Ανακαλύφθηκε νέος θεραπευτικός στόχος για τη βελτιστοποίηση της δράσης χημειοθεραπευτικών φαρμάκων στον καρκίνο του εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου θεωρείται η τρίτη πιο διαδεδομένη μορφή κακοήθους νεοπλάσματος με περίπου 2.000.000 διαγνώσεις παγκοσμίως να εμφανίζονται κάθε χρόνο. Η χρήση, μάλιστα, αντιμεταβολιτών, όπως είναι το χημειοθεραπευτικό φάρμακο 5-φθοριοουρακίλη (5-FU), θεωρείται η πρώτη γραμμή θεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο του εντέρου. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη διάγνωση και θεραπεία αυτής της κακοήθειας, ο καρκίνος του εντέρου παραμένει η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο και στα δύο φύλα. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στην αντίσταση των ασθενών στη χημειοθεραπεία οδηγώντας σε υποτροπή της νόσου. Συνεπώς, η εξερεύνηση των μοριακών μηχανισμών που συμβάλουν στην ανάπτυξη αντίστασης σε χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι εξαιρετικής σημασίας για την έκβαση της νόσου.
Καινοτόμος έρευνα από το εργαστήριο Επιγενετικής και Γονιδιακής Ρύθμισης του Πανεπιστημίου Κύπρου (https://www.kirmizislab.com/) με επικεφαλής τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δρα Αντώνη Κυρμίζη, παρουσιάζει την ΝΑΑ40 πρωτεΐνη ως έναν βασικό ρυθμιστή της αντίστασης των καρκινικών κυττάρων του εντέρου στη χημειοθεραπεία. Συγκεκριμένα, σε αυτήν τη μελέτη όπου επικεφαλής είναι η διδακτορική φοιτήτρια Χριστίνα Δημητριάδου (φωτογραφία), οι Κύπριοι ερευνητές σε συνεργασία με συναδέλφους τους από τη Γερμανία έχουν δείξει ότι η ΝΑΑ40 πρωτεΐνη ρυθμίζει την έκφραση βασικών γονιδίων που λειτουργούν στον κύκλο του φολικού οξέος και μεθιονίνης, επηρεάζοντας τον μεταβολισμό των καρκινικών κυττάρων του εντέρου και προάγοντας την αντίστασή τους στο χημειοθεραπευτικό φάρμακο 5-FU. Επιπλέον, προκλινική μελέτη σε ζώα δείχνει ότι η υπερέκφραση της ΝΑΑ40 πρωτεΐνης αναστέλλει την ευαισθησία ανθρώπινων όγκων στο φάρμακο 5-FU, ενώ σε όγκους από ασθενείς με καρκίνο του εντέρου σχετίζεται με τη μειωμένη ανταπόκριση αυτών των ασθενών στη χημειοθεραπεία. Αντίθετα, μειωμένη σύνθεση της ΝΑΑ40 πρωτεΐνης καθιστά τα καρκινικά κύτταρα του εντέρου πιο ευαίσθητα στη χημειοθεραπεία.
Συνολικά τα ευρήματα της μελέτης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) και το Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου Κύπρου (CCRI), καθορίζουν τον ρυθμιστικό ρόλο της ΝΑΑ40 στον καρκίνο του εντέρου και σημειώνουν τη δυνατότητά της να χρησιμοποιηθεί ως ένας νέος προγνωστικός παράγοντας και θεραπευτικός στόχος.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Oncogene με τίτλο: Histone N-terminal acetyltransferase NAA40 links one-carbon metabolism to chemoresistance (https://www.nature.com/articles/s41388-021-02113-9).
Πληροφορίες: Εργαστήριο Επιγενετικής και Γονιδιακής Ρύθμισης του Πανεπιστημίου Κύπρου https://www.kirmizislab.com/
