Ενίσχυση ψηφιακής ικανότητας σχολικών ηγετών στην πανδημική και μετα-πανδημική εποχή των αλλαγών


 ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΦΑ*

Στην πανδημική και μετα-πανδημική εποχή του COVID-19, τα εκπαιδευτικά συστήματα και συγκεκριμένα οι σχολικοί οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να ενσωματώσουν ένα συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο υλοποίησης της ψηφιακής μάθησης και διδασκαλίας. Αυτό το εκπαιδευτικό πλαίσιο πρέπει να περιλαμβάνει ένα συγκεκριμένο πλάνο για την παιδαγωγική πτυχή των διαδικασιών της διδασκαλίας και της μάθησης σε ένα εξ αποστάσεως περιβάλλον και να αφορά τα δύο πιο σημαντικά εμπλεκόμενα μέρη σε αυτή τη νέα ψηφιακή εποχή της εκπαιδευτικής αλλαγής: τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές.

Παρόλα αυτά, στο άλλο άκρο του φάσματος οι ηγέτες των σχολείων οφείλουν να λάβουν υπόψη το νέο αυτό πλαίσιο της αλλαγής και να συνεχίζουν να διατηρούν τη δυναμική τους. Ειδικότερα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης έχει προσθέσει ένα νέο επίπεδο ευθύνης για τους ηγέτες των σχολείων σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ αρκετοί από αυτούς θεωρούν τους εαυτούς τους ακατάλληλους ή απροετοίμαστους στο να ενσωματώσουν αυτήν την ψηφιακή πτυχή στον ηγετικό τους ρόλο. Με δεδομένο το παραπάνω, στη σύγχρονη εποχή που διανύουμε απαιτείται ένα αυξημένο επίπεδο ψηφιακής ικανότητας των σχολικών ηγετών. Ακόμη και πριν από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή/ EACEA/ Eurydice (2019) υποστήριξε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να επανεξετάζουν και να αναπτύσσουν συνεχώς νέες στρατηγικές πολιτικές και μέτρα για να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις για την παροχή υψηλής ποιότητας της ψηφιακής εκπαίδευσης. Ενώ, με βάση τη μετα-πανδημική εποχή του COVID-19, οι δύο νέες στρατηγικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής/ European Commission (2021), που εντάσσονται στο νέο «Σχέδιο Δράσης της Ψηφιακής Εκπαίδευσης (2021-2027)», στοχεύουν στην ενίσχυση ενός οικοσυστήματος που να αφορά στην ολοκληρωμένη ποιοτική ψηφιακή εκπαίδευση καθώς και στην προώθηση των ψηφιακών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών και του ηγετικού προσωπικού.

Με βάση τα προαναφερθέντα, τα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης θα πρέπει να ενισχύσουν την ψηφιακή ικανότητα της σχολικής ηγεσίας και ειδικότερα να προωθήσουν την ικανότητα των σχολικών ηγετών τόσο ως (1) ψηφιακούς συντονιστές όσο και ως (2) ψηφιακούς παιδαγωγικούς σχολικούς ηγέτες. Σε σχέση με την 1η πτυχή της σχολικής ηγεσίας (ψηφιακοί συντονιστές) είναι σημαντικό να προωθηθεί ο συντονιστικός ρόλος των σχολικών ηγετών, προωθώντας μια ισχυρή ψηφιακή επικοινωνία με τους διάφορους εσωτερικούς και εξωτερικούς σχολικούς εμπλεκόμενους και προωθώντας ένα ψηφιακό σύστημα διαχείρισης συγκρούσεων μέσω φόρουμ και ομάδων υποστήριξης ψηφιακών συζητήσεων. Φυσικά, για το παραπάνω απαιτείται η ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη χρήση και ενσωμάτωση των ΤΠΕ στους σχολικούς οργανισμούς. Σε σχέση με τη 2η πτυχή της σχολικής ηγεσίας (ψηφιακοί παιδαγωγικοί σχολικοί ηγέτες), είναι σημαντικό να προωθηθεί ο ψηφιακός παιδαγωγικός ρόλος των ηγετών των σχολείων μέσα από την ενθάρρυνση της ψηφιακής εκπαιδευτικής κατάρτισης του σχολικού προσωπικού, την παροχή υποστήριξης στους εκπαιδευτικούς, την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδασκαλία τους, τον τρόπο χρήσης ψηφιακών εργαλείων και συσκευών, το σχεδιασμό της χρήσης ΤΠΕ μέσα στην τάξη, καθώς και την προώθηση και εφαρμογή των κοινοτήτων ψηφιακής μάθησης μεταξύ των εκπαιδευτικών, τόσο εντός του δικού τους σχολικού οργανισμού, όσο και με τη συμμετοχή άλλων σχολικών οργανισμών.

Προκειμένου, όμως, να ενισχυθεί η ψηφιακή ικανότητα της σχολικής ηγεσίας, οι κυβερνήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής σε όλη την Ευρώπη θα πρέπει να επανεξετάσουν σε ένα γενικότερο πλαίσιο τον τρόπο λειτουργίας των σχολικών οργανισμών στην πανδημική και μετα-πανδημική εποχή του COVID-19. Συγκεκριμένα, όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε συγκεκριμένες πρακτικές προκειμένου να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική σχολική ηγεσία με βάση τον ψηφιακό μετασχηματισμό στους σχολικούς οργανισμούς. Αυτό αναφέρεται, κυρίως, στην κατάρτιση και επαγγελματική ανάπτυξη της ψηφιακής υποστήριξης των ηγετών του σχολείου. Ειδικότερα, το παραπάνω μπορεί να επιτευχθεί με την εμπλοκή και συνεργασία διαφόρων κυβερνητικών και ιδιωτικών ενδιαφερομένων με εμπειρογνωμοσύνη στην ψηφιακή ικανότητα (π.χ. πανεπιστήμια, ιδιωτικές εταιρείες, άλλοι κυβερνητικοί φορείς).

Για παράδειγμα, στην Ιταλία, δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστημιακά ιδρύματα υποστήριξαν τους σχολικούς οργανισμούς της χώρας, μέσω της δικής τους εμπειρίας και παρείχαν την απαραίτητη επαγγελματική ανάπτυξη των σχολικών ηγετών για να διασφαλίσουν τα βασικά της ψηφιακής μάθησης (Girelli, Bevilacqua & Acquaro, 2021). Μάλιστα, στην περίπτωση της Κύπρου, λόγω του εξειδικευμένου προσωπικού στο ψηφιακό χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το Πανεπιστήμιο Frederick σε συνεργασία με τον Κυπριακό Όμιλο Εκπαιδευτικής Διοίκησης (ΚΟΕΔ) προχώρησε τον περασμένο Φεβρουάριο στη διοργάνωση ημερίδας προς όλους τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου, σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για διαδραστική αλληλεπίδραση με τους μαθητές κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και τον παιδαγωγικό σχεδιασμό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Πρόσθετα, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου συνεργάστηκε με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, καθώς και με το Υφυπουργείο  Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για την εφαρμογή της διαδικασίας της ψηφιακής μάθησης σε όλη την Κύπρο (Kafa & Pashiardis, 2020). Την ίδια στιγμή, σε συνδυασμό με την προώθηση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών πολιτικών η σωστή κατανομή του προϋπολογισμού είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ψηφιακής ικανότητας των σχολικών ηγετών και όχι μόνο.

Συγκεκριμένα, αυτό αφορά στην τεχνολογική υποδομή που πρέπει να ενισχυθεί στους σχολικούς οργανισμούς, αλλά και τη συνεργασία της εκπαιδευτικής πολιτικής με διάφορους οργανισμούς και επιχειρήσεις με ψηφιακή ικανότητα και εμπειρογνωμοσύνη που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης και της ικανότητας των σχολικών ηγετών.  Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως τα Υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών πρέπει να συνεργαστούν στενά για να έχουν επαρκή χρηματοδότηση για την κάλυψη των αναγκών των σχολικών οργανισμών στην νέα αυτή ψηφιακή εποχή.

Συνοψίζοντας, με βάση και την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 60 χώρες με περισσότερους από 2700 ερωτηθέντες και η οποία περιλήφθηκε στο «Σχέδιο Δράσης της Ψηφιακής Εκπαίδευσης 2021-2027»/ “Digital Education Action Plan 2021-2027”, το 95% των ερωτηθέντων υποστήριξε ότι η κρίση της πανδημίας του COVID-19 σηματοδοτεί μια νέα καμπή για το πώς χρησιμοποιείται η ψηφιακή τεχνολογία στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Ειδικότερα, για τους σχολικούς ηγέτες η ανάπτυξη ψηφιακών ικανοτήτων σε αυτήν τη νέα ψηφιακή εκπαιδευτική αλλαγή είναι ζωτικής σημασίας και πρέπει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα. Συγκεκριμένα, οι υπεύθυνοι χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής, τα κέντρα επαγγελματικής ανάπτυξης και κατάρτισης, οι κυβερνήσεις και άλλοι σχετικοί παράγοντες πρέπει να λάβουν υπόψη αυτή τη συγκεκριμένη πτυχή στην αναπτυξιακή σταδιοδρομία των σχολικών ηγετών, τόσο ως ψηφιακούς συντονιστές όσο και ως ψηφιακούς παιδαγωγικούς σχολικούς ηγέτες, ενώ πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προκειμένου να προωθήσουν την αποτελεσματικότητα των σχολικών οργανισμών στην νέα πανδημική και μετα-πανδημική εποχή των αλλαγών.

Πηγές

European Commission. (2021). Digital Education Action Plan 2021-2027. Publications Office of the European Union. https://ec.europa.eu/education/sites/default/files/document-library-docs/deap-communication-sept2020_en.pdf

Girelli, C., Bevilacqua, A. & Acquaro, D. (2021). COVID-19: What Have We Learned From Italy’s Education System Lockdown? International Studies in Educational Administration, 48 (3) 51-58.

European Commission/ EACEA/ Eurydice. (2019). Digital Education at School In Europe. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/sites/default/files/en_digital_education_n.pdf

Kafa, A. & Pashiardis, A. (2020). Coping with the Global Pandemic COVID-19 through the Lenses of the Cyprus Education System. InternationalStudiesinEducationalAdministration, 48 (2) 42-48.

*Λέκτορας Εκπαιδευτικής Διοίκησης και Ηγεσίας

Εξ αποστάσεως μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διοίκηση Σχολικών Μονάδων»

Πανεπιστήμιο Frederick

 

 




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










993