Στις 10 και 11 Ιουνίου έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου η επιστημονική διημερίδα ‘Ιστορία, γλώσσες και κλασικός πολιτισμός στα ευρωπαϊκά εθνικά προγράμματα διδασκαλίας’ (GrECI Summer School), του ερευνητικού προγράμματος GrECI (Greek Heritage in European Culture and Identity, www.greci-twinning.org). Σκοπός της συνάντησης αυτής, ήταν αφενός να εξετάσει τον ρόλο της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς στη διαμόρφωση των σύγχρονων ευρωπαϊκών ταυτοτήτων και αφετέρου να κατανοηθεί η σημασία του κλασικού παρελθόντος ως κομβικό σημείο της κοινής πολιτιστικής αντίληψης μεταξύ των Ευρωπαίων.
Προς πραγμάτωση του στόχου αυτού, το Summer School παρουσίασε και ανέλυσε τα προγράμματα σπουδών μιας σειράς ευρωπαϊκών κρατών και εξέτασε μέσα από τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών τον ρόλο που προσδίδεται στο αρχαίο ελληνικό και το νεότερο λατινικό παρελθόν στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος κάθε χώρας. Το GrECI Summer School αποσκοπούσε συγχρόνως στη διερεύνηση του περιεχομένου των μαθημάτων της Ιστορίας και της Λογοτεχνίας, καθώς αυτά αποτελούν θεματικές επίσης καθοριστικές για τη διαμόρφωση ταυτότητας.
Ως αφετηρία της διημερίδας, η συντονίστρια του προγράμματος, Δρ Νατάσσα Κωνσταντινίδου, επεξήγησε αυτό το σκεπτικό παρουσιάζοντάς το σε συνάρτηση με την πρώιμη νεότερη περίοδο. Επεσήμανε πώς την περίοδο μεταξύ του 15ου και 17ου αιώνα, η επαφή των λογίων και μαθητών με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό πραγματοποιήθηκε όχι μόνο μέσω της γλώσσας, αλλά και μέσω ιστορικών και λογοτεχνικών κειμένων. Ως αποτέλεσμα, οι μαθητές που εκτέθηκαν σε τέτοια κείμενα μέσω του προγράμματος διδασκαλίας των ουμανιστών, το οποίο ήταν σε μεγάλο βαθμό κοινό σε όλη την Ευρώπη, οικειοποιήθηκαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ως μέρος του λογοτεχνικού, ιστορικού και γλωσσικού παρελθόντος τους.
Η πρώτη συνεδρία της συνάντησης ξεκίνησε με την παρουσίαση του εθνικού προγράμματος σπουδών της Κύπρου, από τις εκπροσώπους του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, Δρ Καλλιόπη Χριστοφόρου – Πούγιουρου, Δρ Αντωνία Λοΐζου και Δρ Χλόη Δημητρίου. Κάθε μία από τις παρουσιάσεις τους, κάλυπτε μια διαφορετική πτυχή του προγράμματος σπουδών, υπογραμμίζοντας τις βασικές αξίες που στοχεύει να αναπτύξει, μέσω της διδασκαλίας της Ιστορίας, των Αρχαίων Ελληνικών και της Λογοτεχνίας. Την παρουσίασή τους ακολούθησε μια εξίσου ενδιαφέρουσα προσέγγιση της κας. Myriam Jacquet, διευθύντριας της Γαλλο-κυπριακής σχολής στη Λευκωσία (ÉcoleFranco-Chypriote), σχετικά με το γαλλικό εθνικό πρόγραμμα σπουδών. Η κα. Jacquet σχολίασε την παρακμή των κλασικών γλωσσών στη Γαλλία, εστιάζοντας κυρίως στη διδασκαλία της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας και των αρχαίων γλωσσών στο collège (ηλικία 11-14) και lycée (ηλικία 15-18).
Ακολούθως, η κα. Merete Aase, δασκάλα των γλωσσών, Λατινικών και Νορβηγικών, στο Καθεδρικό Σχολείο στο Όσλο, επέδειξε πτυχές του εθνικού προγράμματος σπουδών της Νορβηγίας. Η παρουσίασή της ανέδειξε το γεγονός ότι το Νορβηγικό πρόγραμμα σπουδών εστιάζει τόσο στο κοινό ευρωπαϊκό παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στη Σκανδιναβική ταυτότητα, η οποία αποτελεί και πάλι μια κοινή ταυτότητα που μοιράζονται οι βόρειες χώρες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.
Διαδοχικά, παρουσιάστηκε το εθνικό πρόγραμμα σπουδών της Φλάνδρας (Βέλγιο), από τον Δρ Toon Van Hal, ο οποίος είναι καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο KU Leuven και διετέλεσε σύμβουλος στο εθνικό πρόγραμμα σπουδών της Φλάνδρας. Μέσα από την παρουσίασή του, προσέφερε μια επισκόπηση της κατάστασης των κλασικών σπουδών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τόνισε την πρακτική προσέγγιση που εφαρμόζεται στη διδασκαλία των αρχαίων γλωσσών και της Ιστορίας. Σύμφωνα με τον Δρ Van Hal, η διδασκαλία των αρχαίων γλωσσών είναι προαιρετική, ενώ η Ιστορία είναι υποχρεωτικό μάθημα.
Η πρώτη ημέρα έκλεισε με ομιλήτρια την Δρ Αφροδίτη Αθανασοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών). Η Δρ Αθανασοπούλου παρουσίασε την έννοια του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία (IntegratedProgrammeofStudyforLiterature - IPSL), και εξέτασε την εφαρμογή του στο επίσημο εθνικό πρόγραμμα σπουδών της Κύπρου στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πιο συγκεκριμένα, ανέπτυξε διάφορες πτυχές, χαρακτηριστικά και περιεχόμενα του IPSL ως εκπαιδευτικής προσέγγισης για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και παρουσίασε το νέο σχολικό εγχειρίδιο για τη Λογοτεχνία που βασίζεται στο IPSL, το οποίο εκπονήθηκε από μια ομάδα συγγραφέων και με την ίδια ως επιβλέπουσα της ομάδας αυτής. Τέλος, παρέθεσε τις προκλήσεις που προκύπτουν και τον αντίκτυπο του IPSL στους μαθητές.
Μετά από μια σύντομη ανασκόπηση των αποτελεσμάτων της προηγούμενης ημέρας, η δεύτερη ημέρα ξεκίνησε με μια παρουσίαση από την Εξοχότατη Πρέσβειρα της Αυστρίας στην Κύπρο, Δρ Susanne Bachfischer, η οποία παρουσίασε βασικές πληροφορίες σχετικά με τη διδασκαλία των Λατινικών, των Αρχαίων Ελληνικών, της Ιστορίας και της Λογοτεχνίας στο Αυστριακό πρόγραμμα σπουδών. Η ομιλία της έδειξε τη μερική παρουσία των αρχαίων γλωσσών στην Αυστριακή εκπαίδευση και την έμφαση που αποδίδεται στη σύγχρονη Ιστορία. Επίσης, κατέδειξε μια ευρωπαϊκή διάσταση που δεν ήταν τόσο εμφανής σε άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο επόμενος ομιλητής, Δρ Juan Pablo Sanchez Hernández παρουσίασε το Ισπανικό εθνικό πρόγραμμα σπουδών, εκπροσωπώντας την Ισπανική πρεσβεία στην Κύπρο. Η τοποθέτησή του ανέδειξε την ένταση μεταξύ του ίδιου του προγράμματος σπουδών και του τρόπου εφαρμογής του, εστιάζοντας την προσοχή στα πρόσφατα προβλήματα που αντιμετωπίζει το προσωπικό και τα παράπονα των φοιτητών σχετικά με τη διδασκαλία των Ανθρωπιστικών Επιστημών.
Η επόμενη παρουσίαση έγινε από τη Δρ Gaia Zaccagni, Λέκτορα στο Κέντρο Γλωσσών του Πανεπιστημίου Κύπρου και εκπρόσωπο της Πρεσβείας της Ιταλίας. Η Δρ Zaccagni τόνισε την έμφαση που δίνει το ιταλικό πρόγραμμα σπουδών στον Ελληνικό και Ρωμαϊκό κλασικό πολιτισμό για τη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής παράδοσης. Παρουσίασε επίσης, τους διδακτικούς στόχους του προγράμματος σπουδών της Ιστορίας, οι οποίοι επιδιώκουν να παρέχουν μια επισκόπηση των μακροπρόθεσμων αλλαγών στην ιστορία της Ιταλίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ιστορίας.
Η Liz Sturgess, δασκάλα στο King Richard School στη Δεκέλεια (Περιοχές Βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, Κύπρος), άνοιξε την πέμπτη και τελευταία συνεδρία του Summer School. Η Sturgess παρουσίασε το πρόγραμμα σπουδών της Αγγλίας (το οποίο διαφέρει από αυτό της Σκωτίας, Ουαλίας, και Β. Ιρλανδίας), σύμφωνα με το οποίο τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά μπορούν να επιλεγούν ως ξένες γλώσσες στη δημοτική εκπαίδευση. Προσπάθησε να καταδείξει τη δυσαναλογία μεταξύ της προσπάθειας της κυβέρνησης να διατηρήσει ένα πρόγραμμα σπουδών που να περιλαμβάνει τα Λατινικά και τα Αρχαία Ελληνικά και των διαφόρων πρακτικών και εννοιολογικών δυσκολιών που προκύπτουν. Συνεχίζοντας το θέμα αυτό, ο Αλέξης Αντωνίου, υπεύθυνος του μαθήματος της Ιστορίας στο Senior School στη Λευκωσία, προσέγγισε τη μοναδική προοπτική ενός "Υβριδικού" προγράμματος σπουδών που συνδυάζει στοιχεία τόσο του Κυπριακού όσο και του Βρετανικού προγράμματος σπουδών.
Oι παρουσιάσεις ολοκληρώθηκαν με την παρουσίαση της Δρ Μιράντας Χρίστου, του Τμήματος Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, η οποία μίλησε για τη διάσταση του φύλου στην εννοιολόγηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας, μέσα από την απεικόνιση του θεμελιώδους μύθου του Ευρωπαϊκού πολιτισμού - την αρπαγή της Ευρώπης.
Το Summer School έληξε με μια εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ όλων των παρευρισκόμενων, εκπορευόμενη από τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από τα κύρια σημεία των παρουσιάσεων των δύο ημερών. Ένα από τα βασικότερα στοιχεία ήταν ότι όλα τα μαθήματα υπό συζήτηση διδάσκονται τόσο για το περιεχόμενό τους, όσο και για τις θεματικές και τις δεξιότητες που εμπεριέχονται στη διδασκαλία τους.
Άλλες παρατηρήσεις και συμπεράσματα περιλαμβάνουν την αναγνώριση της ποικιλομορφίας που υπάρχει μεταξύ των χωρών, αλλά και εντός των χωρών, διαφορές μεταξύ των προδιαγραφών και της εφαρμογής κάθε προγράμματος σπουδών, τη διαφορετική έμφαση στις δεξιότητες και το περιεχόμενο μεταξύ των διαφόρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και του γεγονότος ότι οι κλασικές γλώσσες ενίοτε ανταγωνίζονται τις σύγχρονες γλώσσες στη διδασκαλία και στη ζήτηση. Το ουσιαστικότερο πόρισμα του Summer School, εν τέλει, ήταν η διαπίστωση του ενθουσιασμού και του ενδιαφέροντος όλων των παρευρισκομένων (συμμετεχόντων και ομιλητών) να ενημερωθούν για άλλα εκπαιδευτικά συστήματα και να συγκρίνουν πρακτικές. Η ομάδα του GrECI αισιοδοξεί ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί κατά τη διάρκεια της δεύτερης συνάντησης διάχυσης και ευρύτερης προβολής, στη Besançon, στις 17 Οκτωβρίου 2024, στην οποία θα παρουσιαστούν και τα συμπεράσματα του Summer School.
