Της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κύπρου
Η κοινωνική σημασία της δημόσιας και ιδιωτικής υγείας, ως ύψιστου αγαθού για τους αρχαίους Έλληνες, φανερώνεται από την ιδιαίτερη θρησκευτική ευλάβεια και πρακτική λατρεία, που απέδιδαν κατόπιν της μεταθανάτιας «αποθέωσης», στο πρόσωπο του Ασκληπιού, του θεού της ιατρικής τέχνης. Ηθική στάση που επαληθεύεται από τον γνωστό «Όρκο του Ιπποκράτη», τον οποίο μέχρι σήμερα οι απόφοιτοι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να τηρούν, όπου μεταξύ άλλων, όντας λειτουργοί της θεραπευτικής μεθόδου, υπόσχονται και τα εξής: «Διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ᾿ ὠφελείῃ καμνόντων κατά δύναμιν καί κρίσιν ἐμήν, ἐπί δηλήσει δέ καί ἀδικίῃ εἴρξειν». Ότι δηλαδή σε μεταφορά στα νέα ελληνικά αποδίδεται με τα ακόλουθα: «Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βοηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω».
Κατόπιν εξασφάλισης του πρώτου βραβείου καλύτερης η-ανακοίνωσης (e-poster) από τον εκτοετή φοιτητή, Αντώνιο Ντεβέρο, στο πλαίσιο της εργασίας «Φοίτηση Ιατρικής κατά την πανδημία CoVid-19: Εξ’ αποστάσεως μάθηση, σύνδρομο burnout και ψυχική υγεία», είχαμε μια σχετική συζήτηση μαζί του, γενικά και ειδικά. Αρχικά σημειώνει ότι «Ως φοιτητές Ιατρικής, ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με ένα αίσθημα άγχους που σχετίζεται με τις σπουδές μας. Το σύνδρομο burnout (σύνδρομο εξάντλησης) νοείται σαν πιθανή συνέπεια του χρόνιου, ανεπαρκώς διαχειριζόμενου άγχους, για το επάγγελμα ή τις σπουδές ενός ατόμου. Μετά από περιήγηση στη βιβλιογραφία, βρήκαμε σημαντικό αριθμό ερευνών που πραγματεύονται τον επιπολασμό του burnout σε ειδικούς ή/και ειδικευόμενους ιατρούς και λιγότερες που να αφορούν φοιτητές Ιατρικής. Η μελέτη έγινε με πρωτοβουλία του Επικ. Καθ. Νευρολογίας, κ. Παναγιώτη Ζη, ως βασικού ερευνητή και συντονιστή της Νευρολογικής Ομάδας (Επ. Καθηγητής Π. Μπαργιώτας, Επ. Καθηγητής Α. Αρτεμιάδης, Καθηγητής Γ. Χατζηγεωργίου) της Ιατρικής Σχολής. Οι έξι φοιτητές που συμμετείχαμε (Αντώνιος Ντεβέρος, Μάριος Κυπριανού, Αντριάνθη Χαραλάμπου, Ορέστης Γερμανός, Καλλισθένη Χριστοφοράκη και Στέφανος Χειλίδης), συλλέξαμε μέσω ενός ανώνυμου ερωτηματολογίου, δεδομένα για το φαινόμενο burnout στους φοιτητές της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, για την επίδραση που έχει στην ψυχική υγεία και τον ύπνο τους. Όταν ξέσπασε η πανδημία και εδραιώθηκε η διαδικτυακή διδασκαλία, συλλέξαμε πάλι δεδομένα, τα οποία συγκρίναμε με τα προηγούμενα, ώστε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα αναφορικά με την εξ’ αποστάσεως διδασκαλία, η οποία αποτελεί -σε τόσο εκτενές επίπεδο τουλάχιστον- πρωτόγνωρη μέθοδο, για τις ιατρικές σπουδές».
Αναφορικά με όσα πραγματεύεται η θεματική της μελέτης, όπως και τους άμεσους ή έμμεσους διδακτικούς ή επιμορφωτικούς σκοπούς που διαχέονται στο κοινό, σημειώνει ότι «πραγματεύεται το πώς επηρεάζεται η φοίτηση Ιατρικής από την υφιστάμενη κρίση στον τομέα της υγείας, την πανδημία της νόσου COVID-19. Συγκεκριμένα, σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση επιπτώσεων της εξ’ αποστάσεως μάθησης, στην επαγγελματική εξουθένωση (σύνδρομο burnout) και την ψυχική υγεία των φοιτητών Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου φάνηκε ότι η εξ’ αποστάσεως μάθηση κατά τις σπουδές Ιατρικής, ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Αυτοί είναι, η επιδείνωση της ψυχικής υγείας των φοιτητών, η αύξηση των επιπέδων κυνισμού τους και η αύξηση της συναισθηματικής κόπωσης, ειδικά στους τελειόφοιτους φοιτητές, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με την έλλειψη κλινικής εμπειρίας, ακριβώς προτού αρχίσουν να εργάζονται ως πτυχιούχοι νέοι Ιατροί».
Παρά τη συχνότητα χρήσης των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας τοπικά και διεθνώς, κρατώντας ως δεδομένη την αναντικατάστατη φυσική επαφή των ανθρώπων και προαπαιτούμενο των κοινωνικών σχέσεων, ο εκτοετής φοιτητής της Ιατρικής, καταλήγοντας υπογραμμίζει πως «η εξ΄ αποστάσεως διδασκαλία, αποτελεί απαραίτητο μέτρο φυσικής αποστασιοποίησης προκειμένου να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία. Ωστόσο, καταδεικνύεται πως η έλλειψη άμεσης αλληλεπίδρασης με τους διδάσκοντες, μπορεί επίσης να συνεπάγεται σοβαρούς κινδύνους για τη ψυχοκοινωνική υγεία των φοιτητών. Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητο οι Ιατρικές Σχολές να εφαρμόσουν στρατηγικές πρόληψης του φαινομένου αυτού, βοηθώντας τους φοιτητές να μειώσουν το άγχος που σχετίζεται με τις σπουδές τους». Εμείς να ευχηθούμε στον Αντώνιο Ντεβέρο και άλλες επιτυχίες, πάντοτε με πίστη στις δεοντολογικές αρχές της Ιατρικής που τάχθηκε να υπηρετεί, για το γενικό καλό που πλέον κοινωνικά είναι τόσο αναγκαίο.
*Νεκτάριος Παρτασίδης,
Ειδικός Επιστήμονας Υποστήριξης Έργου,
Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Κύπρου
