ΤΟΥ ΚΑΘ. ΚΩΣΤΑ ΚΑΔΗ*
«Αν μιλούσαμε μια διαφορετική γλώσσα, θα αντιλαμβανόμασταν τον κόσμο κάπως διαφορετικά.»
Ludwig Wittgenstein
Τα λόγια του Αυστριακού φιλοσόφου μάς κάνουν να αναλογιστούμε πως η γλώσσα δεν αποτελεί απλά μέσο επικοινωνίας, αλλά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της και κυρίως των πολιτισμικών και κοινωνικών στοιχείων με τα οποία συνδέεται, λειτουργεί ουσιαστικά σαν ένας φακός, ο οποίος διαμορφώνει τον τρόπο σκέψης μας και την αντίληψη της πραγματικότητας που μας περιβάλλει. Έτσι, η γνώση διαφορετικών γλωσσών ανοίγει δρόμους που μας οδηγούν σε νέες οπτικές θεώρησης και κατανόησης του κόσμου μας.
Ένα μεγάλο μέρος του σημερινού παγκόσμιου πληθυσμού έχει την ικανότητα να μιλά περισσότερες από μία γλώσσες στην καθημερινή ζωή του. Σε μια εποχή που οι ανθρώπινες κοινωνίες αποτελούν κατεξοχήν πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα και που οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν μεγιστοποιήσει τις δυνατότητες αλληλεπίδρασης ανθρώπων από κάθε γωνιά του πλανήτη, η πολυγλωσσία καθίσταται σημαντικό προσόν, εάν όχι ζητούμενο. Πέρα από τη συμβολή της στην ανάπτυξη γνωστικών λειτουργιών και στην καλλιέργεια δεξιοτήτων χρήσιμων για την κοινωνική και επαγγελματική ζωή, προσφέρει νέες δυνατότητες έκφρασης, ενώ παράλληλα αποτελεί κλειδί για την εμπειρική γνωριμία με άλλες κουλτούρες και διαφορετικούς τρόπους ζωής. Οι πολυγλωσσικές δεξιότητες εντάσσονται στις θεμελιώδεις δεξιότητες που επιτρέπουν στους ανθρώπους όχι μόνον να αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά με άτομα από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, αλλά και γενικότερα να κατανοούν τον εαυτό τους και τους άλλους σε ένα πλαίσιο διαφορετικότητας και ποικιλομορφίας. Με τον τρόπο αυτό, η πολυγλωσσία συντελεί στην καλλιέργεια της διαπολιτισμικής ικανότητας, η οποία επιτρέπει στον άνθρωπο να υπερβαίνει στερεότυπα και προκαταλήψεις, να εκτιμά τη διαφορετικότητα και να διαχειρίζεται την πολιτισμική ετερότητα με ενσυναίσθηση και θετική στάση.
Σε ένα κόσμο, στον οποίο οι ανισότητες, η μισαλλοδοξία και οι συγκρούσεις εξακολουθούν να δημιουργούν χάσματα και να εμποδίζουν την ευημερία πολλών κοινωνιών, η προώθηση του πολυγλωσσικού γραμματισμού αποκτά καίρια σημασία για την επίτευξη της ειρηνικής συνύπαρξης και της κοινωνικής συνοχής, μέσα από την καλλιέργεια της ανοχής, της κατανόησης και του αμοιβαίου σεβασμού. Αν μιλήσουμε ο ένας τη γλώσσα του άλλου, τότε ίσως καταφέρουμε να κατανοήσουμε πραγματικά τις βαθύτερες πολιτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές διαστάσεις του γραμματισμού.
*Προέδρος Κυπριακής Εθνικής Επιτροπής ΟΥΝΕΣΚΟ
Μήνυμα της Κυπριακής Εθνικής Επιτροπής ΟΥΝΕΣΚΟ για την Παγκόσμια Μέρα Γραμματισμού
