Γεννημένη στην Αθήνα το 1931, η Κική Δημουλά έκανε τα πρώτα βήματά της στον χώρο της ποίησης σε νεαρή ηλικία — «εξ ανάγκης», όπως έλεγε, γιατί δεν είχε άλλον τρόπο να υπάρξει. Έγραψε για τις μικρές καθημερινές στιγμές, για την απώλεια και τον έρωτα, για την ανάγκη που έχει κάθε γυναίκα να φανταστεί μια άλλη ζωή και έναν άλλο τρόπο έκφρασης. Έτσι, χωρίς να το επιδιώξει ποτέ, κατάφερε να γίνει η πρώτη εν ζωή γυναίκα από τον χώρο της ποίησης που συμπεριλήφθηκε στην περίφημη σειρά Collection Poésie του σπουδαίου Γαλλικού εκδοτικού οίκου Gallimard, να κερδίσει όλα τα σημαίνοντα βραβεία ποίησης και λογοτεχνίας της Ελληνικής πολιτείας και κυρίως να κατακτήσει μια θέση στην καρδιά των ανθρώπων όλων των κοινωνικών στρωμάτων και ενδιαφερόντων, τους οποίους άγγιξε με την ποίησή της.
Στα πολλά που γράφτηκαν και θα γραφτούν για την μεγάλη αυτή ποιήτρια με αφορμή την αποδημία της, ας προστεθούν και τα στοιχεία που περιέχει αυτό το σημείωμα και τα οποία αφορούν στην ιδιαίτερη σχέση της με την Κύπρο.
Σίγουρα η επικοινωνία της με πνευματικούς ανθρώπους της Κύπρου που ίσως κάποια στιγμή αναδυθεί μέσα από τη δημοσίευση της αλληλογραφίας της με Κυπρίους, θα δώσει ένα πιο πλήρες στίγμα της βαθιάς αγάπης που είχε για το νησί. Ωστόσο, εδώ θα περιοριστούμε στη μοναδική της κάθοδο στην Κύπρο, ως φιλοξενούμενη του Πανεπιστημίου Κύπρου, που έγινε με αφορμή δύο εκδηλώσεις. Η πρώτη ήταν όταν είχε προσκληθεί, μαζί με άλλους τέσσερις καταξιωμένους ποιητές (Γιώργη Παυλόπουλο, Θεοδόση Νικολάου, Μάρκο Μέσκο και Μιχάλη Γκανά), για να συμμετάσχει σε ποιητική εκδήλωση που έγινε στο πλαίσιο του Διεθνούς Συμποσίου «Σεφέρεια Δ’» (Αγία Νάπα, 23-25 Απριλίου 1999) το οποίο ήταν αφιερωμένο στην ποίηση του Διονύσιου Σολωμού.
Μια μέρα μετά το Συμπόσιο, στο οποίο συμμετείχαν κορυφαίοι νεοελληνιστές, όπως οι Γιάννης Δάλλας, Δ. Ν. Μαρωνίτης, Mario Vitti, Peter Mackridge, Roderick Beaton και αρκετοί άλλοι, το Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κύπρου διοργάνωσε μιαν ειδική ημερίδα αφιερωμένη στην ποίηση της Κικής Δημουλά. Την ημερίδα παρακολούθησαν πτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την ποιήτρια και να έρθουν σε ουσιαστική επαφή με το έργο της μέσα από την εμπεριστατωμένη παρουσίαση που έκανε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου La Sapienza της Ρώμης και μεταφράστριά της στα ιταλικά, Paola Maria Minucci.
Η συνάντηση αυτή υπήρξε η αφετηρία για μια μακροχρόνια σχέση σεβασμού και αλληλοεκτίμησης, η οποία αποτυπώνεται στην αλληλογραφία με την Κική Δημουλά που σώζεται στο Αρχείο του Πολιτιστικού Κέντρου στην Αξιοθέα και στην οποία απαντούν πλείστα όσα στοιχεία που πιστοποιούν την αγάπη της για την Κύπρο και ιδίως την ευαισθησία της για την ποιητική χρήση της κυπριακής διαλέκτου. Παραθέτουμε λίγα παραδείγματα:
«Να σας ευχαριστήσω για την πολύ τιμητική πρόσκλησή σας στην Κύπρο, με αφορμή που την καθιστά τιμητικότερη και ιδιαίτερα απαιτητική. Ωστόσο, αυτή ακριβώς η πρόσκληση δίνει στην παλιά μου επιθυμία να δω την Κύπρο, μια ηθική κυρίως και λιγότερο “δωρεάν” ευκαιρία, που δεν θέλω να τη χάσω». (26.12.1998)
«Σας ευχαριστώ θερμά για το εμψυχωτικό γράμμα σας: αναβάλλει δυσκολίες και δισταγμούς: πώς θα επιβληθώ στους πόνους του ποδιού μου που ανέβαλα να το χειρουργήσουν για να έλθω στην Κύπρο: πως θα υπερνικήσω το φόβο που μου προκαλούν οι δημόσιες εμφανίσεις –αίσθημα ανεπάρκειας– καθώς και την ανησυχία που μου προκαλούν οι ομαδικές αναγνώσεις ποιημάτων, μήπως το ούτως ή άλλως σκοτεινό, συγχεόμενο, γίνεται σκοτεινότερο.» (20.2.1999)
«Κρίμα που η Κύπρος δεν είναι τόσο κοντά, τόσο “εντός” της Αθήνας» (5.9.2002)
Όταν το 2012 διαπίστωνε ότι οι δυνάμεις της δεν τις επέτρεπαν να έλθει στην Κύπρο για την ύψιστη τιμή που της πρότεινε το Πανεπιστήμιο Κύπρου (αναγόρευσή της σε επίτιμο διδάκτορα), σημείωνε τα εξής:
«Τέλος πάντων όσο και αν οι τιμητικές εκδηλώσεις μου προκαλούν μιαν αμηχανία που με δείχνει κωμική, λυπάμαι που δεν θα έλθω στην Κύπρο να αναγεννήσω τις εικόνες από κείνο το παλιό ταξίδι, που η ηλικία με πείσμα τις ξεθωριάζει σιγά σιγά, όπως και τόσα άλλα σημαντικά που με δόντια συγκρατεί η μνήμη.» (6.5.2012)
Όσον αφορά την κυπριακή διάλεκτο, εκείνο που της έδινε μιαν ιδιαίτερη αισθητική και πνευματική απόλαυση ήταν η ποιητική της χρήση, όπως το μαρτυρούν τα λίγα παραδείγματα που δίνουμε εδώ:
«τι περισσότερη θάλασσα περιέχει αυτό το “της θαλάσσου”... Και τι θαύματα μήκους διαρκείας, κάνει αυτό το “ν” ιδίως όταν μπαίνει στο κορμίν! το προστατεύει από κάθε θάνατο... και δεν μπορούν τα δάκρυά μου να ξεκολλήσουν τα μάτια τους από τον “κλαμόντα”, κάτι σα μέλλοντά τους διαρκείας-» (3.2.2000)
«τι “δαχτυλισμοί και τρίλιες” “ερωτόσυρτες”, τι “λυπητάρικη φωνή” από κοντά, και χάρη στην ώριμη ηδονή, σε μια στιγμή πατώντας πώς περνάς απ’ την εδώ μεριά στην άλλη... εξωφρενικό δια-πέρασμα.» (26.3.2006)
Ο θάνατος της Κικής Δημουλά, αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στην ελληνική διανόηση και τη νεοελληνική ποίηση. Το έργο της όμως θα συνεχίσει να συγκινεί και να συναρπάζει τον κόσμο που την αγάπησε, εξασφαλίζοντάς της την υστεροφημία που της αξίζει. Γιατί, όπως υποστήριζε η ίδια, «η αγάπη είναι το μόνο αντίδοτο στον θάνατο».
