ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ*
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός της Προσχολικής Εκπαίδευσης (European Early Childhood Education Research Association- EECERA- https://www.eecera.org/ ) οργάνωσε ένα διαδικτυακό συνέδριο κατά το οποίο συζητήθηκαν ζητήματα πολιτικής, πρακτικής (αναδεικνύοντας τις φωνές των παιδιών, εκπαιδευτικών και γονιών) και παιδαγωγικής στην περίοδο της πανδημίας του Covid 19.
Μια τέτοια δράση μας δίνει πάντα την ευκαιρία να ακούσουμε, να μοιραστούμε και να αναστοχαστούμε ως προς τις πρακτικές και πολιτικές, αναφερόμενοι στα εκπαιδευτικά συστήματα, τα σχολεία, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τους τρόπους επιμόρφωσης αλλά και εκπαίδευσης μελλοντικών εκπαιδευτικών προσχολικής της κάθε χώρας. Αυτή λοιπόν η εμπειρία με οδήγησε σε ένα βαθύ αναστοχασμό και νιώθω την ανάγκη και ευθύνη να τον μοιραστώ μαζί σας.
Κάθε κρίση προσφέρει την ευκαιρία στον καθένα μας, στη θέση που βρίσκεται, να αναστοχαστεί ως προς τις πολιτικές, πρακτικές και παιδαγωγικές αρχές που αφορούν την προσχολική εκπαίδευση. Απευθύνω λοιπόν μια σειρά από ερωτήματα αναστοχασμού για όλους μας.
Για το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας
- Ποιος είναι ο ρόλος του νηπιαγωγείου, δημόσιου και ιδιωτικού, και πώς η λειτουργία του στη βάση των υγειονομικών πρωτοκόλλων καταστρατηγεί τις παιδαγωγικές αρχές της Προσχολικής Εκπαίδευσης (π.χ. αποστάσεις, εξ αποστάσεως σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση) ;
- Πώς στηρίζουμε τις νηπιαγωγούς, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά και στη βάση των αρχών της παιδαγωγικής της προσχολικής εκπαίδευσης;
- Τι είδους διαφοροποιήσεις πρέπει να γίνουν σε επίπεδο πολιτικής (π.χ. Αναλυτικά Προγράμματα, αξιολόγηση, μετάβαση στο δημοτικό, ενιαία εκπαίδευση) για να ισορροπήσουμε τις εμπειρίες όλων των παιδιών;
Για τις εκπαιδευτικούς προσχολικής
- Πώς διαφοροποιούνται οι πρακτικές παιχνιδιού στη βάση των υγειονομικών πρωτοκόλλων; Και πώς αυτές οι διαφοροποιήσεις παραβιάζουν τα δικαιώματα όλων των παιδιών για παιχνίδι, ουσιαστική μάθηση και ανάπτυξη;
- Ποιος ο ρόλος της νηπιαγωγού και πώς αλλάζει για να στηρίξει με παιδαγωγικά κατάλληλους τρόπους όλα τα παιδιά χωρίς να παραβιάζει το πώς μαθαίνουν καλύτερα τα μικρά παιδιά;
- Πώς βλέπετε τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τις νέες καταστάσεις και πώς διαφοροποιούνται οι αντιλήψεις και τα πιστεύω σας για τον τρόπο που μαθαίνουν και αναπτύσσονται τα μικρά παιδιά;
Για τους γονείς παιδιών προσχολικής
- Ποιες είναι οι σημαντικές πτυχές της ανάπτυξης και μάθησης των μικρών παιδιών; Πώς οι κοινωνικο-συναισθηματικές τους ανάγκες υπερισχύουν τις ακαδημαϊκές;
- Πώς βλέπετε τα παιδιά σας να μπορούν να αντιμετωπίζουν τα νέα δεδομένα και πώς έχει διαφοροποιηθεί η γονική σας παιδαγωγική;
- Πώς οι ρουτίνες, το παιχνίδι και η άμεση αλληλεπίδραση με τα μικρά παιδιά διατηρεί τη συναισθηματική ασφάλεια όλων;
Για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα
- Ποιος είναι ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός και ποιες είναι οι απαραίτητες δεξιότητες που πρέπει να έχει για να ανταποκρίνεται στις ουσιαστικές ανάγκες των παιδιών σε κάθε πλαίσιο, ειδικά σε περιόδους κρίσης;
- Πώς πρέπει να αλλάξουν τα προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών και πώς αυτό συνάδει με τις αλλεπάλληλες αξιολογήσεις που ζητούνται από το Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ);
- Σε ποιες νέες πτυχές έρευνας πρέπει να οδηγηθεί η ερευνητική κοινότητα για να στηρίξει περισσότερο την προσχολική εκπαίδευση σε καιρό πανδημίας;
Ευελπιστώ ότι αυτά τα ερωτήματα θα δημιουργήσουν ένα πλαίσιο επαναπροσδιορισμού της παιδαγωγικής της προσχολικής περιόδου με στόχο να ενισχυθούν οι αρχές που θεωρούμε αμετάβλητες (π.χ. το παιχνίδι) και να εφαρμοστούν αυτές που ακόμα δεν έχουμε πετύχει (π.χ. όλα τα παιδιά είναι ίσα) με ή χωρίς την πανδημία του Covid 19.
Η ανάλυση που έγινε στο συνέδριο του EECERA από τους διάφορους ειδικούς επιβεβαίωσε ότι η προσχολική εκπαίδευση έχει ακόμη μια φορά αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την κοινωνία καθώς η λειτουργία της στηρίζει τις μαθησιακές και αναπτυξιακές διαδικασίες των παιδιών για μια υγιή, σταθερή και επιτυχημένη ζωή, την οικογένεια στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών της, την ενσωμάτωση μειονοτήτων, την εξισορρόπηση ανισοτήτων και κατ’ επέκταση την οικονομία.
*Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Τμήματος Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστημίου Κύπρου
