ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΠΙΕΡΗ*
Θεμελιακή έννοια στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος είναι η υιοθέτηση των κριτηρίων της ειδικότητας και της ειδίκευσης και η αυστηρή εφαρμογή τους κατά τις διαδικασίες εκλογών, προσλήψεων, ανελίξεων, προαγωγών, κλπ. Οτιδήποτε άλλο παραπέμπει σε δημοσιοϋπαλληλικού τύπου πρακτικές και νοοτροπίες, οι οποίες μπορεί ν’ αποτελούν τη βάση στη δημόσια υπηρεσία, δεν μπορούν όμως να έχουν ρόλο στις διαδικασίες ενός πανεπιστημίου που θέλει να είναι άξιο του ονόματός του.
Δεν θα αναφερθώ σε ονόματα, δεν είναι αυτός ο στόχος μου, αλλά δεν μπορώ να μην σχολιάσω το γεγονός ότι σε μια διαδικασία που αφορούσε προαγωγές διοικητικού προσωπικού εντός του Πανεπιστημίου, οι ακαδημαϊκοί και η Πρυτανεία δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν την καλά οργανωμένη σε επίπεδο τακτικής επίθεση των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου, τα οποία βεβαίως πέτυχαν αυτό που ήθελαν, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι κατανοούν τη ζημιά που έχουν κάνει διαχρονικά στο Πανεπιστήμιο, πριμοδοτώντας την τακτική της νόθευσης των κριτηρίων με τα οποία θα πρέπει το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα του τόπου να παίρνει τις αποφάσεις του.
Οι αποφάσεις αυτές σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται με βάση τα προσόντα, την ευδόκιμη υπηρεσία και το επίπεδο της απόδοσης στο τομέα εργασίας του υποψηφίου, αλλά κυρίως με βάση τους στόχους που θέτει το Πανεπιστήμιο στον συγκεκριμένο τομέα και τη δυνατότητα του υποψηφίου να συμβάλλει στην επίτευξη αυτών των στόχων. Βεβαίως, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που θα πρέπει να συνυπολογίζονται, αλλά οπωσδήποτε δεν μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας η λεγόμενη “αρχαιότητα”.
Με άλλα λόγια, οι προαγωγές σε έναν σοβαρό οργανισμό, είτε πρόκειται για ακαδημαϊκό ίδρυμα του δημοσίου τομέα, είτε για εμπορική εταιρεία του ιδιωτικού τομέα, γίνονται με βάση τα συμφέροντα του οργανισμού, όχι του υποψηφίου και του κύκλου του. Επιβραβεύεται η προσφορά και η απόδοση του υποψηφίου και όχι η παραμονή του σε μία ή περισσότερες θέσεις στο παρελθόν. Προάγονται άτομα, τα οποία είναι σε θέση, βάσει αξιολογικών κριτηρίων, να εξυπηρετήσουν τους στόχους του οργανισμού γιατί αυτό έχει την ύψιστη σημασία, όχι οι προσωπικές βλέψεις του καθενός. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα που συνηγορούν υπέρ αυτής της προσέγγισης.
Το λυπηρό είναι ότι οι νοοτροπίες με τις οποίες ξεκίνησε το Πανεπιστήμιο Κύπρου ήταν διαφορετικές από τις σημερινές και δυστυχώς φαίνεται ότι χάθηκαν στην πορεία. Όταν ήμουν το 1992 υποψήφιος για μια θέση ακαδημαϊκού προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, είχα συνυποψήφιό μου ένα υψηλά ιστάμενο δημόσιο υπάλληλο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τότε, και επειδή οι θέσεις προκηρύσσονταν σε όλες τις βαθμίδες, ο Πρόεδρος του Εκλεκτορικού ρωτούσε τον κάθε υποψήφιο εάν θα αποδεχόταν διορισμό σε άλλη βαθμίδα από αυτήν που είχε προσδιορίσει στην αίτησή του. O υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας, όταν δέχτηκε αυτή την ερώτηση, απάντησε ότι δεν τον ενδιέφερε σε ποια βαθμίδα θα τον εξέλεγαν, φτάνει να μην εκλέξουν σε υψηλότερη βαθμίδα κάποιον που έχει λιγότερη υπηρεσία από αυτόν και, το κυριότερο, να μην είναι νεότερός του! Φυσικά το Εκλεκτορικό τον απέκλεισε αμέσως από τη διαδικασία θεωρώντας ότι με τέτοια νοοτροπία δεν κάνει για το Πανεπιστήμιο, όπου οι όροι αξιολόγησης είναι διαφορετικοί. Φαίνεται όμως πως ήταν άλλοι οι καιροί (τότε δεν υπήρχε Συμβούλιο, αλλά μια Διοικούσα Επιτροπή τα μέλη της οποίας ήταν όλα διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί).
Θα κλείσω το σύντομο αυτό σημείωμα (που στην πραγματικότητα γίνεται για την τιμή των όπλων όσων πιστεύουν ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου θα πρέπει να βρει τρόπο να αντιμετωπίζει τις έξωθεν παρεμβάσεις), με μία πρόταση προς τον Πρύτανη. Πιστεύω ότι οπωσδήποτε θα πρέπει να υπάρξει αντίδραση μπροστά σ’ ένα τέτοιο ακραίο φαινόμενο. Αλλά η αντίδραση πρέπει να είναι ήπια και επί της ουσίας και κυρίως να προσβλέπει στο μέλλον.
Υπ’ αυτή την έννοια, το μόνο που θεωρώ φρόνιμο να γίνει, είναι να διαχωριστούν ξεκάθαρα οι στόχοι στους διάφορους τομείς που αφορούν στον ευαίσθητο χώρο της δημόσιας εικόνας του Πανεπιστημίου, να αποφασιστεί ποια είναι η δομή που μπορεί να εξασφαλίσει την καλύτερη επίτευξή τους και να γίνουν οι απαραίτητες εσωτερικές προσαρμογές με την προκήρυξη μιας νέας θέσης προαγωγής που να ανταποκρίνεται στις στρατηγικές ανάγκες του Πανεπιστημίου και να πληρωθεί με βάση αξιολογικά κριτήρια. Και τα κριτήρια δεν μπορεί να είναι άλλα από αυτά της ειδικότητας, της ειδίκευσης και της ευδόκιμης υπηρεσίας σε ανάλογη θέση. Οι προσωρινές, μεσοπρόθεσμες ή έκτακτες λύσεις δεν είναι προς το συμφέρον του Πανεπιστημίου Κύπρου.
* Υπήρξε καθηγητής του Πανεπιστημίου Kύπρου από το 1992 έως το 2019. Σήμερα είναι Eπίτιμος Kαλλιτεχνικός Διευθυντής του Πολιτιστικού Kέντρου του Πανεπιστημίου Kύπρου
