ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ*
Με το κλείσιμο των σχολείων, τα πυροτεχνήματα των γιορτών, των αποφοιτήσεων και των βραβεύσεων είναι σημαντικό να δούμε μια άλλη πτυχή της εκπαίδευσης. Αυτή που αφορά τη φωνή των παιδιών, μια πτυχή για την οποία γράφουμε πολλά και κάνουμε λίγα. Συχνά αναφερόμαστε στις βασικές αρχές της παιδαγωγικής και στην ποιότητα της εκπαίδευσης για να τεκμηριώσουμε κατάλληλες πρακτικές και πολιτικές. Στο πιο κάτω κείμενο μαθήτριας δημοτικού σχολείου (έχω κρατήσει τη δομή του κειμένου ίδια) αναδεικνύονται μέσα από τα μάτια, τα συναισθήματα, το μυαλό και φυσικά τις εμπειρίες ενός παιδιού κάποιες από αυτές τις αρχές.
Υπουργέ,
Θέλω να σας ενημερώσω για πράγματα που γίνονται στα σχολεία τυφλά από εσάς (Μάλλον).
Μας χωρίζουν, δηλαδή ανακατεύουν τις τάξεις, χαλούν ΦΙΛΙΕΣ. Ρωτήσατε τα παιδιά αν το θέλουν; Μπορεί να το κάνουν για το μάθημα, επειδή κάποια τάξη είναι κατώτερη. Αυτό δεν πρέπει να ενδιαφέρει τους δασκάλους, απλώς οι δάσκαλοι πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά.
Παρατηρήσατε κάποιους δασκάλους που βλέπουν συνέχεια τα κινητά τους, ΟΧΙ. Γιατί η επιθεωρήτρια έρχεται προειδοποιημένα, έτσι οι δάσκαλοι δωροδοκούν τα παιδιά και μόνο τότε κάνουν ωραίο μάθημα. Εκτός φυσικά από μερικές εξαιρέσεις.
Αυτό που θα σας πω τώρα το ξέρετε, το να φορούν στολή τα παιδιά. Θα μου πείτε τώρα, για να μην φαίνονται ο πλούσιος και ο φτωχός, έτσι δεν είναι; Τότε γιατί το κάνουν σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες χώρες;
Με εκτίμηση,
Αντωνία, μαθήτρια δημοτικού σχολείου
Η έμφαση στη κοινωνικοσυναισθηματική πτυχή της ανάπτυξης και η σημασία της φιλίας στο σχολείο αποτελεί βασικό πυλώνα των εμπειριών των παιδιών και κατ’ επέκταση της ακαδημαϊκής τους ανάπτυξης. Επίσης η αρχή του να βασίζονται οι εκπαιδευτικοί στο τι γνωρίζουν τα παιδιά και να τα στηρίζουν να μετακινούνται ένα βήμα πέρα των δικών τους δυνατοτήτων και της δικής τους Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης είναι εμφανές και στο μυαλό των παιδιών. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από τη ματιά των παιδιών και η αντίληψη τους για τον τρόπο που λειτουργεί τόσο το σχολείο, όσο και η ιεραρχία σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα είναι ξεκάθαρη και μας δείχνει πολλά για το τι πολίτες θα μπορούσαμε να έχουμε. Όλα αυτά πλαισιώνονται στην αρχή ότι τα παιδιά έχουν τη δική τους φωνή και οπτική. Ότι πρέπει να τα ακούμε αλλά και να τους δίνουμε χώρο να έχουν ενεργό εμπλοκή στη μάθηση τους, αλλά και σε αυτά που τα αφορούν στην καθημερινή τους ζωή.
Ας δίνουμε λοιπόν ευκαιρίες στα παιδιά να μας μιλούν και εμείς να αναστοχαζόμαστε για τις πρακτικές και πολιτικές μας λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τις ιδέες τους. Μόνο έτσι θα είναι ευτυχισμένα, θα αγαπήσουν τη μάθηση, το σχολείο και θα γίνουν κριτικά σκεπτόμενοι πολίτες.
*Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
