ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΑΤΑΛΗΣ ΙΕΡΙΔΟΥ ΛΟΪΖΙΔΟΥ
Σήμερα, 3 Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία μάς καλεί να σταθούμε δίπλα στα παιδιά που χρειάζονται την υποστήριξή μας περισσότερο από ποτέ. Για τα παιδιά με αναπηρία, αυτή η ημέρα δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση των προκλήσεών τους, αλλά και μια έκκληση για αλλαγή. Αλλαγή που μπορούμε να φέρουμε εμείς, όλοι εμείς, μέσα από την δράση μας.
Η αναπηρία δεν αφορά μόνο σωματικές, αισθητηριακές ή διανοητικές δυσκολίες. Είναι και μια συναισθηματική και ψυχολογική δοκιμασία για τα παιδιά, που συχνά νιώθουν απομονωμένα, διαφορετικά, και συχνά αόρατα μέσα στην ίδια τους την κοινωνία. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να τα βοηθήσουμε; Το σχολείο, ο τόπος που θα έπρεπε να είναι το καταφύγιό τους, μπορεί να γίνει το πεδίο της μεγαλύτερης πρόκλησης ή της πιο σημαντικής ευκαιρίας.
Τα παιδιά με αναπηρία και οι προκλήσεις στο σχολείο
Για τα παιδιά με αναπηρία, το σχολείο δεν είναι πάντα το μέρος της χαράς και της μάθησης που θα έπρεπε να είναι. Συχνά αντιμετωπίζουν κοινωνική απομόνωση, νιώθουν ότι δεν ανήκουν και ότι είναι διαφορετικά, μπορεί να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, νιώθουν ότι δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, πολλές φορές πιστεύουν ότι δεν αξίζουν τα ίδια πράγματα με τα υπόλοιπα παιδιά. Αντιμετωπίζουν, επιπλέον, συναισθηματική απομόνωση, και η αίσθηση του "δεν ανήκω" μπορεί να τα βυθίσει σε άγχη και φόβους που μοιάζουν ανυπέρβλητοι.
Όλα τα παιδιά δεν χρειάζονται μόνο ένα σχολείο που τα δέχεται. Χρειάζονται ένα σχολείο που τα καταλαβαίνει. Ένα σχολείο που θα τα βοηθήσει να δουν τον εαυτό τους με διαφορετικά μάτια: γεμάτο δυνατότητες, όνειρα και αξία.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;
Η λύση είναι στα χέρια μας. Μπορούμε να γίνουμε η διαφορά που θα βοηθήσει τα παιδιά να ανακαλύψουν τις δυνατότητές τους και να πιστέψουν στον εαυτό τους.
Κάθε παιδί και κάθε παιδί με αναπηρία αξίζει να αισθάνεται ασφαλές και αποδεκτό. Το σχολείο πρέπει να είναι ένας τόπος όπου όλοι και όλες νιώθουν ότι ανήκουν. Από τους/τις εκπαιδευτικούς μέχρι τους/τις συμμαθητές/τριες, όλοι και όλες μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο γεμάτο σεβασμό και αποδοχή. Να μην ξεχνούμε ότι εμείς οι ενήλικες είμαστε τα πρότυπα μίμησης και εντός σχολείου αλλά και εκτός.
Ας δείξουμε στα παιδιά ότι η φιλία και η αλληλοβοήθεια είναι το πιο όμορφο δώρο που μπορούν να προσφέρουν το ένα στο άλλο. Τα παιδιά με αναπηρία μπορούν να έχουν την ίδια χαρά και ενθουσιασμό στις δραστηριότητες με τους/τις συμμαθητές/τριες τους, όταν τους δώσουμε τη δυνατότητα να συμμετέχουν χωρίς εμπόδια. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες εμπλοκής σε κάθε δραστηριότητα του σχολείου και να έχουν πλήρη ενσωμάτωση στη σχολική ζωή και κοινότητα. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να απέχει κανένα παιδί από καμία δραστηριότητα στο πλαίσιο του σχολείου, και χρειάζεται να βρίσκουμε τρόπους ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί ανάλογα με την αναπηρία του, είτε διαμορφώνοντας την κάθε δραστηριότητα στα μέτρα του παιδιού είτε αλλάζοντας μια δραστηριότητα σε πλήρως συμπεριληπτική και κοινή για όλα τα παιδιά, είτε αντιμετωπίζουν δυσκολίες είτε όχι.
Τα παιδιά με αναπηρία χρειάζονται περισσότερη από την «τυπική» υποστήριξη. Χρειάζονται ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους, χρειάζονται να μάθουν να βλέπουν τη δική τους αξία και τις δικές τους δυνατότητες. Ένας/Μια σχολικός/ή ψυχολόγος, ένας/μια ευαισθητοποιημένος/η εκπαιδευτικός, ένας/μια σύμβουλος ή ακόμα και μία ομάδα υποστήριξης μεταξύ των μαθητών/τριών, μπορεί να κάνει θαύματα.
Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να γνωρίζουν πώς να ανταποκριθούν στις ανάγκες των παιδιών με αναπηρία. Η εκπαίδευση σε θέματα διαφορετικότητας και ενσωμάτωσης είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να προετοιμάσουμε ένα σχολείο που θα ανταποκριθεί στις ανάγκες κάθε παιδιού, ανεξαρτήτως ικανότητας ή περιορισμού.
Γιατί πρέπει να το κάνουμε τώρα;
Αυτός είναι ο καιρός για δράση! Τα παιδιά με αναπηρία δεν πρέπει να περιμένουν μια κοινωνία που θα τα «δεχτεί» – πρέπει να δημιουργήσουμε μια κοινωνία που τα υποστηρίζει και τους δίνει χώρο να λάμψουν. Και το σχολείο μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.
Η ημέρα αυτή μάς καλεί να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας, να δράσουμε με αλληλεγγύη και να επενδύσουμε στο μέλλον των παιδιών με αναπηρία. Ας γίνουμε όλοι και όλες ένα κομμάτι αυτής της αλλαγής, για έναν κόσμο πιο συμπεριληπτικό και γεμάτο ευκαιρίες για όλα τα παιδιά, για τη νέα γενιά.
*Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας
Πρόεδρος Τμήματος Ψυχολογίας και Κοινωνικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Frederick
