ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΑNΣΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ*
H 21η Φεβρουαρίου αποτελεί μία σημαντική μέρα εφόσον έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας. Η ανάγκη για αυτή την καθιέρωση προέκυψε από μια ιστορική μέρα. Στις 21 Φεβρουαρίου 1952, φοιτήτριες και φοιτητές αλλά και ακτιβίστριες και ακτιβιστές στη Ντάκα διαμαρτυρήθηκαν για την επιβολή της Ουρντού ως της μοναδικής επίσημης γλώσσας του τότε Ανατολικού Πακιστάν, τωρινού Μπαγκλαντές, οδηγώντας σε βίαιες συγκρούσεις με τις αρχές. Αρκετές και αρκετοί διαδηλώτριες και διαδηλωτές στην προσπάθειά τους να αναγνωριστεί η μητρική τους γλώσσα, Bangla, έχασαν τη ζωή τους. H UNESCO, το 1999 αναγνωρίζοντας τις θυσίες που έγιναν από αυτά τα άτομα, αποφάσισε όπως η 21η Φεβρουαρίου καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσας, ως σύμβολο του αγώνα για τα γλωσσικά δικαιώματα και την αναγνώριση των μητρικών γλωσσών σε όλο τον κόσμο.
Ο κύριος σκοπός του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Μητρικής Γλώσσας είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία διατήρησης και της προώθησης της μητρικής γλώσσας. Η ανάγκη προώθησης της γλωσσικής ποικιλομορφίας αλλά και διατήρησης των γλωσσών παραμένει σημαντικό στόχος για όλες τις χώρες του κόσμου ενώ προκύπτει αβίαστα ως συμπέρασμα εάν αναλογιστεί κανείς ότι παρά τις 7164 καταγεγραμμένες γλώσσες (Ethnologue, 2024), διατηρείται το εύρος 193 και 237 αναγνωρισμένων χωρών στον κόσμο (Saunders, 2024).
Σήμερα, το 40% του συνολικού πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πρόσβαση σε εκπαίδευση μέσω της μητρικής του γλώσσας (United Nations, 2024), παρά την εκτενή επιστημονική και παιδαγωγική αναγνώριση των πλεονεκτημάτων που εντοπίζονται όταν κάποια ή κάποιος λαμβάνει εκπαίδευση στη μητρική της/του γλώσσα. Το ποσοστό αυτό προκύπτει λόγω πολλαπλών παραγόντων, όπως η ευρεία εφαρμογή μονογλωσσικών γλωσσικών πολιτικών, οι μετακινήσεις πληθυσμών λόγω πολέμων, διώξεων κ.ο.κ.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Μητρικής Γλώσσας παραμένει μία σημαντική ευκαιρία ενθάρρυνσης της προώθησης της γλωσσικής ποικιλομορφίας ως μέσο λεκτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής, θρησκευτικής έκφρασης κι όχι μόνο. Λειτουργεί ως μία σημαντική υπενθύμιση της σημασίας των γλωσσών στη διαμόρφωση ταυτοτήτων, στη μετάδοση πολιτισμών στη διατήρηση της κληρονομιάς. Η εν λόγω μέρα οφείλει να παραμείνει ως μία βασική σταθερά στην αποτροπή αξιοποίησης γλωσσικών πολιτικών ως μέσο καταπίεσης, διατήρησης σχέσεων εξουσίας και προώθησης δίκαιων εκπαιδευτικών περιβαλλόντων αλλά και ευρύτερων κοινωνικών πλαισίων.
Languages of the World. (2024). Ethnologue. Retrieved January 7, 2024, from https://www.ethnologue.com/
Saunders, T. (2024, January 5). Science Focus. BBC. Retrieved February 20, 2024, from https://www.sciencefocus.com/planet-earth/how-many-countries-are-there
United Nations. (2024). International Mother Language Day. Retrieved February 20, 2024, from https://www.un.org/en/observances/mother-language-day
*Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Frederick, Συντονίστρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Διαπολιτισμικές Σπουδές και η ελληνική ως 2η/Ξένη γλώσσα»
