Η ειδολογική ελευθερία και στην εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω διαδικτυακής σύνδεσης

ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΥ ΦΥΛΑΚΤΟΥ*

Η λειτουργία των σχολείων σε σχέση με τη μάθηση και τη διδασκαλία έχει επηρεαστεί λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και της αναστολής της φοίτησης των παιδιών.

Πέρα από την πειθαρχία στα αυστηρά μέτρα της Κυβέρνησης, πολύ σημαντικό το «ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ !», πρέπει να επιδείξουμε αυτοσυγκράτηση σε όσα λέμε και σε όσα κάνουμε. Όσα χρειάζεται να ειπωθούν επιβάλλεται να είναι ξεκάθαρα και σαφέστατα. Να μην επιδέχονται πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Αν συμβεί αυτό, θα επικρατήσει μια αταξία η οποία θα επιφέρει σωρεία άλλων προβλημάτων, που τις κρίσιμες τούτες ώρες είναι και αχρείαστα, αλλά και υπό τις περιστάσεις ασήμαντα μπροστά στον μεγάλο κίνδυνο.

Αναμένεται από το Υπουργείο Παιδείας να θέσει σε ξεκάθαρο και σαφώς καθορισμένο πλαίσιο όλα όσα επιδιώκει και επιζητεί. Είναι σημαντικό, έστω και εν μέσω της πρωτοφανούς κρίσης, να αρχίσει προσπάθεια αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας για δημιουργική απασχόληση των παιδιών που βρίσκονται κλεισμένα στα σπίτια.

Οι τεχνολογικές και ψηφιακές δυνατότητες είναι τεράστιες. Αρκεί να υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός τόσο στις σχολικές μονάδες όσο και σε κάθε παιδί ξεχωριστά. Με την επαναλειτουργία των σχολείων και την επιστροφή των εκπαιδευτικών, τηρώντας βέβαια τα αυστηρά μέτρα του διατάγματος της Κυβέρνησης, άρχισε η διερεύνηση και χαρτογράφηση των πιο πάνω αναγκών. Για να αρχίσει όμως η εξ’ αποστάσεως σύγχρονη ή/και ασύγχρονη εκπαίδευση/μάθηση, δεν αρκεί μόνο η διασφάλιση του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού. Αυτή η εξασφάλιση είναι μεν αναγκαίος παράγοντας, αλλά όχι επαρκής. Χρειάζεται να διασαφηνιστούν πολλά νομικά, ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα.

Δεν είναι η ώρα των μεγάλων και ωραίων λόγων. Δεν είναι η ώρα της αμετροέπειας εξαιτίας των πολλών δυνατοτήτων που έχουμε στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι η ώρα της σιωπής και της περισυλλογής. Παρόλα αυτά, αισθάνομαι την ανάγκη να παραθέσω συγκεκριμένα ερωτήματα και προβληματισμούς σε μια προσπάθεια το εγχείρημα της αξιοποίησης της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης και μάθησης να γίνει με οργανωμένο και καθοδηγημένο τρόπο από το Υπουργείο Παιδείας. Με αυτοσυγκράτηση, λελογισμένα, υπεύθυνα και όχι με υπέρμετρο ζήλο, άθελο ή ηθελημένο ανταγωνισμό, χωρίς μέτρο και ανεξέλεγκτα. Αν κυριαρχήσουν αυτά, τότε το όποιο όφελος θα μεταλλαχθεί σε ανεξέλεγκτη ζημιά, στις αθώες και ευαίσθητες παιδικές ψυχές.

Ερωτήματα – προβληματισμοί:

1. Ποιος είναι ο γενικός σκοπός έναρξης της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης και ποιοι οι ειδικότεροι στόχοι;
2. Πότε θα αρχίσουν τα σχολεία την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση; Το ΥΠΠΑΝ θα ανάψει το πράσινο φως, όταν διασφαλίσει και λάβει υπόψη τα πιο πάνω ή το κάθε σχολείο ξεχωριστά από μόνο του μπορεί να αρχίσει όποτε κρίνει ότι είναι έτοιμο;
3. Τα σχολεία θα χρησιμοποιήσουν την επίσημη πλατφόρμα του ΥΠΠΑΝ ή μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά βούληση και άλλες πλατφόρμες από την αφθονία που υπάρχουν σήμερα;
4. Η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση θα γίνεται μόνο σε πρωινό χρόνο; Μπορεί και σε απογευματινό; Καθορισμένα και προγραμματισμένα; Όπως βολεύει τον/την κάθε εκπαιδευτικό;
5. Θα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά ή προαιρετική (αφού θεωρητικά θα έχει διασφαλιστεί ο κατάλληλος εξοπλισμός για όλα ανεξαίρετα τα παιδιά);
6. Οι κάμερες θα είναι ανοιχτές και για τον εκπαιδευτικό και για τα παιδιά; Τα παιδιά θα βλέπουν τον/την εκπαιδευτικό; Θα τον ακούνε μόνο; Ο εκπαιδευτικός θα βλέπει τα παιδιά; Τα παιδιά θα βλέπουν το ένα το άλλο;
7. Πού θα βρίσκεται ο/η εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής του μαθήματος; Στο σχολείο; Στο σπίτι; Όπου τον/την βολεύει;
8. Τι προνοεί η νομοθεσία για τα θέματα αυτά;
9. Τα εξ’ αποστάσεως μαθήματα θα μαγνητοσκοπούνται ή θα ηχογραφούνται ώστε να μπορούν τα παιδιά που για κάποιους λόγους δεν τα παρακολούθησαν να τα παρακολουθήσουν ή να τα ξαναπαρακολουθήσουν ακόμη και τα παιδιά που ήταν συχγρονισμένα;
10. . Τα εξ’ αποστάσεως μαθήματα που θα γίνονται, θα τα σχεδιάζει ο/η κάθε εκπαιδευτικός με δική του/της ευθύνη, όπως γίνεται και στην καθημερινή διδασκαλία στην τάξη;
11.  Θα ελέγχονται από κάποιο/ους; Αν ναι, ποιους;
12. .Η διάρκεια του μαθήματος θα είναι καθορισμένη; Θα είναι όσο χρόνο διαρκεί μια διδακτική περίοδος; Λιγότερη; Κατά βούληση; Το πολύ μια διδακτική περίοδο;
13. Στην περίπτωση ανάρτησης υλικού στις ιστοσελίδες των σχολείων, κάτι που γίνεται και σήμερα βέβαια, ποια είναι η απαίτηση από το κάθε παιδί; Ποιος θα επιλέγει τι κάνει και τι όχι; Θα κάνουν όλοι τα ίδια; Θα επιλέγουν;
14. Πόσος χρόνος συνιστάται για κάθε παιδί να απασχολείται με αυτά; Θα αποφασίζουν οι γονείς και κηδεμόνες;
15. Οι εργασίες που διεκπεραιώνονται από τα παιδιά θα διορθώνονται; Πώς θα αξιοποιούνται από τον/την εκπαιδευτικό;

Τα πιο πάνω ενδεικτικά ερωτήματα είναι κρίσιμα και, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν για όλα ξεκάθαρες απαντήσεις. Τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν πολλά και διάφορα σε σχέση με την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση. Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν τις βασικές δεξιότητες για κάτι τέτοιο. Οι άλλοι μπορούν σχετικά εύκολα να επιμορφωθούν και να εκπαιδευτούν. Σε λίγες μέρες, σχολεία ενδέχεται να πάνε πέρα από τους σχεδιασμούς του ΥΠΠΑΝ. Αυτό, απασχολεί το αρμόδιο Υπουργείο;

Εάν θα γίνει κάτι πρέπει να γίνει οργανωμένα και πειθαρχημένα. Εάν άτακτα και όπως το αντιλαμβάνεται ή όπως μπορεί να το υλοποιήσει το κάθε σχολείο θα προχωρήσει, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να αποδειχθεί για άλλη μια φορά, ότι το μαχαίρι από μόνο του δεν είναι καλό ή κακό. Απλώς, ο άνθρωπος μπορεί να το χρησιμοποιήσει είτε για να σκοτώσει κάποιο συνάνθρωπό του είτε για να κόψει το ψωμί και να το μοιραστεί μαζί του (ειδολογική ελευθερία).

Αναμένεται από το ΥΠΠΑΝ, που έχει την ευθύνη και το γενικό πρόσταγμα για τον φιλόδοξο και μεγαλεπήβολο, πλην όμως απαραίτητο και αναγκαίο στον 21^ο αιώνα, σχεδιασμό για την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση να ενεργήσει αποφασιστικά, μεθοδικά και μελετημένα για να μπορέσει να θέσει υπό τον έλεγχό του την όλη προσπάθεια. Την ίδια ώρα, τα σχολεία πρέπει να προχωρούν βάσει του προγραμματισμού και των οδηγιών του ΥΠΠΑΝ και να υλοποιούν σχολαστικά μόνο όσα αναφέρονται στις σχετικές εγκυκλίους και οδηγίες.

Ο δρόμος είναι μακρύς και δεν χρειάζεται βιασύνη, αλλά σωφροσύνη.    

*Πρόεδρος ΠΟΕΔ