Από το Τμήμα Μαθηματικών & Στατιστικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, την Κυπριακή Μαθηματική Εταιρεία (ΚΥ.Μ.Ε.) και τον Σύνδεσμο Μαθηματικών Κύπρου (Σ.ΜΑ.Κ)
Τα Αναλυτικά Προγράμματα στην εκπαίδευση γενικά, και στα Μαθηματικά ειδικότερα, πρέπει να είναι μια εξελισσόμενη δυναμική διαδικασία που να εξυπηρετεί τους στόχους της Εκπαίδευσης για ορισμένο χρονικό διάστημα. Συμφωνούμε ότι το περιεχόμενο, η δομή και οι πρακτικές του υφιστάμενου Αναλυτικού προγράμματος των Μαθηματικών σε Γυμνάσιο και Λύκειο χρειάζεται αναδιαμόρφωση, επικαιροποίηση και εκσυγχρονισμό έτσι ώστε να συμβαδίζει με τις επιστημονικές εξελίξεις, την τεχνολογία και γενικότερα τις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας. Το παρακάτω σύντομο κείμενο επισημαίνει τα προβλήματα και δείχνει την ετοιμότητά μας να παρέμβουμε με λεπτομερείς προτάσεις, με στόχο την ουσιαστική αναβάθμιση της Μαθηματικής παιδείας στην Κύπρο.
1. Διαπιστώσεις-Γενικά Σχόλια:
1. Μη ικανοποιητικά αποτελέσματα των εξετάσεων τετραμήνων και των Παγκυπρίων Εξετάσεων στα Μαθηματικά.
2. Μη ικανοποιητικό επίπεδο των γνώσεων στα Μαθηματικά των πρωτοετών φοιτητών.
3. Αδυναμία κατανόησης κειμένου ή πρότασης και δυσκολία στην επίλυση προβλήματος.
4. Δυσκολία στην περιγραφή μιας κατάστασης ή στην ακριβή διατύπωση ορισμών και προτάσεων.
5. Ο διδακτικός χρόνος του σχολικού έτους περιορίζεται με την εφαρμογή εξετάσεων τετράμηνων.
6. Έλλειψη καλλιέργειας της κριτικής σκέψης.
7. Έλλειψη σύνδεσης της Μαθηματικής γνώσης με εφαρμογές στις άλλες θετικές επιστήμες και στην Τεχνολογία.
8. Η μορφή και η δομή των εξεταστικών δοκιμίων δεν προάγει την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της αποκλίνουσας-δημιουργικής σκέψης, την επίλυση προβλήματος και την διεπιστημονικότητα (αυθεντική αξιολόγηση).
9. Οι μαθητές αφιερώνουν ελάχιστο χρόνο μελέτης, εμβάθυνσης και κατανόησης των Μαθηματικών εννοιών γιατί ασχολούνται, κυρίως στη φροντιστηριακή τους ενασχόληση, με τυποποιημένες γνώσεις, διαδικασίες ρουτίνας και επίλυση ασκήσεων ιδίου τύπου με των δοκιμίων εξετάσεων.
10. Η πανδημία covid 19 έχει επηρεάσει σημαντικά στον γνωσιολογικό τομέα τα Μαθηματικά.
2. Αρχικές Εισηγήσεις-Προτάσεις:
i. Γενική εκτίμηση για τα Μαθηματικά στην Μέση Εκπαίδευση
Η Μαθηματική παιδεία συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της Μαθηματικής Σκέψης που προϋποθέτει την ικανότητα διαχείρισης των γνώσεων, τον τρόπο τεκμηρίωσης Μαθηματικών συλλογισμών, την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και την ικανότητα διατύπωσης και επίλυσης προβλημάτων.
ii. Ποιότητα διδασκαλίας στα Μαθηματικά
Έμφαση στην κατανόηση εννοιών και όχι στη «στεγνή» μάθηση διαδικασιών, αυτοματισμών και υπερβολική ενασχόληση με ασκήσεις. Δηλαδή, οι μαθητές/τριες να εκτιμούν και να δίνουν αξία στις μαθηματικές έννοιες και δεξιότητες, αφού πρώτα αντιληφθούν σε βάθος την Μαθηματική γνώση.
Η διδασκαλία πρέπει να αναπτύσσει μαθηματικές διεργασίες και πρακτικές, όπως συλλογισμούς, μοντελοποίηση, αναστοχασμό , επίλυση προβλήματος κ.λπ.
Απαιτείται να υπάρχει στη διαδικασία μάθησης διαθέσιμος χρόνος ώστε να χρησιμοποιούνται ενναλακτικές μέθοδοι, μοντέλα διδασκαλίας και δραστηριότητες όπως για παράδειγμα, ομαδικές-συνεργατικές δραστηριότητες, βιωματικές δραστηριότητες για ανακάλυψη και εφαρμογή της νέας γνώσης, μελέτη και παρουσίαση project, μικρές ερευνητικές εργασίες ατομικές ή ομαδικές, επίλυση προβλήματος τύπου STEAΜ (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics), επικοινωνία και μετάδοση της γνώσης από τους μαθητές κ.λπ.
iii. Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών
Η θεσμοθετημένη τακτική επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών είναι απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχή προσέγγιση και επίτευξη των μαθησιακών στόχων. Η επιμόρφωση αυτή μπορεί να είναι για μεγάλα σχολεία ενδοσχολική ή και σε ομάδες γειτονικών σχολείων.
Η στοχευμένη και συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο στον γνωστικό-επιστημονικό τομέα όσο και σε μεθόδους διδασκαλίας, είναι απαραίτητη για την επίτευξη του στόχου της αναβάθμισης των Μαθηματικών και τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.
iv. Διδακτικός χρόνος
Επισημαίνουμε ότι με τα σημερινά δεδομένα η μείωση του διδακτικού χρόνου λόγω εξετάσεων τετράμηνων και άλλων δραστηριοτήτων, χωρίς εναρμόνιση του διαθέσιμου χρόνου διδασκαλίας με τη διδακτέα ύλη, οδηγεί στην γρήγορη παράθεση γνώσεων και εμποδίζει την ουσιαστική διαδικασία μάθησης που πρέπει να παρέχεται στην τάξη.
v. Υποστηρικτικά εγχειρίδια και οδηγίες διδασκαλίας
Να δημιουργηθούν «βιβλία για τον καθηγητή» σε όλα τα επίπεδα Γυμνάσιο-Λύκειο και να δίνονται γραπτώς οδηγίες διδακτικών προσεγγίσεων από την Επιθεώρηση Μαθηματικών για όλες τις ενότητες που προβλέπει το Αναλυτικό πρόγραμμα.
vi. Διδακτικά εγχειρίδια
Να γίνονται βελτιώσεις και διορθώσεις και εκσυγχρονισμός των υπαρχόντων εγχειριδίων. Καλό θα ήταν να γίνεται αξιοποίηση και άλλων πηγών Μαθηματικής γνώσης έντυπων ή ηλεκτρονικών (πολλαπλό βιβλίο).
vii. Διεπιστημονικότητα
Η ενσωμάτωση στη Μαθηματική Παιδεία των διαδικασιών STEAM αποτελεί πλέον Εκπαιδευτική στρατηγική σε όλα τα ανεπτυγμένα εκπαιδευτικά συστήματα. Η εμπέδωση της Μαθηματικής γνώσης οδηγεί στη σύνδεση και ενοποίηση των επί μέρους πεδίων της Επιστήμης των Μαθηματικών, που συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση της προέλευσης των Μαθηματικών εννοιών, τη χρήση και την εφαρμογή τους στην Επιστήμη και την Τεχνολογία.
viii. Αξιολόγηση και Εξεταστικά Δοκίμια
Απαιτείται μελέτη για αναμόρφωση των εξεταστικών δοκιμίων, τόσο όσον αφορά τη γραπτή διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση σε Γυμνάσιο και Λύκειο όσο και στα δοκίμια που στοχεύουν στη συγκριτική αξιολόγηση για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Προτείνουμε να ληφθούν υπόψη και πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών (π.χ Baccalaureat στη Γαλλία, Abitur στη Γερμανία κ.ά.) με στόχο τη βελτίωση της δομής και του περιεχομένου των δοκιμίων.
ix. Αναλυτικά Προγράμματα Μαθηματικών στη Μέση Εκπαίδευση
Τα Αναλυτικά προγράμματα στην εκπαίδευση γενικά και στα Μαθηματικά ειδικότερα πρέπει να είναι μια εξελισσόμενη δυναμική διαδικασία που να εξυπηρετεί τους στόχους της Εκπαίδευσης για ορισμένο χρονικό διάστημα. Συμφωνούμε ότι το περιεχόμενο, η δομή και οι πρακτικές του υφιστάμενου Αναλυτικού προγράμματος των Μαθηματικών σε Γυμνάσιο και Λύκειο χρειάζεται αναδιαμόρφωση, επικαιροποίηση και εκσυγχρονισμό έτσι ώστε να συμβαδίζει με τις επιστημονικές εξελίξεις και την Τεχνολογία.
Τα μέλη της Κυπριακής Μαθηματικής εταιρείας, τα μέλη του Συνδέσμου Μαθηματικών Κύπρου και τα μέλη του Τμήματος Μαθηματικών και Στατιστικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, εκφράζουν την ετοιμότητα και την προθυμία μας να συμβάλουμε όπου και όποτε κριθεί απαραίτητο με τις προτάσεις μας για τον σκοπό της αναβάθμισης και της βελτίωσης της Μαθηματικής Παιδείας στη Μέση Εκπαίδευση της Κύπρου.
