Η κατάκτηση των αγγλικών φωνηέντων /ɪ/–/iː/ (hid-heed) από ομιλητές της κυπριακής ελληνικής

Συμπεράσματα για τις διαδικασίες κατάκτησης ομιλίας

ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ*

 Αν και υπάρχει αρκετή έρευνα για την κατάκτηση ομιλίας στη δεύτερη γλώσσα (Γ2), είναι αναγκαίο να εξεταστεί η κατάκτηση ήχων της Γ2 από φυσικούς ομιλητές διαφόρων – συμπεριλαμβανομένων ελάχιστα ερευνημένων – γλωσσικών ποικιλιών για να καθοριστούν καλύτερα οι διαδικασίες και οι μηχανισμοί κατάκτησης ομιλίας.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε από τον γραφόντα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό BehavioralSciences εξέτασε την αντίληψη και παραγωγή της αγγλικής φωνηεντικής αντίθεσης /ɪ/–/iː/ (όπως π.χ. στις λέξεις hid και heed) από ενήλικες φυσικούς ομιλητές της κυπριακής ελληνικής που μιλούν τα αγγλικά ως δεύτερη γλώσσα.  Ακόμη, εξετάστηκε η ικανότητα του θεωρητικού μοντέλου Universal Perceptual Model (Georgiou, 2021) στο να διατυπώνει ακριβείς προβλέψεις σε σχέση με τον βαθμό διάκρισης φωνηεντικών αντιθέσεων στη Γ2. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν δύο αντιληπτικά ψυχοακουστικά τεστ στα οποία κατηγοριοποίησαν τα φωνήεντα της Γ2 στα φωνήεντα της μητρικής τους και ένα τεστ στο οποίο διέκριναν 6 φωνηεντικές αντιθέσεις της αγγλικής. Ακόμη, στο τεστ παραγωγής παρήγαγαν τα Γ2 φωνήεντα σε φραστικό συγκείμενο. Τα δεδομένα συγκρίθηκαν με αυτά φυσικών ομιλητών της αγγλικής (κοινή αγγλική) που αποτελέσαν την ομάδα ελέγχου. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη χρήση μπεϋζιανών (Bayesian) μοντέλων γραμμικής παλινδρόμησης στη γλώσσα προγραμματισμού R.

Τα αποτέλεσμα της έρευνας έδειξαν ότι:

• Τόσο το αγγλικό φωνήεν /ɪ/ όσο και το /iː/ κατηγοριοποιήθηκαν κυρίως στο ελληνικό φωνήεν /i/ σχηματίζοντας μία εντελώς επικαλυπτόμενη (completely overlapping) αντίθεση (τα δύο Γ2 φωνήεντα κατηγοριοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο ίδιο φωνήεν της Γ1)
• Η αγγλική φωνηεντική αντίθεση /ɪ/–/iː/ διαχωρίστηκε με δυσκολία
• Η ακουστική ομοιότητα μεταξύ των ήχων της Γ2 και της Γ1 μπορεί να προβλέψει την κατηγοριοποίηση των φωνηέντων και τη διάκριση φωνηεντικών αντιθέσεων  
• Το θεωρητικό μοντέλο προέβλεψε με επιτυχία την διάκριση των αγγλικών φωνηέντων στη βάση της αντιληπτικής ομοιότητας των ήχων της Γ2 με τους ήχους της Γ1
• Tα αξιώματα του μοντέλου UPM μπορούν δυνητικά να ισχύουν για την παραγωγή ομιλίας, αφού η δυσκολία της εντελώς επικαλυπτόμενης αντίθεσης απεικονίζεται επίσης στον τομέα παραγωγής – τα δύο αγγλικά Γ2 φωνήεντα σχεδόν συγχωνεύτηκαν σε ένα ενιαίο ακουστικό υπόδειγμα (οι ομιλητές τα παράγουν σαν να πρόκειται για ένα φωνήεν)

Επομένως, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η αναποτελεσματικότητα της διάκρισης του συγκεκριμένου ζεύγους αγγλικών φωνηέντων είναι απόρροια του μικρού και λιγότερο σύνθετου φωνηεντικού συστήματος της ελληνικής σε σχέση με αυτό της αγγλικής καθώς και των ακουστικοφωνητικών διαφορών μεταξύ των φωνηέντων στις δύο γλώσσες. Αν συγκρίνουμε τα ακουστικά χαρακτηριστικά ήχων της Γ1 και της Γ2, μπορούμε να προβλέψουμε τις δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ομιλητές της Γ2 ως προς τη διάκριση ήχων. Επίσης, το μοντέλο UPM είναι αποτελεσματικό στο να προβλέπει διακρίσεις ήχων Γ2 με επιτυχία και οι δυνατότητές του μπορούν να επεκταθούν και στο επίπεδο της παραγωγής ήχων.

Η δημοσίευση:

https://www.researchgate.net/publication/365680208_The_Acquisition_of_I-i_Is_Challenging_Perceptual_and_Production_Evidence_from_Cypriot_Greek_Speakers_of_English

https://www.mdpi.com/2076-328X/12/12/469

*Επίκουρος Καθηγητής Γλωσσολογίας

Τμήμα Γλωσσών και Λογοτεχνίας

Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

Συντονιστής του The Cyprus Linguistics and Humanities Research Group

georgiou.georg@unic.ac.cy