξύ μας, αποκτώντας θεμελιώδεις δεξιότητες όπως η ομαδικότητα, η συνεργασία και η επικοινωνία. Κυρίως όμως, είχαμε τη δυνατότητα τόσο μέσα από την κοινοβουλευτική μας έκθεση, όσο και μέσα από τις συζητήσεις μας με βουλευτές και ακαδημαϊκούς, να αποτελέσουμε μέρος της ενεργούς πολιτότητας που υποστηρίζουμε, αποκτώντας φωνή ως νέα γενιά. Αυτή η εμπλοκή μας θα συνεχίσει για όλη την υπόλοιπη χρονιά, καθώς έχουμε προγραμματίσει ποικίλες δράσεις με σκοπό την προώθηση των προτάσεων της έκθεσης μας. Η επιτροπή μας ασχολήθηκε με ένα φλέγον ζήτημα της παιδείας. Αδιαμφισβήτητα, η παιδεία μας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνίας μας. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον μας και οφείλουμε να τα προστατέψουμε, να τα μορφώσουμε και να τα γαλουχήσουμε με αρχές, αξίες και υγιή πρότυπα, καλύπτοντας όλες τις ανάγκες τους και διευκολύνοντάς τα να φτάσουν εξατομικευμένα στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Το σχολείο αποτελεί το δεύτερο σπίτι ενός παιδιού και επιβάλλεται να του ανοίξει τον δρόμο για ένα λαμπρό μέλλον, όπως κάθε παιδί το φαντάζεται και το ονειρεύεται, χωρίς τίποτα να καθίσταται τροχοπέδη στους στόχους και τα όνειρα του. Είναι χρέος μας λοιπόν, να διαφυλάξουμε και να σεβαστούμε την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του κάθε παιδιού, δημιουργώντας τις συνθήκες για την αέναη εξέλιξη του, ώστε να νοιώθει ασφάλεια μέσα σε ένα περιβάλλον που αναγνωρίζει τη μοναδικότητα, τις ανάγκες και τα ταλέντα του και το βοηθά να τα τελειοποιήσει. Άλλωστε, όπως είπε ο Πλάτων «Η παιδεία είναι δεύτερος ήλιος για τους ανθρώπους». Έτσι και εμείς, μαζί με την επικεφαλής μας, Στάλω Ευαγγέλου, δηλώνουμε έτοιμοι/ες να κάνουμε το καλύτερο δυνατό μέσα από τη δράση μας στη μονοετή θητείας μας, ως Νέοι και Νέες Βουλευτές/τριες της Επιτροπής Παιδείας, της 6ης Βουλής των Νέων Αντιπροσώπων.
Γεωργιάδου Νεκταρία , Ζάκου Έλενα , Λαβίθη Άντρια , Μακρίδη Ελένη
(Νέες Βουλεύτριες Επιτροπής Παιδείας της 6ης ΒτΝΑ)
