ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΝΤΡΗΣ ΒΡΥΩΝΗ*
Ο όρος STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics - Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά) χρησιμοποιείται για να καταδείξει μια συγκεκριμένη εκπαιδευτική διαδικασία και έχει ως σημεία αναφοράς τις Φυσικές Επιστήμες, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά. Πρόκειται για έναν νέο διεπιστημονικό κλάδο, που πλέον θεωρείται η πιο σημαντική τάση στην εκπαιδευτική διαδικασία. H προσθήκη των τεχνών (Arts) και το Ε2 που αντιπροσωπεύει την ενσωμάτωση της επιχειρηματικότητας (Entrepreneurship) και του Περιβάλλοντος ( Environment) στην διδασκαλία των STEM το μετατρέπει σε E2-STEAM.
Ο νέος αυτός κλάδος, βασίζεται στην ιδέα ότι για να κατανοήσει ένα παιδί το σύμπαν και για να αντιμετωπίσει τα θέματα-προκλήσεις του 21ου αιώνα, πρέπει να ξεφύγει αρχικά από τη «δασκαλοκεντρική εκπαίδευση». Ως εναλλακτική οδός προτείνεται η στροφή προς μια εκπαίδευση διασυνδεδεμένη με την κοινωνία και την οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο, η εκπαιδευτική διαδικασία είναι εναρμονισμένη με τα σύγχρονα πορίσματα της νευρο-εκπαίδευσης και σε αυτήν κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζει η επίλυση προβλημάτων, η ανακαλυπτική-διερευνητική μάθηση και η δημιουργική εμπλοκή των εκπαιδευόμενων στην ανακάλυψη της λύσης. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να εξερευνήσουν θέματα τα οποία έχουν περιβαλλοντικές, κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις. Η εκπαίδευση στο STEM, ωθεί τα παιδιά να αναπτύξουν τις ατομικές τους δεξιότητες, αναγνωρίζει την κλίση του κάθε παιδιού και το βοηθά να υπολογίζει, να εξετάζει και να καινοτομεί, σεβόμενο τη μοναδικότητά του.
Δεν είναι τυχαίο που η εκπαίδευση STEM προτάθηκε αρχικά ως λύση στην αντιμετώπιση της ανησυχίας που υπήρχε σε ορισμένα μέρη του κόσμου σχετικά με τη μείωση της συμμετοχής των νέων στα πεδία Ε2STEΑM σε σχολεία, πανεπιστήμια και κολέγια και σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Αυτή η μείωση στα κίνητρα για ενασχόληση με το STEΑM αποδόθηκε εν μέρει σε υπερβολικό περιεχόμενο, κακή παιδαγωγική και έλλειψη εφαρμογής σε πραγματικά περιβάλλοντα, με αποτέλεσμα οι μαθητές να μην μπορούν να συσχετίσουν τη γνώση που απέκτησαν στο σχολείο με τις πραγματικές προκλήσεις της ζωής και τη μελλοντική τους σταδιοδρομία. Ο στόχος της υιοθέτησης μιας ολοκληρωμένης ή διεπιστημονικής προσέγγισης στο Ε2STEΑM είναι η προώθηση και η συνέργεια των προσπαθειών για τον εξοπλισμό των μαθητών με μια γερή θεωρητική βάση που θα τους επιτρέψει να προτείνουν καινοτόμες λύσεις στα προβλήματα της κοινωνίας και του κόσμου.
Στην Κύπρο, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, η εκπαίδευση στα Ε2STEΑM βρίσκεται ακόμη σε εμβρυικό στάδιο, ενώ ή έρευνα που την υποστηρίζει είναι ακόμη πιο περιορισμένη. Είναι μια ανοικτή πρόκληση στον χώρο της εκπαίδευσης ο εντοπισμός των προ-απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων, αξιών και εμπειριών, που αποτελούν αυτό που ονομάζουμε «ικανότητα Ε2STEΑM». Ανοικτή πρόκληση αποτελεί ακόμη η σωστή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών που θα σχεδιάσουν και θα υλοποιήσουν την αποτελεσματική εκπαίδευση Ε2STEΑM.
Ως προς αυτό το σκοπό, έχει δημιουργηθεί πρόσφατα μία πλατφόρμα ανταλλαγής απόψεων και γνώσεων γύρω από το γνωστικό αντικείμενο της εκπαίδευσης των Ε2STEΑM. Το Φεστιβάλ Ε2STEΑM, που φιλοδοξεί να αποτελέσει θεσμό, μέσα από τον οποίο θα αναδειχθεί το εν λόγω γνωστικό πεδίο στην χώρα μας, στόχο έχει να προκαλέσει διάλογο γύρω από τον ρόλο των E2STEAM στην αντιμετώπιση υφιστάμενων κοινωνικών προκλήσεων, αλλά και να προβάλει τις σχετικές ενέργειες και τις υποδομές που έχουν υλοποιηθεί μέχρι στιγμή από την Πολιτεία και τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, το Φεστιβάλ επιθυμεί να προβάλει στην εκπαιδευτική κοινότητα παραδείγματα πετυχημένων έργων που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορους τομείς, προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά και να προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία καλλιέργειας των Ε2ΣΤΕΑΜ στους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς.
Το σχολείο του μέλλοντος, το σχολείο Ε2STEΑM/ STEΑM ή STEM αποτελεί αδήριτη ανάγκη και προϋπόθεση για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για την κοινωνία μας. Στις επερχόμενες εκλογές, οι υποψήφιοι ας προσεγγίσουν με σοβαρότητα την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, όχι αγκιστρωμένοι σε συμφέροντα, αλλά σχεδιάζοντας μια στρατηγική ολιστικής μεταρρύθμισης. Μιας μεταρρύθμισης που να είναι «μελλοντολογική», και να ενσωματώνει, μέσα από διαθεματικό τρόπο και εφαρμογή καλών πρακτικών, τα θέματα που σχετίζονται με τα γνωστικά πεδία STEM.
* Διευθύντρια της Μονάδας Παιδαγωγικής Υποστήριξης στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
