Ένας αριθμός από παθολογικές καταστάσεις σχετίζεται με αλλαγές στη δομή, το περιεχόμενο και τις μηχανικές ιδιότητες του ίδιου του ιστού. Στην περίπτωση του καρκίνου υπάρχει κάτι το οποίο ονομάζεται μικροπεριβάλλον του όγκου. Το μικροπεριβάλλον του όγκου περιλαμβάνει ένα αριθμό από διαφορετικά συστατικά, όπως είναι τα καρκινικά κύτταρα, φυσιολογικά κύτταρα, η εξωκυττάρια μήτρα (η οποία περιλαμβάνει το κολλαγόνο) και μυριάδες άλλα συστατικά. Τα χαρακτηριστικά όλων αυτών των συστατικών επηρεάζουν δραματικά την ανάπτυξη και την εξέλιξη του καρκίνου.
Γενικά, υπάρχουν δυο μεγάλες οικογένειες καρκίνων: οι συμπαγείς όγκοι (οι κακοήθειες δηλαδή οι οποίες είναι συμπαγείς μάζες) και οι καρκίνοι οι οποίοι είναι αιματολογικοί, δηλαδή είναι στο αίμα. Ο εισηγητής Δρ Ανδρέας Στυλιανού, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών Υγείας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, ανέφερε ότι η διάλεξη με θέμα: «Μέτρηση μηχανικών και φυσικών ιδιοτήτων των ιστών για την αντιμετώπιση του καρκίνου» ασχολείται με τους συμπαγείς όγκους και πώς μπορούν να μετρηθούν κάποιες φυσικές ιδιότητες των συμπαγών όγκων. Τέτοιοι όγκοι είναι για παράδειγμα οι όγκοι του μαστού, του παγκρέατος, τα σαρκώματα και τα μελανώματα. Ένα από τα βασικά προβλήματα στην αντιμετώπιση των συμπαγών όγκων είναι ότι έχουν πολύ μεγάλη ετερογένεια, δηλαδή διαφοροποιούνται πάρα πολύ από ασθενή σε ασθενή και επίσης διαφοροποιούνται πάρα πολύ και εντός του ίδιου του ιστού. Η ετερογένεια που υπάρχει από ασθενή σε ασθενή έχει ως αποτέλεσμα η κλασική χημειοθεραπεία-η φαρμακευτική θεραπευτική αγωγή- που χρησιμοποιείται προς τους ασθενείς, να ποικίλει η αποτελεσματικότητά της. Για αυτό υπάρχει το συχνό φαινόμενο σε πολλούς ασθενείς να αποτυγχάνει η θεραπεία. Επομένως, πλέον υπάρχει η ανάγκη της εξατομικευμένης θεραπείας, δηλαδή η θεραπεία να είναι συγκεκριμένη για ένα ασθενή.
Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, δηλαδή να σχεδιαστεί από την αρχή και να επιλεγεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για ένα ασθενή, το πρώτο βήμα είναι να βρεθεί ένας βιοδείκτης, μια ένδειξη η οποία θα επιτρέπει να μετρηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό ένα αποτύπωμα από διαφορετικούς βιοδείκτες, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ώστε να σχεδιαστεί μια προσωπική αγωγή για τους ασθενείς. Μια από τις προτεινόμενες λύσεις στην οποία εργάζεται ο εισηγητής, είναι η χρήση τεχνικών μικροσκοπίας προκειμένου να αναγνωριστούν μηχανικά ή και οπτικά αποτυπώματα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βιοδείκτες, για να υπάρχει μια σειρά από διαφορετικές θετικές εξελίξεις στη μάχη κατά του καρκίνου, όπως είναι η διάγνωση και ειδικότερα η πρόγνωση, που επιτρέπει την πρόβλεψη του καρκίνου και την πιθανή επιτυχία ή αποτυχία ενός φαρμάκου.
Ο εισηγητής επισήμανε ότι το κολλαγόνο είναι μια από τις πιο βασικές πρωτεΐνες του ανθρώπινου οργανισμού και υπάρχει σε αφθονία στους περισσότερους από τους ιστούς κυρίως στο δέρμα, στα οστά, στα νύχια, ακόμη και στα μαλλιά και παίζει καθοριστικό ρόλο σε μια ποικιλία από διαφορετικές λειτουργίες, όπως για παράδειγμα προσφέρει στήριξη, καθώς και στη διαβίωση των κυττάρων, είτε φυσιολογικών είτε καρκινικών κυττάρων. Στην περίπτωση δε των καρκινικών κυττάρων το κολλαγόνο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο να σηματοδοτήσει ή να τους δώσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να κάνουν μετάσταση. Επίσης, το κολλαγόνο παίζει σημαντικό ρόλο και στην επούλωση των ιστών και σε παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι η ίνωση.
Ο εισηγητής στα πλαίσια της διάλεξής του, παρουσίασε πως μπορούν να μετρηθούν συγκεκριμένες μηχανικές ιδιότητες τόσο μεμονωμένων κυττάρων όσο και ιστών και πώς αυτά τα χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων βιοδεικτών με πιθανές κλινικές εφαρμογές. Ο Δρ Στυλιανού τόνισε ότι η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιείται στα πλαίσια της ερευνητικής του συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Εργαστήριο της Βιοφυσικής του Καρκίνου του Δρ Στυλιανόπουλου.
Τη διάλεξη, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 22 Νοεμβρίου 2022 συντόνισε η μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, κα Χριστιάνα Χρίστου. Στο σύνδεσμο https://bit.ly/3U1UUCw μπορείτε να ακούσετε την ενδιαφέρουσα αυτή διάλεξη, η οποία συμπεριελάμβανε ερωτήματα και συζήτηση με το κοινό.
