ΔΡΑ.Σ.Ε.: Θεσμός όαση στον κυκεώνα των προβλημάτων της εκπαίδευσης, που χρήζει επέκτασης

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΤΤΙΠΑ*

Σκοπός του άρθρου δεν είναι να ρίξει τα βέλη του προς το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας αλλά να επισημάνει, από τη σκοπιά του εκπαιδευτικού, τα θετικά του καινοτόμου προγράμματος ΔΡΑ.Σ.Ε που εφαρμόζει το ΥΠΠΑΝ εδώ και λίγα χρόνια. Το ΔΡΑ.Σ.Ε ή αλλιώς «Δράσεις Σχολικής και Κοινωνικής Ένταξης», είναι ένα πρόγραμμα που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 29/7/2015 και το οποίο περιλαμβάνεται στα έργα που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Κατά τη φετινή σχολική χρονιά το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε 96 σχολικές μονάδες (Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια, Τεχνικές Σχολές) που έχουν εγκριθεί - στη βάση οικονομικών κυρίως κριτηρίων- και ενταχθεί στο πρόγραμμα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το πρόγραμμα αυτό και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης, εργοδοτείται από το Υπουργείο ένας αριθμός αδιόριστων εκπαιδευτικών, οι οποίοι καλούνται να εργαστούν έχοντας υποστηριχτικό ρόλο προς τον δάσκαλο της τάξης. Η διάρκεια εργασίας τους ορίζεται, κατά μέσο όρο, στις δύο περιόδους ημερησίως, στο σύνολο τους δέκα εβδομαδιαίως, στα κύρια μαθήματα των Ελληνικών και Μαθηματικών. Η αμοιβή των επαιδευτικών αυτών, ανέρχεται στα €13 καθαρό εισόδημα ανά περίοδο εργασίας (40λεπτο), κάτι που μεταφράζεται σε €130 εβδομαδιαίως και μηνιαίως σε €520. Εάν συνυπολογίσουμε ότι ο καθαρός χρόνος εργασίας των επαιδευτικών του ΔΡΑ.Σ.Ε. κυμαίνεται μεταξύ 20-22 εβδομάδων χρονιαίως, τότε μιλάμε για ετήσιο μισθό γύρω στις €2600, καθαρό εισόδημα. Αυτά σε ό,τι  αφορά το οικονομικό σκέλος του προγράμματος. Παρόλο που η αμοιβή κρίνεται από τον γράφοντα ως εξευτελιστική, εντούτοις ο σκοπός του άρθρου δεν αφορά στην ανάλυση του οικονομικού σκέλους, αλλά στα εργασιακά πλεονεκτήματα του θεσμού προς όφελος της εκπαίδευσης γενικότερα.

Και εξηγούμαι. Ο λόγος που με ώθησε στη συγγραφή του εν λόγω άρθρου είναι για να στηρίξω με επιχειρήματα και να υπερτονίσω τα πλεονεκτήματα του πιο πάνω θεσμού, μέσα από την ιδιότητα μου ως εκπαιδευτικός τάξης, που υποστηρίζεται από αδιόριστο εκπαιδευτικό, στο πλαίσιο του προγράμματος ΔΡΑ.Σ.Ε.

Το πρόγραμμα αυτό, πέραν από τα φανερά οφέλη που έχει, χρήζει περαιτέρω επέκτασης σε περισσότερες σχολικές μονάδες για τους πιο κάτω λόγους:

Α) Δίνει την ευκαιρία σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς να αποκτήσουν εμπειρία διδασκαλίας και να μπουν στο πετσί του μελλοντικού τους ρόλου, μέσω της επαφής τους τόσο με τον εκπαιδευτικό της τάξης όσο και με τα ίδια τα παιδιά. Έρχεται σε επαφή πρωτίστως με το Αναλυτικό Πρόγραμμα των κύριων μαθημάτων του δημοτικού (Ελληνικά και Μαθηματικά), με τις μεθόδους και τα στυλ διδασκαλίας του εκπαιδευτικού με τον οποίο συνεργάζεται και υποστηρίζει, με τους κανόνες και τις ρουτίνες μαθήματος αλλά και τα διάφορα εργαλεία και στρατηγικές μάθησης, που εκσυγχρονίστηκαν τον τελευταίο καιρό στα δύο αυτά κύρια μαθήματα. Περαιτέρω, με τη σύμφωνη γνώμη και του εκπαιδευτικού της τάξης, μπορεί να αξιολογεί (για προσωπική του χρήση) και να προβληματίζεται για την αποτελεσματικότητα των πιο πάνω τεχνικών μέσω της παρατήρησης, κοινοποιώντας ταυτόχρονα τα συμπεράσματά του και στον υπεύθυνο εκπαιδευτικό, αλλά κυρίως διαμορφώνοντας τα δικά του μελλοντικά πλάνα διδασκαλίας.

Β) Μπορεί επίσης να λάβει ενεργό ρόλο, αναλόγως της καθοδήγησης και στο βαθμό που του επιτρέπει ο δάσκαλος της τάξης, στη μαθησιακή διαδικασία, για να στηρίξει τη μάθηση σε παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ήπιας μορφής ώστε να αποπερατώσουν το έργο τους χωρίς να υπάρξει οποιαδήποτε διακοπή στο μάθημα. Εάν κατά τη διάρκεια γραπτής εργασίας, οι περιπτώσεις είναι περισσότερες των 1-2 και χρήζουν εξατομικευμένης βοήθειας τότε μπορεί, πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη του εκπαιδευτικού της τάξης, να σχηματίσει ομάδα παιδιών με αδυναμίες και να δώσει ταυτόχρονη στήριξη.

Γ) Πέρα από το μαθησιακό κομμάτι, ο αδιόριστος εκπαιδευτικός έρχεται σε μια πρώτη επαφή με τρόπους επιβολής πειθαρχίας και αντμετώπισης κρουσμάτων παραβατικών συμπεριφορών εντός της τάξης και κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Στις περιπτώσεις ήπιας μορφής απειθαρχίας είναι αρκετή και μια απλή παρατήρηση ή ένα διακριτικό νεύμα από μέρους του, ώστε να αποφευχθεί η διακοπή του μαθήματος και να κερδηθεί χρόνος διδασκαλίας για τον εκπαιδευτικό της τάξης, διατηρώντας την απρόσκοπτη συνοχή στο μάθημά του. Μπορεί, δηλαδή, να καθησυχάσει και να συνετίσει ανήσυχα και ζωηρά παιδιά διότι έχει την ευχέρεια, κατά τη διάρκεια του μαθήματος, να μετακινείται ελεύθερα ή και να κάθεται δίπλα από οποιοδήποτε μαθητή παραβαίνει κανόνες πειθαρχίας, με σκοπό να τον επαναφέρει σε τάξη.

Δ) Με την αύξηση του αριθμού των αδιόριστων εκπαιδευτικών που θα απασχολούνται στο πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε., εάν και εφόσον επεκταθεί σε περισσότερες σχολικές μονάδες, απαμβλύνεται σημαντικά ο ήδη διογκωμένος κατάλογος διοριστέων και διορισίμων, προσφέροντας μερική απασχόληση σε άτομα τα οποία ο μεγάλος χρόνος ανεργίας και αδράνειάς τους, θα τα καθιστούσε ανεπαρκή να διδάξουν με τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας. Η έλλειψη επαφής με την εκπαίδευση δεν μπορεί να καλυφθεί θεωρητικά, ούτε με οποιαδήποτε εξέταση καλής γνώσης της θεωρίας της εκπαίδευσης, παρά μόνο εμπειρικά. Όπως είναι ήδη γνωστό και λογικό μετά την πάροδο μεγάλου χρονικού διαστήματος μη εξάσκησης του επαγγέλματος τους, οι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί, αναγκαζονται να αναζητήσουν την τύχη τους και το εισόδημά τους σε άλλα συναφή ή και όχι επαγγέλματα, με το όνειρο τους να υπηρετήσουν την εκπαίδευση να παραμένει ανεκπλήρωτο. Μη ξεχνάμε ότι αυτή η γενιά, των αδιόριστων εκπαιδευτικών, επέλεξε τη σπουδή της, γνωρίζοντας την ύπαρξη ενός μακροσκελούς καταλόγου και άρα έχει κάνει συνειδητά την επιλογή της αυτή, καθαρά από αγάπη προς τον κλάδο της εκπαίδευσης.

Ε) Το πιο δυνατό επιχείρημα λοιπόν, για την αναγκαιότητα της επέκτασης του θεσμού του ΔΡΑ.Σ.Ε., σε περισσότερες σχολικές μονάδες, αφορά στην ετοιμότητα που προκύπτει για τον μελλοντικό διορισμό του εκπαιδευτικού που απασχολείται στο πρόγραμμα αυτό. Ο αδιόριστος εκπαιδευτικός διατηρείται σε εγρήγορση και ενήμερος για όλες τις νέες μεθόδους και μεταρρυθμίσεις που προκύπτουν με το πέρασμα του χρόνου στην εκπαίδευση, όπως για παράδειγμα οι δείκτες επιτυχίας και επάρκειας που εισάχθηκαν και επίσημα φέτος, για κάθε μάθημα, στη δημοτική εκπαίδευση. Δε θα χρειαστεί δηλαδή, οι απασχολούμενοι εκπαιδευτικοί στο πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε. και οι οποίοι βρίσκονται ψηλά στους καταλόγους διορισμού, να τύχουν οποιασδήποτε μορφής επιμόρφωσης, ώστε να μπορούν να διδάξουν, κάτι που σημαίνει και εξοικονόμηση κονδυλίων για το κράτος.

ΣΤ) Εν κατακλείδι, προκύπτει και το ακόλουθο: Εάν ο αδιόριστος εκπαιδευτικός που απασχολείται στο πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε., διαπιστώσει ιδίοις όμμασι, ότι αυτά που βλέπει, παρατηρεί ή πράττει στο πλαίσιο του προγράμματος ΔΡΑ.Σ.Ε., εντός της σχολικής τάξης, δεν τον ικανοποιούν και δεν τον γεμίζουν προσωπικά ή συνειδητοποιήσει ότι δε θα μπορεί να αντεπεξέλθει στα μελλοντικά καθήκοντά του, τότε, όταν έρθει η στιγμή του διορισμού του, θα μπορέσει να μην τον αποδεχθεί και να αποχωρήσει από το χώρο της εκπαίδευσης οικειοθελώς.

Συνοψίζοντας, κύριοι Υπουργοί της Παιδείας και της Οικονομίας και κύριοι βουλευτές του κράτους, στο χέρι σας είναι η απελευθέρωση κονδυλίων για ένα πρόγραμμα όπως αυτό που περιγράφεται πιο πάνω, το οποίο θα λύσει τα χέρια του εκπαιδευτικού της τάξης, θα λύσει τα προβλήματα πλήρους ανεργίας του αδιόριστου εκπαιδευτικού κόσμου, θα λύσει τα προβλήματα επιμόρφωσής τους, με ένα εξευτελιστικά χαμηλό κόστος όμως για τα ταμεία της κυβέρνησης. Τα επιχειρήματα που παραθέτονται πιο πάνω, κύριε Υπουργέ της Παιδείας, δεν μπορούν εύκολα να αντικρουστούν, διότι προέρχονται από έναν εκπαιδευτικό που διαπιστώνει καθημερινά, εδώ και χρόνια, όλες τις πιο πάνω αναγκαιότητες και που αναμένει από σας, ότι, θα στηρίξετε έμπρακτα τη δημόσια παιδεία, επεκτείνοντας το πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε.

* Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης, Μέλος της ΠΑ.Δ.Ε.Δ. Πρωτοπορίας Λάρνακας