«Στο πλαίσιο της μαθητοκεντρικής εκπαίδευσης, ώστε να αναπτυχθούν, να διακριθούν και να βελτιώσουν την ανθρωπότητα με τις ικανότητές τους»
Διάλεξη με θέμα τα χαρισματικά παιδιά πραγματοποιήθηκε στο Ζηνώνειο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο στη Λάρνακα, στις 21 Φεβρουαρίου 2023, με εισηγήτρια τη Δρ Νίκη Μελανίδου και συντονίστρια τη Δρ Ιωάννα Σκορδή, Ειδικές Επιστήμονες Διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και καθηγήτριες στη μέση εκπαίδευση.
Η εισηγήτρια έθεσε κάποιους προβληματισμούς όσον αφορά στη «θέση» της χαρισματικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα όχι μόνο της Κύπρου, αλλά ανά το παγκόσμιο. Θεωρεί ως σημαντικές παραμέτρους της μαθησιακής διαδικασίας την αρχική και διαμορφωτική αξιολόγηση των μαθητών με εποικοδομητική ανατροφοδότηση και την ευελιξία των αναλυτικών προγραμμάτων. Προβλημάτισε το κοινό με ερωτήματα όπως αν «Οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν την ύλη ή τους μαθητές;» και αν «Μας (γονείς/κηδεμόνες, εκπαιδευτικούς, μαθητές, ΥΠΑΝ) ενδιαφέρει το αποτέλεσμα ή η μάθηση;».
Προτείνει τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας ώστε να περιλαμβάνει μια πολιτική για τα χαρισματικά παιδιά. Ζητά στήριξη και αποτελεσματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών τύπου καθοδήγησης/coaching για εφαρμογή διαφοροποίησης και θεωρεί ότι οι δείκτες επιτυχίας και επάρκειας πρέπει να υποβοηθούν τη διαφοροποιημένη διδασκαλία και μάθηση. Σημείωσε ότι φαίνεται να μη γίνεται έγκυρη ή και καθόλου ενημέρωση των εκπαιδευτικών και των γονιών για τη διεξαγωγή των εξετάσεων που αφορούν στα χαρισματικά παιδιά και διεξάγονται υπό την αιγίδα του Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (CTY Greece, για μαθητές Β’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου). Επίσης, θεωρεί πολύ σημαντικό τα αναλυτικά προγράμματα να αναδομηθούν με σημαντική μείωση της ύλης για εμβάθυνση στη γνώση και καλλιέργεια δεξιοτήτων. Διερωτήθηκε αν όντως οι ανάγκες των παιδιών αξιολογούνται από Ειδική Επιτροπή σύμφωνα με τον Νόμο (Προγραμματισμός αναγκών σε βοηθητικό προσωπικό, προσθήκη 2020) και ανέφερε την καθυστέρηση δημοσίευσης των προσχεδίων Νόμου και Κανονισμών που θα περιλαμβάνουν τα χαρισματικά παιδιά, η ετοιμασία των οποίων, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2021.
Η Δρ Νίκη Μελανίδου συνέχισε με εισηγήσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι τα χαρισματικά παιδιά πρέπει να παραμένουν στις τάξεις μεικτών ικανοτήτων, όπου θα γίνεται διαφοροποίηση με βάση τις ανάγκες όλων των παιδιών. Επανέλαβε ότι δε ζητούμε ειδική μεταχείριση των χαρισματικών παιδιών, αλλά απαιτούμε εκείνα που δικαιούνται στο πλαίσιο της μαθητοκεντρικής εκπαίδευσης, ώστε να αναπτυχθούν, να διακριθούν και να βελτιώσουν την ανθρωπότητα με τις ικανότητές τους. Εξήγησε εν συντομία τα οφέλη της διαφοροποιημένης διδασκαλίας και μάθησης και ανάμεσα σε άλλα υπογράμμισε ότι θεωρεί αναγκαία την ευέλικτη ομαδοποίηση (με ομοιογενείς και ετερογενείς ομάδες), την ανεξάρτητη έρευνα από τους μαθητές, τη διαθεματικότητα, τις ιεραρχημένες δραστηριότητες, τα ατομικά εκπαιδευτικά σχέδια. Σημείωσε ότι οι δραστηριότητες πρέπει να είναι κατάλληλες, με νόημα και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των παιδιών.
Όσον αφορά στα ειδικά προγράμματα, πιστεύει ότι για τα χαρισματικά παιδιά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση για συμμετοχή σε μαθήματα ειδικού ενδιαφέροντος. Συνέχισε με το ότι πρέπει να εξεταστούν τα οφέλη της πρώιμης ένταξης σε επόμενη βαθμίδα και της παράλειψης τάξεων, με την αυστηρή προϋπόθεση όλοι οι εμπλεκόμενοι να συμφωνούν (με ιδιαίτερη έμφαση στο τι επιθυμεί το παιδί και όχι οι κηδεμόνες/γονείς). Θεωρεί ιδιαίτερα χρήσιμα το πρόγραμμα καθοδήγησης (mentoring) που θα δίνει την ευκαιρία στα χαρισματικά παιδιά να συνεργάζονται με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, την προσφορά απογευματινών και θερινών προγραμμάτων, ομίλων και δραστηριοτήτων (μεικτών ικανοτήτων αλλά και εξειδικευμένων αποκλειστικά για χαρισματικά παιδιά). Ακόμη, τόνισε ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να εργάζονται σε επίπεδο πιο υψηλό από αυτό στο οποίο βρίσκονται με σκοπό την ανάπτυξή τους και πρότεινε τη σύσταση ειδικών επιτροπών με σκοπό τη διάγνωση, τη στήριξη (ακαδημαϊκή, συναισθηματική και κοινωνική) και την επαναξιολόγηση των χαρισματικών παιδιών. Τέλος, κρίνει αναγκαία τις επιμορφώσεις καθηγητών με πρακτική εφαρμογή (δειγματικές διδασκαλίες – μοντελοποίηση) και τον έλεγχο εφαρμογής διαφοροποιημένης διδασκαλίας και μάθησης με πιο συχνές αξιολογήσεις (ανεπίσημες και επίσημες), ενώ υπογράμμισε ότι είναι άδικο να κατηγορούμε τους εκπαιδευτικούς για αδυναμία στήριξης των χαρισματικών παιδιών εφόσον δεν έχουν τύχει κατάλληλης καθοδήγησης και στήριξης.
Για να ακούσετε τη διάλεξη αυτή, μπορείτε να επισκεφθείτε το κανάλι του ΡΙΚ στο YouTube, στον σύνδεσμο: https://bit.ly/3XWOPt5.
