Εργαστήριο Συμπεριφορικής Οικολογίας και Εξέλιξης Πανεπιστημίου Κύπρου
Η απομόνωση της Κύπρου από τις γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές είχε ως επακόλουθο κάποια είδη να συσσωρεύσουν μεταλλάξεις στο γενετικό τους υλικό (DNA) και να διαφοροποιηθούν από τους γειτονικούς πληθυσμούς. Ως αποτέλεσμα αυτών, καθώς και άλλων εξελικτικών διεργασιών, κάποια είδη συσσώρευσαν σημαντικές διαφοροποιήσεις έτσι ώστε να θεωρούνται σήμερα ενδημικά, μοναδικά για το νησί μας. Σε αυτά περιλαμβάνονται και μερικά είδη πουλιών, όπως ο ενδημικός Τρυπομάζης (Currucamelanothorax) (Εικόνα 1) και η ενδημική Σκαλιφούρτα (Oenanthecypriaca). Όμως, η απόκλιση μεταξύ των ειδών δεν εκδηλώνεται πάντα σε μορφολογικές διαφορές. Με την πρόοδο της επιστήμης και με νέα εργαλεία που είναι στη διάθεση των επιστημόνων, υπάρχει σήμερα η δυνατότητα να μελετηθεί το γονιδίωμα και να εντοπιστούν διαφορές στα είδη πέραν από μορφολογικές. Επιπρόσθετα, η μελέτη των τραγουδιών των πουλιών μπορεί να δώσει απαντήσεις, αφού τα ακουστικά σήματα είναι βασικό στοιχείο στην επικοινωνία τους.
Στο Eργαστήριο Συμπεριφορικής Οικολογίας και Εξέλιξης, του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου, μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα συγκρίνοντας ολόκληρα γονιδιώματα πουλιών που αναπαράγονται στην Κύπρο με εκείνα αντίστοιχων ειδών σε γειτονικές περιοχές, και να αναδημιουργήσουμε τη δημογραφική τους ιστορία, να εκτιμήσουμε δηλαδή τις αλλαγές στα μεγέθη και τις μετακινήσεις των πληθυσμών σε σχέση με την παρουσία τους στην Κύπρο. Με ευγενή χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντης, ερευνούμε σήμερα 20 είδη πουλιών που αναπαράγονται στην Κύπρο (Εικόνα 2), και τα συγκρίνουμε με γειτονικούς πληθυσμούς για να εντοπίσουμε πιθανώς και άλλα ενδημικά είδη. Η σύγκριση αφορά το γενετικό τους υλικό, μορφολογικά χαρακτηριστικά, καθώς και ανάλυση και σύγκριση των τραγουδιών τους. Μέχρι σήμερα έχουμε συλλέξει δείγματα αίματος από όλα τα είδη που μελετούμε από την Κύπρο και πολλά από την Ελλάδα, και μέσω συνεργατών μας έχουμε συγκεντρώσει αρκετά δείγματα από γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές. Από αυτά τα δείγματα έχει απομονωθεί και αλληλουχηθεί γενετικό υλικό το οποίο και μελετούμε. Παράλληλα, συνεχίζουμε να συγκεντρώνουμε δείγματα από διάφορες περιοχές.
Εκτός από το καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον αυτού του έργου, η μελέτη μας θα έχει αντίκτυπο στην προστασία των ειδών, ενθαρρύνοντας το κοινό να ασχοληθεί με την προστασία τους και παροτρύνοντας τις αρχές να λάβουν μέτρα διατήρησης. Περαιτέρω, στοχεύουμε να βοηθήσουμε στις προσπάθειες ανατροπής της εικόνας της Κύπρου, από νησί όπου εκατομμύρια πουλιά σκοτώνονται με παράνομη παγίδευση, σε ένα μέρος με πουλιά που δεν μπορεί κάποιος να δει σε άλλες χώρες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, την προσέλκυση τουρισμού που ενδιαφέρεται για τα πουλιά, συμβάλλοντας στη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, ελκύοντας επισκέπτες σε μέρη με μικρότερη επισκεψιμότητα, όσο και σε περιόδους του έτους με χαμηλότερη ζήτηση, στηρίζοντας τις τοπικές κοινωνίες. Η δυνατότητα να ενισχυθεί η οικονομία μέσω του τουρισμού για τα πουλιά, ελπίζουμε να αποτελέσει κίνητρο για την αλλαγή νοοτροπίας σε σχέση με την προστασία των πουλιών από τη λαθροθηρία και την παράνομη παγίδευση, εγκληματικές δραστηριότητες που αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό.
Για περισσότερες πληροφορίες και για ενημέρωση για τις δραστηριότητες του Εργαστηρίου μας παρακαλώ επισκεφθείτε:
Ιστοσελίδα: https://www.tinkerbirds.com
