Η Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου θρηνεί τον χαμό ενός πολύ σημαντικού μέλους και συναδέλφου της ακαδημαϊκής κοινότητας, της Δρ Carole McCartney. Η Carole ήταν μέλος της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας από το 2005, όταν εξελέγη ως Ειδική Eπιστήμονας Έρευνας.
Η Δρ McCartney σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και ήρθε στην Κύπρο για πρώτη φορά το 1987 ως μέλος της ομάδας του Καθηγητή Edgar Peltenburg, ο οποίος ανέσκαψε μια σειρά Χαλκολιθικών θέσεων στην Επαρχία Πάφου. Αυτή η πρώτη επίσκεψη ήταν αποφασιστική από πολλές απόψεις, καθώς η Κάρολ συνδέθηκε άρρηκτα με την Κύπρο τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική της ζωή. Εδώ συνάντησε και παντρεύτηκε τον Πάμπο Μιχαήλ και εγκαταστάθηκε μαζί του στην Κισσόνεργα, όπου ζούσαν με τα δύο παιδιά τους, Κατερίνα και Αιμίλιο. Μετά την ολοκλήρωση της διατριβής της το 1996 στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, η Carole συνέχισε την έρευνά της σε μεταδιδακτορικό επίπεδο, εστιάζοντας το ενδιαφέρον της σε ποικίλα αρχαία υλικά. Το επίκεντρο των ερευνών της ήταν πάντοτε τα λίθινα εργαλεία από τις αρχαιότερες φάσεις κατοίκησης του νησιού. Κανείς δεν γνώριζε το υλικό αυτό καλύτερα από την Carole, και για τον λόγο αυτό όλοι οι ανασκαφείς της Κύπρου που έβρισκαν λίθινα αντικείμενα προσέφευγαν πάντοτε σ’ αυτήν για να τα αναλύσει και να τα μελετήσει. Η Carole εργάστηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια ως ειδικός αρχαιολόγος που μελετούσε τα λίθινα εργαλεία από πολλές ανασκαφές και επιφανειακές έρευνες όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στην Ιορδανία, τη Συρία και την Αίγυπτο, καθώς είχε αναγνωριστεί ως μια από τις πιο γνωστές και περιζήτητες εμπειρογνώμονες στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Carole ήταν ανάμεσα στους πρώτες αρχαιολόγους που αναγνώρισαν την πρώιμη χρονολόγηση και σημασία του υλικού που βρέθηκε στα πηγάδια στη θέση Μυλούθκια στην Κισσόνεργα, στα κατώτερα στρώματα της θέσης Τέντα στην Καλαβασό, καθώς και σε άλλες αρχαιολογικές θέσεις της Κύπρου. Αυτά τα ευρήματα και η ανάλυσή τους από την Carole έσπρωξαν προς τα πίσω τα όρια της Νεολιθικής Εποχής στην Κύπρο, σε μια περίοδο που είναι γνωστή ως η Προ-Κεραμική Νεολιθική Β, και άνοιξαν ένα εντελώς νέο κεφάλαιο στην προϊστορία του νησιού. Επιπλέον, οι μελέτες της Carole πάνω στα λίθινα εργαλεία από διάφορες αρχαιολογικές θέσεις έδειξαν πόσο αρχαίες ήταν οι πρωιμότερες, προ-νεολιθικές επισκέψεις στο νησί. Τα τελευταία χρόνια η Carole δούλευε πάνω στο υλικό από τον πρώιμο νεολιθικό χώρο που ανασκάφηκε από τον Καθ. Νίκο Ευστρατίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο δάσος της Πάφου στον Ρουδιά.
Η επιθυμία της να κατανοήσει καλύτερα και να αποκαλύψει τα ακόμα πρωιμότερα στάδια της Νεολιθικής στην Κύπρο, την οδήγησε στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Elaborating Early Neolithic Cyprus Project (ή EENC)» που ξεκίνησε το 2005. Αυτή η διεθνής συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Πανεπιστημίου Cornell της Αμερικής, και του Πανεπιστημίου Trent στον Καναδά οδήγησε στην ανακάλυψη της θέσης Ασπρόκρεμμο στην Αγία Βαρβάρα. Η αρχική διαίσθηση της Carole αποδείχθηκε σωστή και οι ανασκαφές της θέσης αυτής την έχουν πλέον αναδείξει ως έναν από τους σημαντικότερους προϊστορικούς χώρους του νησιού.
Το 2016 η Carole συνδιοργάνωσε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μαζί με την Βασιλική Κασσιανίδου, και τους Laurence Astruc και François Briois, το "8ο PPN Chipped and Ground Stone Industries of the Near East Conference: Near Eastern Lithic technologies on the move. Interactions and Contexts in the Neolithic Traditions " στο οποίο συμμετείχε μεγάλος αριθμός προϊστορικών αρχαιολόγων από όλο τον κόσμο. Από το 2019, η Carole κατείχε θέση μεταδιδακτορικής ερευνήτριας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, όπου εργαζόταν σε συνεργασία με την Βασιλική Κασσιανίδου, την Στέλλα Δεμέστιχα και την Θεοδώρα Μούτσιου, καθώς και με τη Daniella Bar Yosef και άλλους συναδέλφους από το Ισραήλ και από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα που συντονίζει ο Καθ. Φαίδωνας Κυριακίδης και φέρει τον τίτλο «Delineating probable sea routes between Cyprus and its surrounding coastal areas at the start of the Holocene: a simulation approach».
Η Carole είχε παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνάς της σε πάνω από 50 άρθρα που δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και μονογραφίες. Είναι φανερό πως ο απροσδόκητος χαμός της αφήνει τεράστιο κενό στην αρχαιολογική έρευνα του νησιού. Το κενό που αφήνει στην οικογένειά της είναι ακόμα μεγαλύτερο. Ας είναι μια μικρή παρηγοριά η διαβεβαίωση ότι το έργο που άφησε πίσω της η Carole McCartney, θα διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη της, και το όνομά της θα εξακολουθήσει να αναφέρεται για πάντα από τους τωρινούς και τους μελλοντικούς αρχαιολόγους.
Ήμασταν τυχεροί που για προσωπικούς λόγους η Carole επέλεξε την Κύπρο να γίνει το σπίτι της από το 1995, και ακόμη πιο τυχεροί που από το 2005 ήταν επίσημα συνδεδεμένη με το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ήταν μία από τους κορυφαίους ερευνητές για την λιθοτεχνία της Ανατολικής Μεσογείου σε διεθνές επίπεδο και γνώριζε την πρώιμη προϊστορία της Κύπρου καλύτερα από οποιονδήποτε. Το έργο της έχαιρε μεγάλης αναγνώρισης και εκτίμησης. Ήταν πάντοτε μια εξαιρετική συνάδελφος, υπομονετική με νέους συναδέλφους, και πρόθυμη να εκπαιδεύσει τη νέα γενιά αρχαιολόγων που σπουδάζουν στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Πάνω από όλα ήταν ένα αξιαγάπητο πρόσωπο, και μια καλή και αγαπητή φίλη. Όλοι οι συνάδελφοί της εκλιπούσας στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας, καθώς και η αρχαιολογική κοινότητα σε όλο τον κόσμο δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι έχει φύγει. Οι σκέψεις μας είναι με την οικογένειά της.
