Bullying και mobing στον χώρο εργασίας


ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
Στην Ευρώπη το mobing, δηλαδή η ψυχολογική πίεση που υφίστανται οι εργαζόμενοι από προϊσταμένους και εργοδότες είτε με λόγια είτε με πράξεις έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις ώστε να συμπεριλαμβάνεται πλέον στον κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών. Κι αυτό διότι οι πιέσεις που υφίσταται ο εργαζόμενος οδηγούν σε σειρά ασθενειών κυρίως ψυχικών αλλά όχι μόνον.
Συνήθως, τα θύματα είναι ικανά, μορφωμένα, ανθεκτικά, ειλικρινά, αμφισβητούν το status quo, είναι πιο ενσυναισθητικά ή ελκυστικά και τείνουν να είναι γυναίκες ηλικίας 32 έως 55 ετών. Οι στόχοι βέβαια μπορούν επίσης να είναι διαφορετικής φυλετικής ομάδας ή να ανήκουν σε μειονοτική ομάδα.
Εξ αιτίας της θυματοποίησης του, ένας εργαζόμενος στοχοποιείται, κατακρίνεται ατεκμηρίωτα, αντιμετωπίζεται διαφορετικά από ότι η υπόλοιπη ομάδα εργαζομένων, φωνασκείται ή ταπεινώνεται, βιώνει κοινωνική απομόνωση από τους συναδέλφους του επειδή θέλουν να τα πηγαίνουν καλά με τους προϊστάμενους και γενικά θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως «ταραχοποιός» από τους γύρω του.
Στην Ελλάδα , αλλά και στην Κύπρο, το παρατηρούμε να συμβαίνει εκτεταμένα στο Δημόσιο τομέα. Οι πρακτικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες που χρησιμοποιούνται ώστε οι Δημόσιες Υπηρεσίες να έχουν ασφαλή εργασιακά περιβάλλοντα τους οδηγεί να αναδιατυπώνουν το bullying σαν «προσωπικές διαμάχες» και στο τέλος να μην προσφέρουν καμιά ουσιαστική βοήθεια στα θύματα. Αντίθετα με την ανοχή τέτοιων συμπεριφορών επιτρέπεται στους θύτες να επεκτείνονται και να θυματοποιούν όλο και περισσότερα άτομα.
Αποτέλεσμα αυτού είναι να αναπτύσσονται στα θύματα έντονα ψυχικά και ψυχοσωματικά προβλήματα. Ιατρικές μελέτες στο εξωτερικό δείχνουν ότι το 50% των εμφραγμάτων οφείλεται σε εργασιακό στρες το οποίο σχετίζεται και με την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο στρεσαρισμένος οργανισμός χτυπιέται κυριολεκτικά από όλες τις πλευρές και είναι δεκάδες οι ασθένειες που τον απειλούν. Διάφοροι καρκίνοι επίσης, αποδίδονται πλέον, ευθέως στο άγχος και τις ψυχικές πιέσεις.
Το Mobing είναι ΑΜΕΣΑ συνεδεδεμένο ερευνητικά με το bullying. Περίπου το 30% του bullying που ασκείται σε άτομα είναι και Mobing — και τα ποσοστά δυστυχώς αυξάνονται συνεχώς. Σύμφωνα με τον David Maxfield, συγγραφέα του βιβλίου Crucial Conversations and Influencer, 96% των Αμερικανών εργαζομένων έχουν βιώσει bullying στο χώρο εργασίας τους.
Σε πρόσφατη έρευνα του οι απαντήσεις 2,283 ανθρώπων εξέπληξαν ακόμη και τον ίδιο αφού: “96% των ερωτηθέντων απάντησαν πως βίωσαν bullying στο χώρο εργασίας τους ” , “89% απ΄ εκείνους το βίωσαν για περισσότερο από ένα χρόνο”, “54% βίωσαν bullying για περισσότερο από 5 χρόνια, ” και “80% των θυτών επιτίθονταν σε περισσότερα από 5 άτομα”.
Αξιοσημείωτο επίσης για τον Maxfield ήταν οι πολλαπλές μορφές με τις οποίες εφαρμόστηκε το bullying. Συγκεκριμένα, εμφανίστηκε ως σαμποτάζ και υποτίμηση της εργασίας των συναδέλφων και της φήμης τους, παρενόχληση και απειλές απέναντί τους, φυσικός εκφοβισμός ή επίθεση. Μέσα από την έρευνα αυτή διαφαίνεται ξεκάθαρα πως το bullying και κατ’ επέκταση το mobing μπορεί να συνεχίζεται για χρόνια εναντίον ενός ή περισσότερων ατόμων με τα ευρήματα να αναφέρουν πως το παθητικό -επιθετικό bullying ευδοκιμεί σε κάποιους οργανισμούς λόγω του περιβάλλοντός εργασίας το οποίο προσφέρεται.
Οι καλύτεροι τρόποι αυτοπροστασίας του ατόμου από τα φαινόμενα bullying και κατ’ επέκταση mobing, όπως προτείνονται από την Sophie Henshaw (DPsych) είναι τα εξής:
1. Να καταγράφουν με λεπτομέρεια σε ημερολόγιο οτιδήποτε νιώθουν πως δεν είναι σωστό απέναντί τους (από την πρώτη κιόλας ένδειξη). Όσο περισσότερες λεπτομέρειες και πληροφορίες υπάρχουν τόσο πιο εύκολο θα μπορούν να αποδείξουν αργότερα τη συχνότητα αλλά και την ύπαρξη των φαινομένων.
2. Να επισκεφθούν έναν καλό κλινικό ψυχολόγο ώστε να τους βοηθήσει να αναπτύξουν στρατηγικές αποκατάστασης. Να αναζητήσουν θεραπεία των ιατρικών επιπτώσεων του εκφοβισμού. Να πάρουν από το γιατρό τους έκθεση ψυχολογικής βλάβης λόγω bullying και κατ’ επέκταση mobing.
3. Να ενημερώσουν τους αρμόδιους ανώτερους προϊστάμενους (αν το bullying και κατ’ επέκταση mobing δεν ασκείται από εκείνους) και να ζητήσουν βοήθεια ως προς την αντιμετώπισή του φαινομένου. Σε περίπτωση που δε βρουν ανταπόκριση να καλέσουν το δικηγόρο τους και να κινηθούν νομικά εναντίον του θύτη ή της υπηρεσίας.
4. Να ενημερώσουν την οικογένεια και τους αληθινούς φίλους, οι οποίοι μπορούν να τους καταλάβουν και να τους στηρίξουν.
5. Να θέσουν την αυτοφροντίδα τους ως προτεραιότητα.
6. Να εστιάσουν σε πράγματα που αγαπούν.
7. Να συμμετέχουν σε μια καθημερινή πνευματική πρακτική και να ακολουθούν καλή διατροφή και προγράμματα άσκησης και εκτόνωσης.
8. Να συμμετέχουν σε σημαντικές δραστηριότητες ζωής.
9. Να ορίσουν νέους στόχους.
10. Να αναλάβουν άλλες δημιουργικές αναζητήσεις.
11. Να εστιάσουν στη διασκέδαση και το γέλιο.
Τέλος, σύμφωνα με τον Dr Steven Mintz professor in the Orfalea College of Business at Cal Poly San Luis Obispo at Business Ethics, οι εργοδότες και οι προϊστάμενοι έχουν υποχρέωση να:
• Επιδεικνύουν μηδενική ανοχή σε θέματα bullying και κατ’ επέκταση mobing . Αυτή η τακτική πρέπει να είναι κοινή πολιτική κάθε υπουργείου αναφορικά με τη διασφάλιση ενός υγιούς και ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος και θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα του τμήματος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού τους.
• Όταν ενημερωθούν για τέτοια περιστατικά θα πρέπει να δράσουν ΑΜΕΣΑ.
• Αν το bullying και κατ’ επέκταση mobing φαίνεται να είναι καθιερωμένο σε ένα τμήμα τότε τα παράπονα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν και να ερευνώνται άμεσα. Η απομάκρυνση ατόμων συστήνεται.
• Αναδιάρθρωση του εργασιακού περιβάλλοντος ώστε να ενσωματωθεί μια αίσθηση αυτονομίας, ατομική πρόκληση / γνώση και σαφήνεια των προσδοκιών εργασίας για τους εργαζομένους. Οι εργαζόμενοι πρέπει να συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
• Να επιδείξουν ενσυναίσθηση και να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να αναφέρουν τέτοια περιστατικά.
• Να εξασφαλίσουν πως η διοίκηση συμμετέχει ενεργά στο προσωπικό που εποπτεύει και δεν έχει άγνοια του τι συμβαίνει στο τμήμα της.
• Ενθαρρύνει την πολιτική της ανοιχτής πόρτας.
• Να διερευνήσει την έκταση και τη φύση του προβλήματος. Να διεξάγει έρευνα συμπεριφοράς των εμπλεκόμενων ατόμων.
• Να βελτιώσει την ικανότητα και την ευαισθησία της διοίκησης στην ανθρώπινη αντιμετώπιση των υφισταμένων και στην αντιμετώπιση συγκρούσεων.
• Να υπάρχει ξεκάθαρη τοποθέτηση "από την κορυφή" για το τι είναι και δεν είναι αποδεκτή συμπεριφορά.
*Εκπαιδευτικός
ΜΒΑ – Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού / Εργασιακές Σχέσεις
Μέλος Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης Πάφου

 




Comments (2)

  1. Μιχάλης Α. Πόλης:
    Dec 15, 2019 at 12:09 PM

    Πολύ καλό άρθρο. Η θέση του διευθυντή είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρα και πιεστική. Γιαυτό μόλις συμπληρώσω τους 400 μήνες υπηρεσίας του επαγγελματικού σχεδίου συντάξεως θα αφυπηρετήσω πρόωρα, πριν εγκαταλείψω το μάταιο αυτό κόσμο πρόωρα λόγω κάποιας επαγγελματικής ασθένειας...

  2. Πρόδρομος Κυριάκου:
    Dec 15, 2019 at 12:33 PM

    Πολύ ωραίο και τολμηρό, μπορώ να πω, το άρθρο σου αγαπητή Μαρία! Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις που άθελά τους κάποια πρόσωπα - κάποια, λέμε - που προϊστανται σε καίριες θέσεις και σίγουρα πάνω είναι πάνω από τις διευθύνσεις των σχολείων κα τις διευθυντικές ομάδες, καλλιεργούν το "διαίρει και βασίλευε", στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στις οδηγίες των ακόμα πιο πάνω! Δυστυχώς συμβαίνει κι αυτό κάποτε! Κι όπως και να το κάνουμε, στις περισσότερες περιπτώσεις από πολύ ψηλά στην Ιεραρχία των Υπηρεσιών και των Οργανισμών ξεκινούν αυτά τα φαινόμενα, και μεταδίδονται, συγκαλυμμένα έστω, με το φαινόμενο του domino προς τα κάτω! Πολύ σωστοί οι τρόποι που εισηγείσαι για αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων!


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










5217