ΤΩΝ ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ* ΜΙΧΑΛΗ ΠΟΛΗ** ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*
Η ετήσια εγκύκλιος με τίτλο «Έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και οδηγίες για την ομαλή λειτουργία των σχολείων» αποτελεί τη σύνοψη του εκπαιδευτικού και διοικητικού έργου, το οποίο το διευθυντικό και διδακτικό προσωπικό κάθε σχολείου πρέπει να επιτελέσει. Μετά από έρευνα που έχουμε κάνει στην ιστοσελίδα¹ της Δημοτικής Εκπαίδευσης τεκμηριώνεται ότι τα τελευταία δεκατρία χρόνια το μέγεθος της βασικής εγκυκλίου και συνακόλουθα η έκταση του διοικητικού έργου που έχει να επιτελέσει η διευθυντική ομάδα έχει εξαπλασιαστεί ενώ ο διοικητικός χρόνος παραμένει στάσιμος από τη δεκαετία του 1990. Η αύξηση του διοικητικού έργου είναι συνεχής. Κάθε επόμενο σχολικό έτος το μέγεθος της βασικής εγκυκλίου αυξάνεται κατά 15% έως 30%.
Η αδιάψευστη γλώσσα των αριθμών.
Ποια η έκταση της βασικής ετήσιας εγκυκλίου σε σελίδες από το 2006 ως σήμερα; Η απάντηση με την αδιάψευστη γλώσσα των αριθμών παρουσιάζεται στην γραφική παράσταση που ακολουθεί:
Συνολικά από το 2006 ως το 2019 η βασική εγκύκλιος έχει υπέρ - εξαπλασιασθεί σε έκταση από είκοσι δύο (22) σε εκατό τριάντα επτά σελίδες (137). Κατ’ ακρίβεια έχει αυξηθεί 6,23 φορές. Το μόνο που δεν αλλάζει στην εγκύκλιο είναι ο διοικητικός χρόνος του διευθυντή και των βοηθών διευθυντών που παραμένουν αναλλοίωτοι από τη δεκαετία του 1995.
Η δε βασική εγκύκλιος για το 2019-2020 που αναρτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2019 από την ΔΔΕ, δεν είναι απλά και μόνο μεγαλύτερη σε μέγεθος αλλά και πλήρως αναθεωρημένη. Πρόκειται για ένα πυκνογραμμένο κείμενο, γεμάτο χρονοδιαγράμματα που πρέπει να τηρηθούν αυστηρά. Κάθε σελίδα παραπέμπει σε ένα-δύο άλλες εγκυκλίους που πρέπει να κάνεις «ανασκαφή» στο διαδίκτυο για να το βρεις. Ένας λαβύρινθος γραφειοκρατίας που μαζί με τις εγκυκλίους που παραπέμπει, συγκροτεί ένα σώμα πέραν των χίλιων σελίδων νόμων, κανονισμών και οδηγιών που πρέπει να εφαρμοστούν. Νέα κεφάλαια ανακύπτουν και παλιά αναθεωρούνται σε ετήσια βάση, με αποτέλεσμα κανείς να μην είναι σίγουρος για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει.
Συγκεκριμένα το 2019-2020 σε σχέση με το 2018-2019 παρουσιάζει σημαντικές αλλαγές! Όπως έχει ήδη αναφέρει η βασική εγκύκλιος φέτος έχει έκταση εκατό τριάντα επτά (137) σελίδες έναντι εκατό είκοσι (120) σελίδες η αντίστοιχη εγκύκλιος του 2018-2019. Όμως αυτές οι σελίδες είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου αφού:
Η βασική εγκύκλιος του 2019-2020 παραπέμπει σε άλλες εκατό εβδομήντα εννιά (179) εγκυκλίους που κατατέθηκαν στο διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια. Η εγκύκλιος του 2018 παρέπεμπε σε εκατό εβδομήντα επτά (177) εγκυκλίους.
Η φετινή εγκύκλιος αναφέρει σαράντα επτά (47) έντυπα που πρέπει να συμπληρωθούν κατά τη διάρκεια της χρονιάς ενώ η περσινή τριάντα οκτώ (38) έντυπα. Αύξηση εντύπων μέσα σε ένα μόλις χρόνο 23,68%
Για κάποιο ακατανόητο λόγο, ακόμα και η κωδικοποίηση των εγκυκλίων έχει αλλάξει. Έτσι το πρόθεμα τους από ΥΠΠ έχει μετατραπεί σε ΔΔΕ. Αυτό σημαίνει ότι όσοι διευθυντές έχουν φυλάξει ηλεκτρονικά τα περσινά έντυπα θα πρέπει να τα διαγράψουν και να τα φυλάξουν με το νέο πρόθεμα.
Ανάμεσα στα νέα έντυπα που χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά φέτος είναι τα ΔΔΕ23, ΔΔΕ23Α, ΔΔΕ39, ΔΔΕ45, ΔΔΕ45Α…..Η γραφειοκρατία αυξάνεται και πληθύνεται.
5. Συνολικά η εγκύκλιος του 2019-2020 έχει 95 κεφάλαια ενώ η περσινή 93. Από τα 95 κεφάλαια τα 65, δηλαδή ποσοστό 68,42% φέρουν την ένδειξη αναθεωρημένο! Και αυτό γίνεται κάθε χρόνο! Δεν προφτάνεις να «μάθεις» τη ρουτίνα της γραφειοκρατίας και αυτή αλλάζει. Κάθε χρόνο αλλάζει. Το διοικητικό έργο, πραγματικά έχει γίνει σισύφειο!
Επιπλέον των εκατό τριάντα επτά (137) σελίδων η φετινή εγκύκλιος έχει δέκα παραρτήματα ενώ η περσινή μόνο επτά.
Στην ενότητα Γενικές οδηγίες περιλαμβάνονται φέτος πενήντα τέσσερα (54) κεφάλαια με έκταση εβδομήντα εννιά (79) σελίδων έναντι ιδίου αριθμού κεφαλαίων και έκτασης εβδομήντα δύο (72) σελίδων το 2018-2019. Αύξηση σε σελίδες 9,72%
Εκ των πενηντατεσσάρων (54) κεφαλαίων της Ενότητας Γενικές Οδηγίες τα σαράντα τρία (43) φέρουν την ένδειξη αναθεωρημένο ή νέο. Ποσοστό αναθεώρησης οδηγιών 79,63%.
Στην Ενότητα Εκπαιδευτικά θέματα έχουμε έντεκα κεφάλαια με έκταση είκοσι επτά (27) σελίδων έναντι δέκα κεφαλαίων πέρσι με δεκατέσσερις (14) σελίδες. Αύξηση στις σελίδες 92,86%.
Από τα έντεκα κεφάλαια της ενότητας εκπαιδευτικά θέματα τα έξι φέρουν την ένδειξη αναθεωρημένο ή νέο. Ποσοστό αναθεώρησης οδηγιών 54,55%.
Στην ενότητα «Επικοινωνία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού» περιλαμβάνονται και φέτος εννιά (9) κεφάλαια (6,5 σελίδες) όπως πέρσι, όμως έξι εξ’ αυτών είναι αναθεωρημένα. Πέρσι η ενότητα αυτή είχε έκταση 5,5 σελίδες. Ποσοστό κεφαλαίων που αναθεωρούνται 66,67%.
Στην ενότητα Διάφορα περιλαμβάνονται το 2019-2020 είκοσι (20) κεφάλαια έκτασης δώδεκα (12) σελίδων ενώ το 2018-2019 ισάριθμα κεφάλαια της μισής έκτασης δηλαδή δέκα (10) σελίδες. Από τα 20 κεφάλαια τα 10 έχουν την ένδειξη αναθεωρημένο. Έχουμε λοιπόν 100% αύξηση σελίδων και 50% αναθεωρημένα κεφάλαια.
Όλα τα πιο πάνω κουράζουν και μόνο να τα διαβάζεις γιατί αποτελούν άκρατη μορφή γραφειοκρατίας. Ενισχύουν το δαιδαλώδες εκπαιδευτικό έργο και την πολυπλοκότητά του. Επιβαρύνουν την καθημερινότητα του σχολείου με αχρείαστες ενέργειες, σπαταλούν πολύτιμο χρόνο, δημιουργούν αμφιβολίες, σύγχυση, ανασφάλεια και ξεφεύγουν της ουσίας του εκπαιδευτικού έργου και των αναγκών των παιδιών. Επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, αποτελούν ανάχωμα και βάζουν τρικλοποδιά στην πορεία αναβάθμισης του εκπαιδευτικού έργου.
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι πάρα πολλά:
Μπορεί η Διευθυντική ομάδα και το Γραμματειακό προσωπικό, με το χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους, να ανταποκριθούν σε όλα τα πιο πάνω;
Μήπως η νομοθεσία και οι κανονισμοί λειτουργίας σχολείου αποψιλώνονται και αποδυναμώνονται με τις συνεχείς “προτροπές”, “διευκρινήσεις”, “ οδηγίες” των εγκυκλίων;
Είναι δυνατόν για κάθε μεμονωμένο περιστατικό που συμβαίνει στο σχολείο και για κάθε παράπονο γονιού να αναρτάται και μια νέα εγκύκλιος;
Τελικά για ποια αυτονομία σχολικής μονάδας μιλούν οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας;
Έχουμε την έντονη άποψη ότι η απάντηση σε όλα τα πιο πάνω βρίσκεται στην απλότητα, την αυτονομία και την ελευθερία σκέψης και λήψης απόφασης. Απαγκιστρωμένες από την γραφειοκρατία, τον συγκεντρωτισμό και την απουσία ορθολογισμού!
*Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Αντιπρόεδρος Α.Κί.ΔΑ
** Μέλος ΔΣ Α.Κί.ΔΑ
*** Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γεν. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Σημειώσεις
www.moec.gov.cy/dde/
dde668, 14/08/2006
dde1035, 08/08/2007
dde1474, 12/08/2008
dde1936, 01/09/2009
dde2458, 30/08/2010
dde2947, 01/09/2011
dde3386, 27/08/2012
dde3802, 26/08/2013
dde4231, 12/08/2014
ypp2648, 06/08/2015
ypp4418, 03/08/2016
ypp6128, 03/08/2017
ypp7877, 31/08/2018
ypp9434, 08/08/2019
