ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΙΚΛΕΙΑΣ ΕΤΕΟΚΛΕΟΥΣ* ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΡΙΤΑΣ ΠΑΝΑΟΥΡΑ**
Μία βασική παιδαγωγική κατεύθυνση της διδασκαλίας σε οποιοδήποτε επίπεδο της εκπαίδευσης, είναι η προσαρμογή στα δεδομένα που προκύπτουν και στις προοπτικές που αναδεικνύονται για την επόμενη μέρα. Η πανδημία της περασμένης άνοιξης άλλαξε τα δεδομένα της εκπαίδευσης διεθνώς με τρόπο μη αναμενόμενο, εφόσον με βάση τα στοιχεία της UNESCO 1.5 δισεκατομμύριο μαθητές έπρεπε να δεχτούν διδασκαλία σε εξ αποστάσεως μορφή με σύγχρονη ή ασύγχρονη μορφή, αμέσως μετά τη διακοπή της συμβατικής μορφής διδασκαλίας. Θα ανέμενε κανείς ότι η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια, η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των πλατφόρμων επικοινωνίας τόσο από τα νέα άτομα όσο και τα ενήλικα θα έβρισκε πιο προετοιμασμένα τα εκπαιδευτικά συστήματα ως προς την άμεση προσωρινή προσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας. Τούτο δεν έγινε στον αναμενόμενο βαθμό για λόγους που χρίζουν μελέτης στο πλαίσιο αναστοχασμού για αυτοβελτίωση. Υπάρχουν διαφορετικές διαστάσεις που έχουν τη μορφή προϋποθέσεων για την επιτυχή διαχείριση μίας τέτοιας κατάστασης: (α) επαρκής υλικοτεχνική υποδομή, (β) γνώσεις, εμπειρίες και κατάρτιση του διδακτικού προσωπικού, (γ) προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού και δραστηριοτήτων. Είναι σημαντική και ουσιαστική η μη διαφοροποίηση των αναμενόμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων και η προσαρμογή της κάθε εναλλακτικής διδακτικής μεθόδου στα γνωστικά και μαθησιακά χαρακτηριστικά των μαθητών και των μαθημάτων.
Κατά γενική ομολογία τα Πανεπιστήμια της Κύπρου ανταποκρίθηκαν άμεσα με τον πλέον κατάλληλο και αποδοτικό τρόπο στην πρόκληση προσαρμογής σε εξ αποστάσεως μορφές διδασκαλίας, στηριζόμενα στις γνώσεις και εμπειρίες τους από τα εξ αποστάσεως προγράμματα σπουδών που εδώ και κάποια χρόνια έχουν αναπτύξει. Tο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστήμιου Frederick, έχοντας τις απαραίτητες γνώσεις, εμπειρίες και τεχνογνωσία οργάνωσε επιμορφώσεις κατάρτισης και στήριξης του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου και των φοιτητών του, επιμορφώσεις κατάρτισης σε θέματα διαδικτυακής διδασκαλίας σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και σεμινάρια στήριξης γονιών. Κινητήρια δύναμη σχεδιασμού, οργάνωσης και υλοποίησης των πιο πάνω ήταν η αξιοποίηση της πολυετής του εμπειρίας στα εξ αποστάσεως μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σε ποικίλα γνωστικά αντικείμενα/πεδία (π.χ. Ειδική Αγωγή, Εκπαιδευτική Διοίκηση, Αναλυτικά Προγράμματα και Διδασκαλία, Εκπαίδευση Ενηλίκων, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Διασφάλιση Ποιότητας). Γνώμονα αποτέλεσε η έμφαση στη διαδικτυακή διδασκαλία, στην ανάπτυξη κατάλληλου αλληλεπιδραστικού υλικού, στη σημαντικότητα της επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ μαθητών, μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού αλλά και μεταξύ μαθητών και περιεχομένου, και την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων τα οποία επιτρέπουν την ατομική και ομαδική δράση των συμμετεχόντων της μαθησιακής διαδικασίας.
Την ίδια στιγμή το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Frederick είναι ανάδοχος φορέας στην υλοποίηση έργου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών βάσει αναγκών που έχουν διαγνωστεί. Οι Μαθησιακές Ενότητες του έργου περιλαμβάνουν επιμόρφωση στις νέες εξελίξεις στις ψηφιακές τεχνολογίες και σε περιβάλλοντα που να συνάδουν με τα σύγχρονα πλαίσια ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών. Μέσα από τις Μαθησιακές Ενότητες επιτυγχάνεται αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και διαδικτυακών περιβαλλόντων μάθησης, σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στην εκπαίδευση, με σκοπό την ανάπτυξη της ψηφιακής ικανότητας των εκπαιδευτικών. Το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής έχει αναλάβει την ανάπτυξη υλικού επιμόρφωσης εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης (προδημοτικής, δημοτικής, μέσης – τεχνικής) σε τρεις θεματικές περιοχές: α) Προγραμματισμός και Ρομποτική, β) Αξιολόγηση με την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και περιβαλλόντων, γ) Σχεδιάζοντας Χώρους Κατασκευής ως Μαθησιακά Περιβάλλοντα - Μαθητές ως Δημιουργοί. Ακαδημαϊκό προσωπικό και διδακτορικοί φοιτητές του Τμήματος έχουν εμπλακεί ενεργά στην εν λόγω έργο. Ήδη η ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης αξιοποίησης του υλικού από εν ενεργεία εκπαιδευτικούς, παρείχε πολύτιμη ανατροφοδότηση για τελική μορφοποίησή του.
Θεωρούμε ότι η πολιτεία μας έχει το πιο καταρτισμένο σε ακαδημαϊκά προσόντα εκπαιδευτικό προσωπικό και με τη συνδρομή των πανεπιστημίων του τόπου και της συσσωρευμένης πλέον επιστημονικής εμπειρίας στο θέμα μπορεί να επιμορφώσει κατάλληλα τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές για την αποδοτική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία, τόσο σε επίπεδο τυπικής όσο και μη τυπικής ή άτυπης εκπαίδευσης. Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ακραίων φαινομένων όπως ήταν η πρόσφατη πανδημία, η αξιοποίηση του “mobile learning”, του “blended learning” (μικτής/ υβριδικής μάθησης), (η οποία θεωρείται η νέα πραγματικότητα ή ίσως κανονικότητα), η ανάπτυξη δεξιοτήτων εύρεσης της πληροφορίας από κατάλληλες πηγές, η χρήση ψηφιακών εργαλείων για διερευνητική διδασκαλία, η διαμόρφωση ομάδων ή κοινοτήτων μάθησης για διαδικτυακή ανταλλαγή απόψεων είναι εφικτά και αναγκαία στο πλαίσιο της τεχνολογικής ανάπτυξης και προσαρμογής. Ο στόχος της δια βίου μάθησης, ο οποίος επιδιώκεται στα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μας προγράμματα σπουδών στον τομέα της Εκπαίδευση, λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία όταν αυτός αφορά στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και περιβαλλόντων τα οποία βρίσκονται σε συνεχή διαδικασία ανανέωσης. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται γνώσεις και δεξιότητες για εντοπισμό νέων εργαλείων και προσεγγίσεων, για κριτική αξιολόγηση και αξιοποίησή τους, όπως και την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό τους αναγνωρίζοντας την επιστημοσύνη εκείνη που επιτρέπει την επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων με μέσα και εργαλεία που οι ίδιοι αξιολογούν ως κατάλληλα. Το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής πέρα από τη συνεχή προσφορά εμπειριών για απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του (με διασύνδεση της τεχνολογίας και της ρομποτικής σε ένα διεπιστημονικό πλαίσιο αξιοποίησης στην εκπαίδευση), δηλώνει απερίφραστα την προθυμία του να συμβάλει με όποιον τρόπο κρίνει η πολιτεία απαραίτητο στην τεχνολογική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης του τόπου μας.
*Εκπαιδευτική Τεχνολογία
**Μαθηματική Παιδεία
Πανεπιστήμιο Frederick
