Παναγιώτης Μιχαηλάρης στη διαδικτυακή εκδήλωση του Παν. Κύπρου: Η ίδρυση της Εταιρείας αποτελεί την σπουδαιότερη πολιτική πράξη του τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού
Μεγάλο ενδιαφέρον και πολύ υψηλή ακρόαση συγκέντρωσε η διαδικτυακή εκδήλωση της σειράς ομιλιών και συζητήσεων «1821-2021: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση», την οποία διοργανώνει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η εκδήλωση, με συμμετοχή περίπου 360 ακροατών, που διεξήχθη στις 17 Μαρτίου 2021, επικεντρώθηκε στη Φιλική Εταιρεία και τη συμβολή αυτής στην Ελληνική Επανάσταση.
Η πρώτη ομιλία, με θέμα «Φιλική Εταιρεία: από την ίδρυση της Οδησσού (1814), στην έκρηξη του Μοριά (1821)» έγινε από τον κ. Παναγιώτη Μιχαηλάρη,Ομότιμο Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Αθήνα). Ο γνωστός ιστορικός παρουσίασε στην ομιλία του μία εποπτεία της πορείας της Φιλικής Εταιρείας και αξιολόγησε τη συμβολή της στην Ελληνική Επανάσταση. Αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό της ίδρυσής της το 1814 στην Οδησσό από τους Έλληνες πατριώτες Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαος Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ, τόνισε ότι η πορεία αυτής της μυστικής επαναστατικής οργάνωσης «δεν ήταν ούτε ευθύγραμμη ούτε ομαλή. Στη διάρκεια των 7 χρόνων η Εταιρεία πέρασε από πολλά στάδια: συγκρότηση, μικρή ανάπτυξη, μετατόπιση κέντρου δράσης, εσωτερικές εκκαθαρίσεις, αναζήτηση αρχηγού κτλ. στοιχεία που συνεχώς εμπλουτίζει η ιστορική έρευνα και με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων έχει μια καλή ευκαιρία να τα καταστήσει επίκαιρα». Ο κ. Μιχαηλάρης διατύπωσε, επίσης, την άποψη ότι η ίδρυση της Εταιρείας αποτελεί την σπουδαιότερη πολιτική πράξη του τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού, επειδή σε αντίθεση με άλλα επαναστατικά σχέδια, έθεσε το ζήτημα της αποκατάστασης των Ελλήνων, με βάση τα νεωτερικά προτάγματα του πολιτικοποιημένου Διαφωτισμού υπό νέους όρους. «Έπρεπε δηλαδή, η εθνική αποκατάσταση των Ελλήνων να είναι πρωτίστως ζήτημα ελληνικού ενδιαφέροντος», τόνισε
Στην ομιλία του με θέμα «Η Φιλική Εταιρεία και οι βαλκανικοί λαοί. Σχέδια, επιτεύγματα και αποτυχίες», ο κ. Δημήτριος Μ. Κοντογεώργης, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, επιδίωξε να «ξαναδιαβάσει» ένα αρκετά πολυσυζητημένο θέμα, τη «βαλκανικότητα» της Φιλικής Εταιρείας. Σε ποιο βαθμό η επαναστατική οργάνωση προετοίμασε μία παμβαλκανική αντι-οθωμανική επανάσταση; Ποιος ήταν ο χαρακτήρας της συνεργασίας της με σημαντικούς Σέρβους και Ρουμάνους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες όπως ο Καραγιώργης, ο Μίλος Ομπρένοβιτς και ο Τουντόρ Βλαδιμηρέσκου; Θα μπορούσαμε άραγε να θεωρήσουμε ότι η Εταιρεία των Φιλικών οραματιζόταν κάτι παραπάνω από μία εθνική ελληνική επανάσταση;». Ο κ. Κοντογεώργης προσέγγισε επίσης το καίριο ερώτημα της σχέσης των Φιλικών με τους Σέρβους. Επισήμανε «ότι παρά τον ενθουσιασμό των Φιλικών, δύσκολα μπορούμε να πούμε ότι δεν κατανοούσαν ότι η πολιτική του Μίλος Ομπρένοβιτς ήταν ανειλικρινής. Η ίδια η εταιρεία δεν είχε καθόλου ερείσματα στην σχεδόν αποκλειστικά αγροτική σερβική κοινωνία. Παρόλα αυτά υπάρχουν δύο παράγοντες που μπορούν να δικαιολογήσουν την στάση των Φιλικών. Πρώτον, η Σερβική Επανάσταση του 1804 όπως και εκείνη του 1815 παρά τις αδυναμίες τους κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα μύθο για τους Σέρβους. Ο μύθος αυτός έδινε έμφαση στον ηρωικό τους χαρακτήρα, στις στρατιωτικές τους ικανότητες, όπως και στον πατριωτισμό τους. Δεύτερον, διάφοροι οπλαρχηγοί από την Μακεδονία και τις Ηγεμονίες είχαν πολεμήσει στο πλευρό των Σέρβων και είχαν αναπτύξει μεταξύ τους φιλικούς και οικογενειακούς δεσμούς».
Η Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, κα Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister στην ομιλία της με θεμα «Ο Τεκτονισμός και η Ελληνική Επανάσταση του 1821: αστική δημοσιότητα, κοινωνικές ιδέες, επαναστατική δράση», εξέτασε τις σχέσεις του κινήματος του τεκτονισμού με τη Φιλική Εταιρεία, την Επανάσταση και τον Φιλελληνισμό, υποστηρίζοντας ότι: «Ο τεκτονισμός συνδέεται στενά με την Ελληνική Επανάσταση. Φέρνοντας τους Έλληνες σε επαφή με τις ιδέες της ισότητας, της ανεξιθρησκίας και της ελευθερίας, και με τις αξίες της φιλίας, της φιλανθρωπίας, του πατριωτισμού και της ομόνοιας, συνέβαλε στη διαμόρφωση της κοινωνικής και εθνικής ταυτότητας της ελληνικής αστικής τάξης και στην ιδεολογική προετοιμασία του Αγώνα. Όπως δείχνει το παράδειγμα της Φιλικής Εταιρείας, ο τεκτονισμός εξοικείωσε τους Έλληνες με την οργάνωση μυστικών εταιρειών και με συνωμοτικές πρακτικές. Τέλος, τους έδωσε πρόσβαση στα διεθνή δίκτυα των τεκτόνων, μέσω των οποίων προσέγγισαν άλλους τέκτονες ως ίσοι συνομιλητές, για να προωθήσουν τα συμφέροντα της Επανάστασης: για να εξασφαλίσουν υλική βοήθεια και πολεμιστές, για να αποκτήσουν πληροφορίες ή διπλωματική υποστήριξη, για να διαμορφώσουν μια ευνοϊκή δημόσια εικόνα για την Επανάσταση των Ελλήνων. Οφείλουμε να διερευνήσουμε ενδελεχέστερα το πολυδιάστατο αυτό φαινόμενο».
Οι εν λόγω εκδηλώσεις πραγματοποιούνται, διαδικτυακά κάθε Τετάρτη, στις 18:30.
Η επόμενη διαδικτυακή συζήτηση έχει προγραμματιστεί για τις 24 Μαρτίου 2021 κατά τη διάρκεια της οποίας ο τέως Προέδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και Επίτιμος Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Προκόπης Παυλόπουλος θα απευθύνει ομιλία με θέμα «Όψεις της πορείας του ελληνικού έθνους: ρίζες και προοπτικές».
Οι εκδηλώσεις – διαλέξεις του Πανεπιστημίου Κύπρου για την επέτειο των 200 χρόνων από το 1821, είναι ανοικτές στο ευρύ κοινό.
Η εγγραφή στην πλατφόρμα zoom γίνεται μέσω του συνδέσμου:
https://ucy.zoom.us/meeting/register/tJMud-Gsrz4uE9Cqs4mHXTMl_Ktd74X7-wli.
Για την παρακολούθησή τους μέσω του καναλιού ΥouΤube ακολουθήστε τον σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/channel/UCrOshwASe6sTmzr0VaOopyg
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι διαθέσιμο στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://bit.ly/3ls8cby
