ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΝΤΡΗΣ ΒΡΥΩΝΗ*
Διανύουμε σήμερα την τέταρτη φάση της τεχνολογικής επανάστασης, που είναι μια εποχή πρωτοφανών εφευρέσεων και ταχέως αναδυόμενων τεχνολογικών ανακαλύψεων. Πολλές φαινομενικά «αδιανόητες» αναδυόμενες τεχνολογίες αλλάζουν την καθημερινότητά μας, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των τομέων της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, του Διαδικτύου των πραγμάτων, της τρισδιάστατης εκτύπωσης, των αυτόνομων οχημάτων, των κβαντικών υπολογιστών και της νανοτεχνολογίας.
Ο ρόλος των ανθρώπων στο εργασιακό περιβάλλον έχει επίσης μετατοπιστεί. Η ζήτηση για ανθρώπινο δυναμικό με εξειδίκευση στην Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (Science, Technology, Engineering and Mathematics – STEM) δεν προορίζεται πλέον μόνο για ηγετικές θέσεις και επαγγελματικές θέσεις. Η ζήτηση για δεξιότητες STEM επεκτείνεται τώρα σε τομείς όπως η προηγμένη κατασκευή, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, οι μεταφορές, η εξόρυξη και άλλες βιομηχανίες που βασίζονται στην τεχνολογία, καθιστώντας τους εργαζομένους αυτούς, ως πλέον κρίσιμους για την καινοτομία και τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε οικονομίες έντασης γνώσης.
Επιπλέον, η Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, καθιέρωσε 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) για την αντιμετώπιση παγκόσμιων ζητημάτων όπως η φτώχεια, η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη τροφίμων, η προστασία του πλανήτη. και να διασφαλίσει ότι όλα τα άτομα απολαμβάνουν ειρήνη, ευημερία και ποιότητα ζωής για όλους. Η εκπαίδευση, και ιδιαίτερα η εκπαίδευση στην Επιχειρηματικότητα, Περιβάλλον και βιώσιμής ανάπτυξης, Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική, τις τέχνες και τα Μαθηματικά (Ε2STEΑM), διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη των ΣΒΑ. Η διαχείριση και ο έλεγχος των παγκόσμιων αυτών προκλήσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο που μπορεί να επιτευχθεί στους τομείς που σχετίζονται με το διαθεματικό γνωστικό πεδίο Ε2STEΑM.
Γίνεται επομένως κατανοητό ότι οι λύσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα θα απαιτήσουν ένα νέο διεπιστημονικό επιστημονικό εργατικό δυναμικό εξοπλισμένο με ένα σύνολο δεξιοτήτων νέας τεχνολογίας και διεπιστημονικής σκέψης, που μπορεί να απαιτεί την ενσωμάτωση πολλαπλών εννοιών Ε2STEΑM για την επίλυσή τους. Είναι επίσης ευρέως αποδεκτό ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη να εκπαιδεύσουμε και να προετοιμάσουμε ένα ποικίλο εργατικό δυναμικό με γνώσεις Ε2STEΑM με την ικανότητα να κατανοεί τον τεχνολογικό κόσμο.
Μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα σχολικά προγράμματα σπουδών σήμερα σχετίζεται με την αδυναμία τους να προσεγγίσουν διαθεματικά σύγχρονα προβλήματα. Την ίδια ώρα που η συνάφεια μεμονωμένων, διαχωρισμένων θεμάτων τίθεται υπό αμφισβήτηση, αυξάνεται η συνειδητοποίηση ότι οι ικανότητες αντιμετώπισης και επίλυσης σύγχρονων ζητημάτων, όπως η αειφόρος ανάπτυξη, απαιτούν μια διεπιστημονική προσέγγιση.
Τώρα αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι η εκπαιδευτική πολιτική, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και η εκπαιδευτική πρακτική πρέπει να είναι προσανατολισμένα προς το μέλλον. Η προσέγγιση Ε2STEΑM αποτελεί την επιλογή των επιτυχημένων εκπαιδευτικών συστημάτων. Η επένδυση προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητη, γιατί με αυτήν μπορεί να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην οικοδόμηση ποιοτικής γνώσης και καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα. Ήδη, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζονται πιλοτικά προγράμματα, ώστε τα σχολεία να αναπτύξουν νέες δραστηριότητες μάθησης μέσα στην τάξη, αξιοποιώντας κατάλληλα εργαλεία για τη διδασκαλία του νέου αυτού γνωστικού πεδίου.
Στην Κύπρο έχει δημιουργηθεί πρόσφατα μία πλατφόρμα ανταλλαγής απόψεων και γνώσεων γύρω από το γνωστικό αντικείμενο της εκπαίδευσης των Ε2STEΑM. Το Φεστιβάλ Ε2STEΑM, που φιλοδοξεί να αποτελέσει θεσμό, μέσα από τον οποίο θα αναδειχθεί το εν λόγω γνωστικό πεδίο στην χώρα μας, στόχο έχει να προκαλέσει διάλογο γύρω από τον ρόλο των E2STEAM στην αντιμετώπιση υφιστάμενων κοινωνικών προκλήσεων, αλλά και να προβάλει τις σχετικές ενέργειες και τις υποδομές που έχουν υλοποιηθεί μέχρι στιγμή από την Πολιτεία και τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, το Φεστιβάλ επιθυμεί να προβάλει στην εκπαιδευτική κοινότητα παραδείγματα πετυχημένων έργων που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορους τομείς, προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά και να προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία καλλιέργειας των Ε2ΣΤΕΑΜ στους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς. Η τελετή έναρξης του Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί στις 9 και 10 Απριλίου, 2022 στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
*Διευθύντρια της Μονάδας Παιδαγωγικής Υποστήριξης στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
