Μόνο για έφηβους! Ένα προσωπικό πλάνο διαχείρισης του στρες


ΤΗΣ ΝΑΣΙΑΣ ΤΡΙΓΩΝΑΚΗ-ΠΑΥΛΟΥ PhD*

  Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, λανθασμένα, πιστεύουν ότι οι έφηβοι δεν έχουν στρες επειδή δεν πρέπει να πάνε δουλειά, δεν πρέπει να βγάλουν τα προς το ζην, δεν  έχουν παιδιά και μια οικογένεια με απαιτήσεις για να στηρίξουν.

Λάθος!

Οι έφηβοι έχουν στρες.

 Έχουν στρες που μπορεί να προέρχεται από τους ίδιους τους γονείς.

  • «Μη με απογοητεύσεις!»
  • «Καθάρισε το δωμάτιό σου, πως μπορείς να είσαι πάντα τόσο ακατάστατος!»
  • «Διάβασε, κάνε τα μαθήματά σου, τι βαθμοί είναι αυτοί!»
  • «Έκανες εξάσκηση στο πιάνο; Διάβασες θεωρία; Έχεις και αγγλικά αργότερα, είπες ότι θα σας βάλει διαγώνισμα!»

Έχουν στρες που μπορεί να προέρχεται από τους φίλους τους

  • «Τι βαθμό πήρες; Τα πήγες χάλια πάλι; Ο Γιάννης είναι καλύτερος από εσένα στην τάξη».
  • «Πώς ντύθηκες έτσι; Τι ρούχα είναι αυτά;»
  • «Γιατί της έστειλες μήνυμα; Δεν ανήκει στην παρέα μας αυτή».
  • «Δεν σε κάλεσε η Μάρθα στο πάρτυ; Αφού κάλεσε και την Σοφία και την Στέλλα…..Γιατί σε άφησε απέξω;»
  • «Απέδειξε μας ότι είσαι μάγκας!  Άντε, έλα, δοκίμασε ένα τσιγάρο!»

Έχουν στρες που τους το προκαλεί ο ίδιος τους ο εαυτός.

  • «Πάχυνα, πρέπει να χάσω βάρος».
  • «Πρέπει να αριστεύσω στο τέλος της χρονιάς, να είμαι ο πρώτος στην τάξη μου».
  • «Μεγάλωσα, δεν είμαι παιδί, πρέπει να το αποδείξω στους γονείς μου».
  • «Στον αγώνα του Σαββάτου πρέπει να βάλω τουλάχιστον 2 γκολ».
  • «Πρέπει να επιτύχω και στο σχολείο και στα αγγλικά και στο χορό».

Αν και το στρες δεν είναι ένα ευχάριστο συναίσθημα, συχνά δεν είναι κακό.  Πολλές φορές το στρες μας βοηθάει στο να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις αφού η αδρεναλίνη στο σώμα, μας βοηθάει στο να αντιδρούμε άμεσα και να εργαζόμαστε πιο γρήγορα.  Τι γινόταν στα πάρα πολύ παλιά χρόνια; Πώς αντιδρούσαν οι πρόγονοί μας όταν εμφανιζόταν ένα λιοντάρι μπροστά τους; Το νευρικό τους σύστημα έδινε το σύνθημα, οι ορμόνες αυξανόντουσαν και εκείνοι έτρεχαν για να σωθούν!  Οι πρόγονοί μας δεν θα είχαν γλυτώσει από τα δόντια του λιονταριού αν δεν τους είχε βοηθήσει το στρες.  Το στρες τους κρατούσε σε εγρήγορση και αφού εντόπιζαν το λιοντάρι, το σώμα αντιδρούσε στο φοβικό ερέθισμα δημιουργώντας την αντίδραση της φυγής.  Άρα το στρες ήταν σωτήριο για αυτούς.

Φυσικά οι έφηβοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν λιοντάρια και τίγρεις σήμερα…..ή μήπως έχουν;  Μεταφορικά μιλώντας, τα λιοντάρια και οι τίγρεις σήμερα είναι όλα αυτά που περιγράψαμε πιο πάνω:  το άγχος του σχολείου, η κοινωνική αποδοχή, οι εξωσχολικές δραστηριότητες, οι απαιτήσεις των γονιών, οι σχέσεις με τα αδέρφια και μαζί με αυτά και κάποιες μαθησιακές δυσκολίες, κάποια συναισθηματικά θέματα, κάποια προβλήματα υγείας.  Αυτά δεν είναι λίγα!!!  Αυτά είναι πηγές στρες για τους έφηβους.

Πώς αντιδρούν οι έφηβοι στο στρες; Οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους και αναπτύσσουν μηχανισμούς αντιμετώπισης του στρες.  Οι έφηβοι, λόγω της εξελικτικής φάσης της εφηβείας που εκ των πραγμάτων είναι μια μεταβατική περίοδος της ζωής τους, καταλήγουν στην χρήση ουσιών, στο κάπνισμα, στην αντίδραση και στον εκφοβισμό, στην επιθετικότητα, στην κοινωνική απομόνωση ή σε άλλες μη υγιείς συμπεριφορές.  Αυτές οι συμπεριφορές όμως ανακουφίζουν τον έφηβο μόνο στιγμιαία και πολύ επιφανειακά.  Πέρα από το ότι κάνουν τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να ανησυχούν για αυτούς, δεν βοηθούν στο να εξαλειφθεί το στρες ούτε τους εκπαιδεύουν στο να ενδυναμωθούν και να το αντιμετωπίσουν.  Γιατί, λοιπόν, οι έφηβοι καταφεύγουν σε τέτοιες αρνητικές συμπεριφορές; Έχουν διερωτηθεί ποτέ οι ίδιοι τους το «γιατί;».  Κι αν απάντησαν στον ίδιο τους τον εαυτό, σκέφτηκαν άλλους τρόπους διαχείρισης του στρες;

Αγαπητοί έφηβοι.

Δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές επιτυχίας ούτε μαγικά ραβδιά για να λυθούν τα μάγια και να εξαφανιστεί το στρες.  Το στρες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης καθημερινότητας και είναι σχεδόν αδύνατον να απαλλαγείτε από αυτό…..όπως όλοι μας.  Ο στόχος όμως είναι

  • να εντοπίσεις την εστία του στρες
  • να φροντίσεις τον εαυτό σου.
  • να μάθεις να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου και
  • να βγεις από αυτή την εμπειρία που σε στρεσάρει νικητής

Εντοπίζεις το πρόβλημα – Δεν αγνοείς την ύπαρξή του αλλά σκέφτεσαι εάν το πρόβλημα είναι ένα πραγματικό λιοντάρι που σε απειλεί και κινδυνεύεις από αυτό ή εάν είναι ένα πρόβλημα που, με καθαρό μυαλό, μπορείς να το αντιμετωπίσεις.  Κάνε τη λίστα σου, γράψε κάτω τις σκέψεις, σου, χώρισε το πρόβλημα σε μικρότερα κομμάτια που βήμα-βήμα μπορείς να τα προσπεράσεις μέχρι να φτάσεις στον τελικό σου στόχο.

Κράτα απόσταση από το πρόβλημα, κοίταξέ το από μακριά.  Όταν είσαι μέσα σε μια δύσκολη κατάσταση, ο πανικός δεν σε αφήνει να σκεφτείς όλες τις εκδοχές οπότε νιώθεις ότι δεν έχεις επιλογές.  Αν απομακρυνθείς για λίγο, επιστρέφεις με καθαρό μυαλό και λιγότερο συναισθηματικά φορτισμένος.

Αναγνώρισε με ποιους ανθρώπους, σε ποιους χώρους και για ποια πράγματα νιώθεις στρες.  Όταν τα αναγνωρίσεις , προσπάθησε να τα αποφύγεις. Δεν χρειάζεται να συναναστρέφεσαι ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις άσχημα, ούτε να συχνάζεις σε χώρους που δεν περνάς καλά, ούτε να ασχολείσαι με δραστηριότητες που δεν σου αρέσουν.  Είναι σημαντικό να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου.

Φρόντισε τον εαυτό σου – ασχολήσου με ένα άθλημα, κάνε χορό, πήγαινε σε γυμναστήριο.  Να τρως καλά και να κοιμάσαι αρκετά για να νιώθεις σωματικά υγιής και οργανικά δυνατός.  Μην βρίσκεις δικαιολογίες!  Σίγουρα μπορείς να βρεις χρόνο για να γυμναστείς ακόμα και στο σπίτι.

Μάθε να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου – ναι, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο.  Συχνά τα έντονα συναισθήματα σε κατακλύζουν και πολλές φορές τα συναισθήματα αυτά είναι αντικρουόμενα.  Εκεί που είσαι χαρούμενος, νιώθεις λυπημένος.  Εκεί που είσαι αισιόδοξος, σε πιάνει μια δυσαρέσκεια με τα πάντα.  Εκεί που νιώθεις αποδοχή από τους συνομήλικους σου, βιώνεις την απόρριψη από κάποιους.  Ως ένα βαθμό αυτά είναι μέρος του τι σημαίνει έφηβος και εφηβεία.  Η εφηβεία είναι μια φάση γεμάτη συναισθηματικά σκαμπανευάσματα.  Η εφηβεία είναι μια περίοδος μεταβατική από την παιδικότητα στην ενηλικίωση και όπως όλες οι αλλαγές στην ζωή, έτσι και αυτή συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα.  Βρες τρόπους να διοχετεύεις τα συναισθήματα που σου προκαλούν στρες.  Άκου μουσική, διάβασε λογοτεχνία, γράψε ημερολόγιο, μαγείρεψε, φύτεψε λουλούδια, φρόντισε το κατοικίδιο (αν έχεις), δες τηλεόραση, πάρε τηλέφωνο μια φίλη ή έναν φίλο που δεν μιλάτε συχνά, πήγαινε επίσκεψη στον παππού και στην γιαγιά – με άλλα λόγια, βρες τρόπο να κατευνάσεις τα συναισθήματά σου πριν αυτά σε κυριεύσουν.

Οι έφηβοι που αναγνωρίζουν τις δυνάμεις και τις ικανότητές τους, έχουν κίνητρο και βάζουν στόχους για μια καλύτερη δική τους ζωή αλλά και για ένα καλύτερο μέλλον για την ανθρωπότητα.  Οι έφηβοι έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τα λάθη των ενηλίκων – το στρες μπορεί να γίνει η κινητήριος δύναμή τους για να κάνουν αλλαγές.

Λειτουργός Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας

 

 

 




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1541