ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ*
Στον επιστημονικό χώρο, πολλές φορές η επιλογή της γλώσσας, των όρων και των λέξεων που αφορούν θεωρίες, παιδαγωγικούς, πολιτικούς και πρακτικούς ορισμούς, γίνεται με πολλή σκέψη καθώς τα άμεσα και έμμεσα μηνύματα που στέλνουν μεταφέρουν και επηρεάζουν ιδεολογίες, πεποιθήσεις, πολιτικές και κατ’ επέκταση πρακτικές.
Στο πλαίσιο του σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας η πρόταση για επέκταση της υποχρεωτικής Προσχολικής Εκπαίδευσης από την ηλικία των 4 χρόνων είναι κάτι το οποίο ενισχύει τη σημαντικότητα της προσχολικής περιόδου, και το οποίο οι νηπιαγωγοί και οι γονείς χαιρετούν και προσμένουν.
Αν και έχουν προκύψει διάφορες συζητήσεις, κάποιες βάσιμες και άλλες αβάσιμες, μ’ αυτή την νέα αναμενόμενη πολιτική αλλαγή, που αφορα στο ποιος θα προσφέρει αυτή την εκπαίδευση στα παιδιά, ποιος θα χρεωθεί το κόστος, ποιο θα είναι το Αναλυτικό Πρόγραμμα για αυτά τα παιδιά, η πρόταση είναι σημαντική και κρίνεται ως ένα θετικό βήμα για το πεδίο της Προσχολικής Εκπαίδευσης.
Πέραν των πιο πάνω συζητήσεων ελλοχεύουν και άλλοι κίνδυνοι οι οποίοι αρχικά μπορεί να φαίνονται επιφανειακοί αλλά η εμπειρία στο χώρο της εκπαιδευτικής πολιτική έχει δείξει άλλα. Τα παιδιά που φοιτούν για πρώτη φορά στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) βρίσκονται στην ηλικία των 3 χρόνων. Έτσι το ηλικιακό και αναπτυξιακό εύρος ηλικίας για τα παιδιά που φοιτούν στην Προσχολική Εκπαίδευση και ελέγχει το ΥΠΠΑΝ αφορά τις ηλικίες 3 χρόνων μέχρι την Προδημοτική. Θέτω λοιπόν το ερώτημα «Πώς θα ονομάζεται η υποχρεωτική εκπαίδευση των τετράχρονων και πώς θα διαφοροποιείται από την Προδημοτική;»
Η ονομασία έχει μεγάλη σημασία στις μετέπειτα δράσεις και στις προσδοκίες αυτής της περιόδου. Η Προσχολική Εκπαίδευση έχει ένα ενιαίο πλαίσιο και με κανένα τρόπο δεν μπορεί να διαχωρίζεται σε στενά και αριθμητικά πλαίσια. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που το Αναλυτικό Πρόγραμμα Προσχολικής αναφέρεται στις ηλικίες 3 χρόνων-Προδημοτική και σε πλαίσιο εξέλιξης των επιδιώξεων, αφού θεωρούμε ότι τα παιδιά έχουν το δικό τους ρυθμό ανάπτυξης, τον οποίο λαμβάνουμε σοβαρά στον τρόπο που δομούμε τις μαθησιακές εμπειρίες τους.
Η επιστημονική γνώση και η παιδαγωγική μπορούν να μας καθοδηγήσουν να ορίσουμε την προσχολική εμπειρία με τρόπο που να σέβεται και να υποστηρίζει τα παιδιά στο παρόν και το μέλλον τους, αλλά και να λαμβάνει υπόψη το παρελθόν τους.
Προτείνεται λοιπόν, όπως η ονομασία της προσχολικής εμπειρίας των παιδιών να ορίζεται με τον ακόλουθο τρόπο:
Με αυτό τον τρόπο η Προσχολική Εκπαίδευση διατηρεί την επιστημοσύνη της και τη διασύνδεση των μαθησιακών εμπειριών των παιδιών. Με κανένα τρόπο (ούτε καν γλωσσικά) ο χώρος της Προσχολικής Εκπαίδευσης ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να αποτελέσει διαγνωστικά και γνωσιολογικά ένα σκαλοπάτι για τη Δημοτική.
*Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
