Άμεση ανάγκη αναβάθμισης των σχολικών υποδομών ειδικής εκπαίδευσης

Μία θεμελιώδης κοινωνική και εκπαιδευτική υποχρέωση

ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ* ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ***

Η υποστήριξη των παιδιών που τυγχάνουν ειδικής αγωγής, αποτελεί θεμελιώδη κοινωνική και εκπαιδευτική υποχρέωση, η οποία ενισχύεται μέσω της ανάπτυξης και διατήρησης κατάλληλων σχολικών υποδομών. Στο παρόν άρθρο εξετάζονται οι προκλήσεις και οι ελλείψεις στις υλικοτεχνικές υποδομές των δημόσιων σχολείων της Κύπρου, ειδικά για μαθητές ειδικής εκπαίδευσης.

Η πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση σε ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον συνιστά θεμελιώδες δικαίωμα όλων των μαθητών και μαθητριών. Στην Κυπριακή Δημοκρατία, η ειδική αγωγή προβλέπεται νομοθετικά, ενισχυόμενη από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, η οποία διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση και ενσωμάτωσή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα. Εντούτοις, τα σχολεία της Κύπρου εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στην παροχή κατάλληλων υποδομών, παρακωλύοντας τη δίκαιη εκπαιδευτική υποστήριξη.

Δυστυχώς φαίνεται να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στις υποδομές, που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα εκπαίδευσης και τη συναισθηματική υγεία των μαθητών. Η ισχύουσα νομοθεσία απαιτεί την ύπαρξη πλήρως εξοπλισμένων αιθουσών διδασκαλίας ανά σχολική μονάδα για τη φιλοξενία μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Οι χώροι αυτοί οφείλουν να πληρούν συγκεκριμένες κατασκευαστικές απαιτήσεις οι οποίες να ανταποκρίνονται στις αυξημένες ανάγκες για συγκέντρωση και εξατομικευμένη στήριξη που χρειάζονται τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές επικοινωνίας ή αυτισμό.

Παρά τις προσπάθειες αναβάθμισης που καταβάλλονται, πολλές σχολικές μονάδες εξακολουθούν να στερούνται των απαραίτητων δομών, αναγκάζοντας τα παιδιά να χρησιμοποιούν ακατάλληλους χώρους, όπως γραφεία δασκάλων και πολυχρηστικές αίθουσες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται η μαθησιακή διαδικασία, με αρνητικές συνέπειες στη μαθησιακή και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών.

Η απουσία κατάλληλων χώρων επηρεάζει δυσμενώς και τους εκπαιδευτικούς, το έργο των οποίων παρακωλύεται. Επιπλέον, το εκπαιδευτικό σύστημα εμφανίζεται αδύναμο να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση για ειδική υποστήριξη, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές, όπου ο αριθμός των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αυξάνεται ραγδαία. Τα υφιστάμενα πρότυπα σχεδιασμού σχολικών μονάδων, όχι μόνο δεν τηρούνται, αφού μεγάλος αριθμός σχολείων δεν διαθέτει αίθουσα ειδικής εκπαίδευσης και λογοθεραπείας, αλλά χρήζουν άμεσης αναθεώρησης για να ανταποκρίνονται στις αυξημένες πλέον ανάγκες.

Η διασφάλιση επαρκούς και σύγχρονης υλικοτεχνικής υποδομής είναι ζωτικής σημασίας για την ισότιμη εκπαιδευτική ένταξη. Αυτό πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της εκπαιδευτικής πολιτικής, με την ενσωμάτωση σχετικών προνοιών στον προϋπολογισμό και τη στενή παρακολούθηση της εφαρμογής τους.

Η επείγουσα ανάγκη αναβάθμισης των σχολικών υποδομών για ειδική αγωγή και εκπαίδευση, αναδεικνύει μια ουσιαστική και διαρκή πρόκληση για το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου. Η άμεση αναθεώρηση και τήρηση των προτύπων σχεδιασμού, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση μακροπρόθεσμων στρατηγικών για τη βελτίωση των υποδομών, είναι επιτακτική. Ένας κατάλληλα σχεδιασμένος και λειτουργικός σχολικός χώρος αποτελεί σημαντικό βήμα προς την εκπαιδευτική ισότητα και την ενσωμάτωση, προσφέροντας σε κάθε παιδί τη δυνατότητα να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του. Η πλήρης εφαρμογή των απαιτούμενων προδιαγραφών για τις σχολικές υποδομές θα διασφαλίσει ένα βιώσιμο και προσβάσιμο εκπαιδευτικό σύστημα, ενδυναμώνοντας το δικαίωμα κάθε μαθητή σε ισότιμη, ποιοτική και ασφαλή εκπαίδευση.

*Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.

**Μέλος ΕΔΣ ΠΟΕΔ, Γενικός Οργανωτικός Α.Κί.ΔΑ.

***Εκπαιδευτικός Δημοτικής