ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*
Αίφνης προέκυψε η ευαισθητοποίηση των αρχών, αστυνομίας, κτηνιατρικών υπηρεσιών, νομικής υπηρεσίας, δήμων και κοινοτήτων, για τη σίτιση και φροντίδα των αδέσποτων ζώων από οργανωμένους ή μη εθελοντές. Ουδείς γνωρίζει την αιτία: πιθανώς να οφείλεται σε παράπονα πολιτών που ‘ενοχλούνται’ στη θέα αδέσποτων γάτων στους χώρους όπου αμέριμνοι τροχοδρομούν τη ματαιοδοξία και τη φιλαυτία τους. Και προβληματίζομαι, μια εβδομάδα πριν τις προεδρικές εκλογές, αν ζω σε μια πολιτισμένη ευρωπαϊκή χώρα, αν υφίστανται θεσμοί και νομοθεσία που πράγματι να κατοχυρώνει τα δικαιώματα των ζώων: με αυτό εννοώ το απολύτως ελάχιστο, λίγη τροφή για να επιβιώσουν μέσα σε συνθήκες πλήρους εγκατάλειψης.
Απευθύνομαι λοιπόν τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, στην Αστυνομία, στους Δημάρχους και παραδημάρχους και στους σοφολογιότατους νομοθέτες, και σε κάθε «υπεύθυνο» δημοσιοθεσίτη.
Μαθαίνουμε λοιπόν πως η Αστυνομία Κύπρου έθεσε ερώτημα στη Νομική Υπηρεσία αναφορικά με τον ορισμό των «χώρων σίτισης και πόσης αδέσποτων ζώων», στο οποίο απάντησαν δεόντως οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, οι οποίες επιβεβαίωσαν πως στον Νόμο «δεν καθορίζεται δυνατότητα των πολιτών να καθορίζουν οι ίδιοι χώρους σίτισης και πόσης αδέσποτων ζώων», κι αν διαπιστωθεί από τις διωκτικές αρχές ότι πολίτες σιτίζουν ή παρέχουν νερό σε ζώα εκτός των χώρων που καθορίζονται από τις τοπικές αρχές, τότε «κατά την κρίση τους» ενδέχεται να θεωρηθεί πως «προκύπτει διάπραξη ποινικού αδικήματος και αδίκημα Κοινής Οχληρίας».
Καταγράφω γεγονότα με βάση την εμπειρία μου. Στους Δήμους Στροβόλου και Λακατάμιας, στον πεζόδρομο κατά μήκος του Πεδιαίου, υπάρχουν κάποιοι στοιχειώδεις χώροι (σπιτάκια) για τη φροντίδα των αδέσποτων γάτων, που τοποθέτησε υποθέτω πριν πολλά χρόνια ιδιωτική εταιρία. Επί καθημερινής βάσης ομάδες εθελοντών (οργανωμένων ή μη), μέσα σε κρύο και ζέστη, μέσα σε προσωπικές αντιξοότητες, και συχνά ευρισκόμενοι αντιμέτωποι με την αβάσταχτη εχθρότητα των μισόγατων και μισάνθρωπων, επισκέπτονται τους χώρους αυτούς για παροχή τροφής και νερού. Ο υπογράφων ανήκει στους μη οργανωμένους εθελοντές, παρότι έχω επικοινωνία συχνά με τους οργανωμένους, και επί πολλά χρόνια κατάφερα με δικά μου έξοδα και καθημερινό κόπο (όπως και άλλοι εθελοντές), να διασώσω δεκάδες αδέσποτα ζώα (τα οποία συνήθως μεταφέρουν οι πολίτες στον χώρο, μέσα στο σκοτάδι, και τα εγκαταλείπουν).
Στον πεζόδρομο, κατά τους τελευταίους δύο μήνες, έχει αφανιστεί περίπου το 90% του πληθυσμού των αδέσποτων γάτων. Κανένας δεν συγκινήθηκε, εκτός από εμάς που συνδεθήκαμε με αυτά τα ταλαιπωρημένα ζώα και που βιώνουμε την οδύνη της απώλειας τους. Αναφέρθηκε πως τα ζώα εξοντώθηκαν από αδέσποτους σκύλους. Ίσως. Δεν έχω όμως ολότελα πειστεί γι’ αυτό. Κι αν είναι έτσι, τι έπραξαν οι Δήμοι και οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες; Να τι έπραξαν: εξέδωσαν φιρμάνι ότι όσοι σιτίζουν αδέσποτα ζώα ενδέχεται να διωχθούν ποινικά.
Ας εξετάσουμε τι σημαίνει η εφαρμογή του νέου μέτρου: απαγορεύεται, αν δείτε ένα αδέσποτο ζώο να λοιμοκτονεί σε οποιοδήποτε χώρο εκτός από τους καθορισμένους από τις τοπικές αρχές (!) (ο Θεός και ο Δαίμονας να τους κάνει χώρους), να το φροντίσετε. Κατ’ επέκταση αυτό ισχύει και για τις γειτονιές σας και τις αυλές των πολυκατοικιών, και τις αλέες και τους δρόμους και τα μονοπάτια της φύσης, και οπουδήποτε αλλού υπάρχει ‘αδέσποτη’ ζωή.
Δηλώνω κατηγορηματικά πως θα εξακολουθήσω, ενάντια σ’ αυτές τις ρήτρες και τις γνωματεύσεις, να παρέχω όπου και όπως μπορώ φροντίδα στις αδέσποτες γάτες. Δεν θα αρκεστώ στην ‘προνοητικότητα’ των τοπικών αρχών ούτε στην ευαισθησία τους, ούτε στην ‘πολιτική’ που έχουν για την αντιμετώπιση και μετριασμό αυτού του σοβαρού προβλήματος. Θα συνεχίσω να φροντίζω οποιοδήποτε εγκαταλειμμένο ζώο ανεξάρτητα χώρου και τόπου, εκτός αν με πείσει η πολιτεία (και οι αρμόδιοι αξιωματούχοι των Δήμων) με στοχευμένα μέτρα και στρατηγική, πως θα φροντίσουν για την ευημερία των ζώων. Θα εξακολουθήσω το έργο μου ενάντια και στους πολίτες-κατήγορους, δεχόμενος ουκ ολίγες φορές λεκτικές επιθέσεις, που φτάνουν συχνά στα όρια άσκησης ψυχολογικής (αλλά και σωματικής) βίας. Όπου συναντήσω αδέσποτα ζώα, που περιφέρονται σαν σκελετωμένοι ζητιάνοι ανάμεσα στα δέντρα και τους θάμνους, που ζητούν απλά λίγη φροντίδα για να επιβιώσουν, θα τους παρέχω τροφή.
Περπατώ καθημερινά στον πεζόδρομο κατά μήκος του ποταμού. Αν οι διωκτικές αρχές θέλουν να μου προσάψουν κατηγορίες για διάπραξη ποινικού αδικήματος και αδίκημα Κοινής Οχληρίας ξέρουν που θα με βρουν.
*Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Τακτικό Μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών
