ΤΗΣ ΣΤΕΛΙΑΣ ΔHΜΗΤΡΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ*
Σε συνέχεια ανοικτής πρόσκλησης κατά την οποία ζητήθηκαν απόψεις σε σχέση με το «Σχέδιο Αξιολόγησης του Μαθητή» και τη συμπλήρωση της συναφούς πλατφόρμας ΣΕΠ, επιθυμώ να σας γνωστοποιήσω τις πιο κάτω απόψεις, στις οποίες κατέληξα μετά από έντονο προβληματισμό και επίπονη και πολύωρη διαδικασία εφαρμογής της σχετικής εγκυκλίου.
Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω τα εξής:
α) Εφαρμόζω την αξιολόγηση εδώ και χρόνια με τη μέθοδο της «περιγραφής» και την τεκμηρίωση μέσω portfolio, το οποίο περιείχε δελτία αξιολόγησης προγραφικών, προαναγνωστικών και μαθηματικών δεξιοτήτων καθώς και δελτία εισόδου και εξόδου διδασκαλιών, καταγραφές, σχέδια και κατασκευές.
β) Έχω κατά την τρέχουσα χρονιά (2019-2020) εμπλακεί στη διαδικασία αξιολόγησης του μαθητή, στη βάση εγκύκλιων οδηγιών, με τους εξής τρόπους:
I. Περιγραφική αξιολόγηση για κάθε μαθητή, σε σχέση αφενός με τους Τομείς Ανάπτυξης και αφετέρου με τα διδακτικά αντικείμενα της γλώσσας και των μαθηματικών
II. Δημιουργία και συμπλήρωση ρούπρικας σε σχέση με τους στόχους μου οι οποίοι αφορούσαν τόσο τους τομείς ανάπτυξης όσο και τα διδακτικά αντικείμενα γλώσσας και μαθηματικών
III. Τήρηση αρχείου (portfolio και ψηφιακό αρχείο) τεκμηρίωσης σε σχέση με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχω θέσει.
Επίσης θα ήθελα να ξεκαθαρίσω, εκ των προτέρων, ότι συμφωνώ και στηρίζω τη διαδικασία αξιολόγησης του μαθητή καθώς αναγνωρίζω τη σημασία της τόσο σε σχέση με την αυτό-αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, όσο και σε σχέση με την ενημέρωση των γονέων αλλά κυρίως ως προς τον ρόλο της αναφορικά με την έγκαιρη παρέμβαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπου κρίνεται, βάσει αξιολόγησης και τεκμηρίωσης, ότι υπάρχει/προκύπτει ανάγκη στον μαθητικό πληθυσμό. Εντούτοις, δεν συμφωνώ με τον τρόπο με τον οποίο υλοποιείται το Ενιαίο Σχέδιο Αξιολόγησης του μαθητή.
Οι ενστάσεις μου σε σχέση με τον παρόντα τρόπο υλοποίησης του σχεδίου αξιολόγησης του μαθητή, εδράζουν στα εξής σημεία:
α) Διαφωνώ με την ποσοτική αξιολόγηση και την υιοθέτηση του κατατακτήριου/ ιεραρχικού συστήματος με τη χρήση των αστεριών. Η διαφωνία μου αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι τα «αστεράκια» δεν δίνουν καμία ουσιαστική, σταθερή και τελική πληροφόρηση για τα παιδιά. Τόσο η συχνότητα όσο και ο βαθμός επίτευξης ενός στόχου, δύναται να διαφοροποιηθούν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, στη βάση αναπτυξιακών παραγόντων, με αποτέλεσμα η οποιαδήποτε ποσοτική καταγραφή να μην είναι αξιόπιστη ή έγκυρη κατά τη στιγμή της επικοινωνίας/ κοινοποίησής της.
β) Διαφωνώ με τον διαχωρισμό της ΣΕΠ (σε σχέση με την προσχολική βαθμίδα) σε δύο στήλες -α΄και β΄τετράμηνου- καθώς ΠΟΤΕ δεν καθορίστηκαν ξεκάθαρα οι στόχοι τετραμήνων σε σχέση με το νηπιαγωγείο. Ως εκ τούτου, ο κάθε εκπαιδευτικός έχει στο μυαλό του ότι θέλει ή ότι νομίζει και αξιολογεί αναλόγως. Είναι προφανές ότι με τα δεδομένα αυτά δεν είναι δυνατό ούτε να υπάρχει κοινή γλώσσα (δεν εφαρμόζεται από όλους το νέο αναλυτικό), ούτε κοινή στοχοθεσία (υπάρχει εύρος στόχων και γίνεται επιλογή), αλλά ούτε και κοινή βάση αξιολόγησης και αξιοποίησης των καταγραφών (το δημοτικό σε περίπτωση που θα λάβει τις αξιολογήσεις με τα «αστεράκια» θα έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να τα αξιοποιήσει για να κάνει τμηματοποιήσεις). Επιπρόσθετα, σε περίπτωση κοινοποίησης σε γονείς, είναι αναπόφευκτο να γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα σε Δελτία Αξιολόγησης, τα οποία στη βάση του πιο πάνω επιχειρήματος δεν ταυτίζονται ούτε ως προς το τι αξιολογούν, ούτε ως προς το πως, ούτε ως προς το τι εννοούν/σημαίνουν.
γ) Διαφωνώ με το χρονικό περιθώριο που δίνεται για ενημέρωση των γονιών, καθώς στην προσχολική βαθμίδα δεν μπορείς να συμπυκνώσεις την επικοινωνία και την ενημέρωση σε 10άλεπτες συναντήσεις. Η πείρα μου έδειξε ότι από τη στιγμή που είμαστε η πρώτη βαθμίδα η οποία εντοπίζει ελλείψεις, ενδεχόμενες αδυναμίες ή προβλήματα, και δέχεται το μεγαλύτερο βάρος σε σχέση με την ενεργοποίηση μηχανισμών στήριξης ή περαιτέρω αξιολόγησης, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ο παράγοντας χρόνος σε σχέση με την προσωπική επαφή του σχολείου με την οικογένεια.
δ) Ο χρόνος ο οποίος δίδεται αφενός για υλοποίηση του σχεδίου αξιολόγησης και αφετέρου για στήριξη των παιδιών με ελλείψεις ή αδυναμίες είναι ελάχιστος, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο ποσοστό του χρόνου που απαιτείται για την υλοποίηση των εγκύκλιων οδηγιών να αφιερώνεται από τον προσωπικό χρόνο του εκπαιδευτικού.
ε) Ο αριθμός τόσο των παιδιών ανά τμήμα όσο και των υπευθύνων εκπαιδευτικών τμήματος (1εκπαιδευτικός: 25 μαθητές) είναι απαγορευτικός ως προς την εφαρμογή του ΕΣΑ ως έχει.
στ) Δεν έχω αντιληφθεί να έχει γίνει η επιμόρφωση που έχει ανακοινωθεί σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο, αρ. φακ: 7.19.09.3, ημ/νία: 29/11/2019, η οποία αναφέρει τα εξής: «Η επιμόρφωση δεν αναφέρεται σε απλή ενημέρωση αλλά και σε εργαστήρια και κοινότητες μάθησης σε σχολική βάση, σε δίκτυα σχολείων και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο με ειδικά σεμινάρια-εργαστήρια καθώς και στο πλαίσιο της Επαγγελματικής Μάθησης του/της Εκπαιδευτικού». Μια καλή ιδέα, θα ήταν να προηγηθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της βάσης και να εφαρμοστεί συντρέχουσα στήριξή τους σε σχολική βάση, κατά τη διάρκεια της πιλοτικής εφαρμογής του ΝΣΑ.
ζ) Σύμφωνα με την εν λόγω εγκύκλιο «Η Σχολική Έκθεση Προόδου (Σ.Ε.Π.) εισάγεται για σκοπούς αποτύπωσης του βαθμού επίτευξης των αναμενόμενων τελικών αποτελεσμάτων». Υπενθυμίζω ότι τόσο η φιλοσοφία όσο και η δομή του Αναλυτικού Προγράμματος Προσχολικής προσφέρουν εύρος επιλογών σε σχέση με τους προς επίτευξη στόχους, αντιστέκονται της σχολειοποίησης και έχουν ως κεντρικό στόχο την ενίσχυση κάθε παιδιού ξεχωριστά σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξής του, την προσωπική του ιστορία και την ξεχωριστή προσωπικότητά του. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι για συμπληρωθούν τα αστεράκια στην ΣΕΠ, θα πρέπει να δεχτούμε αρχές και πρακτικές αντίθετες με το Α.Π. και τη φιλοσοφία της βαθμίδας μας.
Συνοψίζοντας τα πιο πάνω εισηγούμαι τις εξής διαφοροποιήσεις:
α) Να καταργηθούν τα αστεράκια και να καθιερωθεί η περιγραφική αξιολόγηση, 3 φορές κατά το σχολικό έτος (Αρχική, Ενδιάμεση, Τελική).
β) Να δημιουργηθούν εργαλεία τα οποία να καθορίζουν με σαφήνεια εύρος στόχων προς επίτευξη και αξιολόγηση κατά τα 3 αυτά χρονικά διαστήματα
γ) Να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί προσχολικής σε σχέση με τις αναστολές (πότε συντρέχουν λόγοι για να προβαίνουν σε εισήγηση αναστολής)
δ) Να δοθεί ενίσχυση στις σχολικές μονάδες (επιπρόσθετος χρόνος, στήριξη από Π.Ι., επιμορφώσεις) σε σχέση με την αξιολόγηση.
ε) Να καταργηθούν κάποιες αχρείαστες αργίες, και εκείνες τις μέρες να καθιερωθούν ημέρες ενημέρωσης γονέων, κατά τις οποίες οι εκπαιδευτικοί θα βρίσκονται στη σχολική μονάδα με στόχο να συναντήσουν στη βάση ραντεβού τους γονείς της τάξης τους ή να διατεθεί ο χρόνος συνεδριάσεων για τον σκοπό αυτό. Ο μη διδακτικός χρόνος κατά τη διάρκεια της μέρας είναι πολύ σημαντικός και δεν μπορεί να ικανοποιήσει ούτε τις ανάγκες των γονέων αλλά ούτε και τους στόχους των εκπαιδευτικών σε σχέση με την υλοποίηση του ΕΣΑ.
στ) Να μειωθεί ο αριθμός των παιδιών ανά τμήμα ή να αυξηθεί ο αριθμός των εκπαιδευτικών (κατά τα πρότυπα εφαρμογής του ΔΡΑΣΕ)
ζ) Είναι σημαντικό η βαθμίδα μας να συμβαδίζει με τις υπόλοιπες (αντιλαμβάνομαι είναι και ένας από τους λόγους που το σχέδιο αξιολόγησης χαρακτηρίζεται ως «ενιαίο» και χωρίζεται σε «τετράμηνα») αλλά είναι ακόμα σημαντικότερο να παραμείνουμε σε αρχές που αφορούν στον σεβασμό της ατομικότητας, της προσωπικότητας και των αναγκών των παιδιών και να αποφύγουμε πρακτικές στιγματίζουν, κατατάσσουν, ξεχωρίζουν και διαφοροποιούν προκαλώντας αναπόφευκτες συγκρίσεις και επικίνδυνες γενικεύσεις.
Ευχαριστώ για τον χρόνο σας και για τη διάθεση να με ακούσετε.
Με εκτίμηση
Στέλια Δημητρίου-Μιχαηλίδου
Εκπαιδευτικός Προσχολικής
