Διεξάγεται από το Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Το φύλο ως κοινωνική κατασκευή αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες προσδιορισμού του ατόμου και γι’ αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο τόσο της ανθρωπιστικής επιστημονικής έρευνας όσο και του κοινωνικού προβληματισμού διαχρονικά. Ειδικότερα, οι συνέπειες της ταύτισης ή απόκλισης από τις υπάρχουσες κατασκευές και τις θετικές ή αρνητικές προκαταλήψεις περί φύλου αποτελεί βασικό θέμα έρευνας για τους ειδικούς μελετητές των ανθρωπιστικών επιστημών, καθώς και σημαντική παράμετρο του κοινωνικού διαλόγου.
Σε πολιτισμούς και κοινωνίες όπως αυτές που αναπτύχθηκαν στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη, ο προβληματισμός σχετικά με το φύλο και τη ρευστότητά του δεν είχε ακόμα συστηματικά καταγραφεί και αναχθεί σε αυτόνομο θεωρητικό ζήτημα. Το φύλο, βέβαια, αποτελούσε όπως και σήμερα θεμελιώδες στοιχείο ταυτότητας και διαφορετικότητας/ετερότητας, μαζί με άλλους παράγοντες, όπως το κοινωνικό status, η τάξη και η φυλή ή η καταγωγή. Ωστόσο, στη διαρκή του παρουσία ως κυρίαρχο στοιχείο ταυτότητας, το φύλο δεν υπήρξε ποτέ στατικό ή αμετάβλητο. Αντίθετα, υπήρξε πάντα δυναμική έννοια και διαχρονικά αντικείμενο αλλαγών. Και, αν το φύλο είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κοινωνικό κατασκεύασμα, τότε είναι οπωσδήποτε και λογοτεχνικό.
Η αποτύπωση αυτών των τάσεων και ζυμώσεων στη λογοτεχνία του ελληνορωμαϊκού κόσμου αποτελεί το θέμα του διεθνούς συνεδρίου που διεξάγεται από το Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Στόχος της διοργάνωσης είναι να προσφέρει γόνιμο έδαφος για τη συνεισφορά στη διερεύνηση του φύλου ως κατασκευής στα γενικώς νοούμενα κωμικά λογοτεχνικά είδη, δηλαδή όχι μόνο στην κωμωδία (κωμικό έργο γραμμένο για παράσταση), αλλά και σε είδη όπως ο ίαμβος, η παρωδία, ο μιμίαμβος και το επίγραμμα, η ρωμαϊκή σάτιρα κ.λπ. Κι αυτό γιατί, αναμφισβήτητα, ο κωμικός τρόπος έκφρασης επιτρέπει διαχρονικά τη γλαφυρότερη και χωρίς αναστολές και λογοκρισία αποτύπωση της σεξουαλικότητας, των κοινωνικών ρόλων και των στερεοτυπικών απόψεων και στάσεων, μέσα από τη χρήση του burlesque, του γκροτέσκου, της υπερβολής, της ανατρεπτικότητας και των τυπικών χαρακτήρων.
Μη παραβλέποντας, αλλά αντίθετα θέτοντας στο επίκεντρο τη δυσκολία που παρουσιάζει ο ορισμός τόσο του όρου «κωμικός τρόπος» όσο και αυτός ακόμη ο ορισμός του φύλου, το συνέδριο στοχεύει να παρουσιάσει όσο το δυνατόν συνολικότερα την κατασκευή του φύλου σε κωμικότροπα λογοτεχνικά κείμενα προερχόμενα από διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, περιόδους και περιοχές της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Αυτές οι διαφορετικότητες απαιτούν, φυσικά, και διαφορετικές προσεγγίσεις, ενώ θέτουν αναπόφευκτα ποικίλα ερωτήματα σε σχέση με το φύλο. Η μελέτη τους, ωστόσο, έχει έναν κοινό απώτερο στόχο, το διαχρονικό desideratum των κλασικών σπουδών: την διερεύνηση των αρχών του δυτικού πολιτισμού σε μια προσπάθεια ορθότερης κατανόησης της προέλευσής μας, με την ελπίδα να αλλάξουμε προς το καλύτερο ή έστω να βιώσουμε ουσιαστικότερα το παρόν και το μέλλον.
Μερικά από τα ερωτήματα που ελπίζουμε να απαντηθούν στο πλαίσιο αυτής της διοργάνωσης είναι τα εξής:
- Είναι δυνατόν να εντοπιστούν και να περιγραφούν τα στερεότυπα περί φύλου μέσω
- της λογοτεχνίας που εγγράφεται στον κωμικό τρόπο έκφρασης;
- Η κατασκευή του φύλου και των ρόλων που απορρέουν από αυτό είναι διαφορετική στα διάφορα κωμικότροπα λογοτεχνικά είδη;
- Υπάρχει ρευστότητα στους ορισμούς τους φύλου στα λογοτεχνικά είδη και μεταξύ λογοτεχνικών περιόδων;
- Τα στερεότυπα περί φύλου αμφισβητούνται ή υπογραμμίζονται στον κωμικό τρόπο;
- Ποια είναι η δυναμική των φύλων στον χώρο της οικίας, όπως απεικονίζεται στον κωμικό τρόπο;
- Είναι δυνατόν να εντοπιστούν συγκρούσεις ορισμού και παραμέτρων του φύλου στο ίδιο έργο;
- Τελικώς, είναι αυτά τα κείμενα κατάλληλα για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο σύγχρονες κοινωνικές κατασκευές, όπως αυτές που αφορούν το φύλο, μπορεί να προέρχονται μερικώς ή να έχουν διαμορφωθεί από λογοτεχνικές κατασκευές - μεταξύ άλλων επιρροών στις οποίες βασίστηκε ο δυτικός πολιτισμός;
Αυτά τα πάντα ενδιαφέροντα και διαχρονικά καίρια ζητήματα θα διερευνηθούν στο συνέδριο που φέρει τον τίτλο Constructing Gender in the Comic Mode, που θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom στις 2-4 Σεπτεμβρίου 2021.
Η γλώσσα εργασίας του συνεδρίου είναι η αγγλική και το πρόγραμμα περιλαμβάνει ανακοινώσεις ερευνητών από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική.
Λεπτομέρειες (σύνδεσμο εγγραφής, poster, πρόγραμμα, περιλήψεις) μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://www.ucv.ac.cv/cph/documents/Merged FFF.pdf?fbclid=IwAR0tuilAIL9J 6jR8hlLw3y1yx69 gBTT8oNciS 1API6ii6STCbikRtZW5Yk
Διοργανωτές του συνεδρίου είναι η γράφουσα και ο αναπληρωτής Καθηγητής του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Αντώνης Πετρίδης.
Το συνέδριο διοργανώνεται στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου Iambica, που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας Κύπρου (αρ. έργου: OPPORTUNITY/0916/MSCA/0009), που διεξάγεται στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, με συντονιστή τον Καθηγητή κ. Γεώργιο Α. Ξενή.
Διδάκτωρ Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας
Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
