ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ*
Η κατάκτηση της ομιλίας (δηλαδή των «φθόγγων» ή «ήχων») μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας είναι συχνά ένα δύσκολο έργο τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες λόγω της επίδρασης της μητρικής τους γλώσσας. Ωστόσο, οι μαθητές μπορούν να εκπαιδευτούν για να βελτιώσουν τις ικανότητές τους μέσω φωνητικής εκπαίδευσης στον υπολογιστή. Μια τέτοια εκπαίδευση μπορεί να εστιάσει στη βελτίωση είτε της αντίληψης είτε της παραγωγής των φθόγγων μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Τα τελευταία χρόνια μελετάται το πώς η εκπαίδευση που εστιάζει στην αντίληψη μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της παραγωγής χωρίς την συμπλήρωση εκπαίδευσης που αφορά στην παραγωγή.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν την επίδραση της φωνητικής εκπαίδευσης στην κατάκτηση φθόγγων δεύτερης/ξένης γλώσσας από ομιλητές της Κυπριακής Ελληνικής. Μία νέα μελέτη επιχειρεί να καλύψει το κενό αυτό. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει την επίδραση της αντιληπτικής φωνητικής εκπαίδευσης στην αναγνώριση και παραγωγή αγγλικών φωνηέντων από παιδιά και ενήλικες φυσικούς ομιλητές της Κυπριακής Ελληνικής. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό LanguageLearningandDevelopment (Taylor and Francis) και ανέδειξε σημαντικά ευρήματα που θα βοηθήσουν τόσο στην επικαιροποίηση των θεωριών γλωσσικής κατάκτησης όσο και τη βελτίωση της αντίληψης και παραγωγής της ομιλίας μιας ξένης γλώσσας.
Στην έρευνα συμμετείχαν 37 παιδιά ηλικίας 10-12 ετών που μαθαίνουν Αγγλικά στην Κύπρο και 41 ενήλικες που μαθαίνουν Αγγλικά σε ιδιωτικά και κρατικά ινστιτούτα. Οι συμμετέχοντες της πειραματικής ομάδας παρακάθισαν σε ψυχοακουστικά τεστ αναγνώρισης των αγγλικών φωνηέντων στον υπολογιστή στα πλαίσια του προελέγχου. Ακολούθως, έλαβαν φωνητική εκπαίδευση υψηλής μεταβλητότητας στον υπολογιστή μαζί με ανατροφοδότηση. Τέλος, συμμετείχαν στα τεστ μεταελέγχου λίγες μέρες μετά την εκπαίδευση. Οι ομάδα ελέγχου συμπλήρωσε μόνο τα τεστ προελέγχου και μεταελέγχου.
Τα κυριότερα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι η φωνητική εκπαίδευση βελτίωσε την ακρίβεια αναγνώρισης των αγγλικών φωνηέντων με τα παιδιά να έχουν καλύτερη απόδοση σε σχέση με τους ενήλικες. Ωστόσο, ακόμα και το φωνολογικό σύστημα των ενηλίκων υπέστη ουσιαστική αλλαγή, εφόσον βελτίωσαν σημαντικά την απόδοσή τους στον μεταέλεγχο. Επίσης, τα αποτελέσματα υποδεικνύουν έναν κοινό νοητικό χώρο στα επίπεδα της αντίληψης και παραγωγής ομιλίας, διότι η φωνητική εκπαίδευση παρά το γεγονός ότι εστίασε στον τομέα της αντίληψης, επηρέασε επίσης την παραγωγή των φθόγγων. Ωστόσο, η μεταφορά βελτιώσεων στην παραγωγή παρατηρήθηκε μόνο σε κάποιο βαθμό στα παιδιά και καθόλου στους ενήλικες, υποδηλώνοντας ότι η εκπαίδευση έχει αντίκτυπο κυρίως στην τροπικότητα στην οποία εκπαιδεύτηκαν οι συμμετέχοντες (εδώ σε αυτήν της αντίληψης) και ότι κάποια βελτίωση της παραγωγής μετά από αντιληπτική εκπαίδευση μπορεί να είναι πιο εμφανής στους νεότερους ηλικιακά μανθάνοντες.
Συνοπτικά μπορούμε να συμπεράνουμε ότι:
Το δημόσιο σχολείο θα πρέπει να εντάξει την φωνητική εκπαίδευση στο πρόγραμμά του, η οποία θα πρέπει να προσανατολίζεται στη βελτίωση της αντίληψης και παραγωγής ομιλίας από τους μαθητές, σε μία προσπάθεια ολικής κατάκτησης της δεύτερης/ξένης γλώσσας. Οι εκπαιδευτικοί φορείς θα πρέπει να συζητήσουν σε στέρεη βάση τα οφέλη που προκύπτουν από την κατάκτηση ομιλίας, λαμβάνοντας τις ορθές αποφάσεις.
H δημοσίευση:
*Ακαδημαϊκός
Τμήμα Γλωσσών και Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Συντονιστής του The Cyprus Linguistics and Humanities Research Group
georgiou.georg@unic.ac.cy
