Με νευροαναπτυξιακές διαταραχές στη μετα-COVID εποχή
ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΕΥΔΟΚΙΑΣ ΠΙΤΤΑ*
Η πανδημία COVID-19 έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην οικογενειακή και σχολική ζωή, ιδιαίτερα στους μαθητές με νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Στο ειδικό τεύχος του περιοδικού Research in Developmental Disabilities, υπό την επιμέλεια της Δρος Ευδοκίας Πίττα από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και της Δρος Petra Warreyn από το Πανεπιστήμιο της Γάνδης, παρουσιάζονται ερευνητικές μελέτες που εξετάζουν αυτές τις επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τις δημοσιευμένες μελέτες, οι επιδόσεις των μαθητών στα σχολικά μαθήματα σημείωσαν μεγάλη πτώση τόσο κατά τη διάρκεια της πανδημίας όσο και μετά την πανδημία. Όπως προκύπτει, οι δυσκολίες στην ανάγνωση, την αναγνωστική κατανόηση, την ορθογραφία και την ακουστική κατανόηση έχουν μεγιστοποιηθεί εξαιτίας των μαθησιακών κενών που προκλήθηκαν κατά το κλείσιμο των σχολείων. Επίσης, έχουν ταυτόχρονα δημιουργηθεί περαιτέρω προβλήματα ψυχοσυναισθηματικής φύσεως τόσο σε μαθητές όσο και σε γονείς.
Ειδικότερα, τα ερευνητικά αποτελέσματα των συγγραφέων που συμμετέχουν στο αφιέρωμα έδειξαν ότι:
1) η ανάγνωση σε ηλεκτρονική μορφή συσχετίζεται αρνητικά με την αναγνωστική κατανόηση σε ισπανόφωνα παιδιά με και χωρίς αναπηρία (Vargas et al., 2024)·
2) το παρεμβατικό πρόγραμμα διδασκαλίας σε υβριδική μορφή ενίσχυσε σημαντικά τις επιδόσεις στην ορθογραφία ανάμεσα σε ελληνόπουλα σχολικής ηλικίας με και χωρίς αναπηρία (Tsesmeli & Skarmoutsou, 2023)·
3) ο αντίκτυπος της πανδημίας στις αναγνωστικές δεξιότητες παιδιών και εφήβων που φοιτούν στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μεγαλύτερος ανάμεσα σε παιδιά και εφήβους χωρίς μαθησιακές δυσκολίες, αποτέλεσμα που προκύπτει εξαιτίας του ήδη μεγάλου χάσματος σχολικών αποτελεσμάτων μεταξύ μαθητών με και χωρίς μαθησιακές δυσκολίες (Chatzoglou et al., 2023)·
4) Ιταλοί φοιτητές με ακουστική ανεπάρκεια αντιμετώπισαν δυσκολίες στη γλωσσική και ακουστική κατανόηση σε διά ζώσης και διαδικτυακά μαθήματα τα οποία πραγματοποιήθηκαν με χρήση προστατευτικής μάσκας προσώπου ως μέτρο πρόληψης κατά της νόσου COVID-19 (Natalizi et al., 2023)·
5) μετά από συστηματική ανασκόπηση, σύμφωνα με τις αντιλήψεις παιδιών και εφήβων με αναπηρία και των γονέων τους, τα μαθησιακά κενά ήταν εμφανή, υπήρξαν δυσκολίες στην παρακολούθηση διαδικτυακών μαθημάτων, ο χρόνος που χρειαζόταν για τη διεκπεραίωση σχολικών εργασιών ανά εβδομάδα ήταν σημαντικά μεγαλύτερος κατά τη διάρκεια του κλεισίματος των σχολείων, και η σχολική πρόοδος συνέχισε να επηρεάζεται ακόμη και στη μεταπανδημιακή εποχή (Pittas & Papanastasiou, 2023)·
6) γονείς των οποίων τα παιδιά τους είχαν ανάγκη από επιπρόσθετες διευκολύνσεις σε σχολεία στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, χρειάζονταν περισσότερη στήριξη από τα σχολεία για να ανταποκριθούν στις εκπαιδευτικές και ψυχοκοινωνικές ανάγκες των παιδιών τους (Vlachou et al., 2023)·
7) γονείς παιδιών με και χωρίς αναπηρία στη Βραζιλία παρουσίασαν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19 (Pondé et al., 2023)·
8) μέσω μετα-ανάλυσης και συστηματικής ανασκόπησης, τα κύρια ψυχολογικά προβλήματα που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 ανάμεσα σε γονείς παιδιών και εφήβων με νευροαναπτυξιακές διαταραχές είναι το άγχος, η κατάθλιψη και το στρες (Gu et al., 2023).
Ως απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σε δύσκολους καιρούς τα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία COVID-19 έχει επηρεάσει τις σχολικές επιδόσεις και τη ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων με και χωρίς αναπηρία, υπογραμμίζεται η ανάγκη να παρακινηθούν οι μαθητές όπως διαβάζουν κείμενα γενικού ενδιαφέροντος περισσότερο σε έντυπη μορφή και λιγότερο σε ηλεκτρονική μορφή, να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν εντατικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση του γραμματισμού μέσω υβριδικού μαθησιακού περιβάλλοντος, να προσφερθούν σεμινάρια επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σχετικά με τρόπους διδασκαλίας μαθητών με αναπηρία σε μια διαδικτυακή τάξη, και να προβλεφθούν μέτρα στήριξης για τη ψυχική ενδυνάμωση των γονέων παιδιών με αναπηρία η οποία είναι απαραίτητη σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Για την Εισαγωγή στο Ειδικό Τεύχος του περιοδικού ResearchinDevelopmentalDisabilities(Q1, Elsevier) μπορείτε να επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο στον οποίο υπάρχει ανοικτή πρόσβαση μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2024: https://authors.elsevier.com/a/1joKL3Ahvf0Qi1
Για ολόκληρο το τεύχος μπορείτε να επισκεφθείτε την ηλεκτρονική σελίδα του περιοδικού: https://www.sciencedirect.com/special-issue/10SX1ZRFRJG
*Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Παιδαγωγικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
