Περί «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης», καμερών και άλλων τεχνολογιών…


ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΦΤΕΡΟΥ*

Τις τελευταίες μέρες, εξαιτίας του ξαφνικού -και πολύ ορθά, κατά την άποψή μου – κλεισίματος των σχολείων, αναγκαστήκαμε κυριολεκτικά σε μια μέρα να αλλάξουμε εντελώς τον τρόπο εργασίας και επικοινωνίας με τους μαθητές μας. Δυστυχώς, η έλλειψη χρόνου δεν επέτρεψε σε εκπαιδευτικούς, μαθητές αλλά και γονείς, να επιμορφωθούν, τόσο στη χρήση εργαλείων (που αυτό θα το εξετάσουμε σε άλλο άρθρο) ούτε στη μεθοδολογία εκπαίδευσης από απόσταση.

Στην πραγματικότητα, αυτό που γίνεται στην πράξη δεν ανταποκρίνεται στον όρο «elearning”, όπως τον αντιλαμβανόμαστε στη συνηθισμένη πρακτική που ακολουθούν κυρίως ακαδημαϊκά ιδρύματα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Αυτό που κάνουμε, στο βαθμό που έχω καταφέρει να παρατηρήσω, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, είναι η αποστολή υλικού στους μαθητές (φυλλάδια και έντυπες ασκήσεις) ώστε να τα μελετήσουν στο δικό τους χρόνου, αλλά και προσπάθειες τηλεδιασκέψεων ώστε να γίνει παράδοση ή έστω συζήτηση ενός μαθήματος.

Στις τηλεδιασκέψεις υπάρχει μεγάλη συζήτηση, σχεδόν από την πρώτη μέρα, για το εργαλείο που θα χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές. Από τη μια, το Υπουργείου Παιδείας, ζητά τη χρήση ενός συγκεκριμένου εργαλείου, ενώ από την άλλη οι εκπαιδευτικοί έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τόσο αυτό όσο και κάποια άλλα. Στην πράξη, από τους εκπαιδευτικούς που χρησιμοποιούν τα εργαλεία αυτά για σύγχρονη επικοινωνία, το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου αφιερώνεται σε τηλεδιασκέψεις. Στις αντιδράσεις στο «κλείσιμο» των καμερών από μεριάς Υπουργείου, έχω διαβάσει και ακούσει σχόλια του τύπου «μα πώς θα ελέγξω τις παρουσίες» ή «μα είναι σημαντικό να μας βλέπει ο μαθητής». Ο μαθητής, είναι σημαντικό να μας βλέπει, ή καλύτερα, να μας ακούει, όπως είναι σημαντικό και να ακούμε τους μαθητές. Αυτό, δεν απαιτεί τη χρήση κάμερας. Δε θα ασχοληθώ καθόλου με τη νομική πτυχή της υπόθεσης. 

Να τονίσουμε, επίσης, πως αυτή τη στιγμή, αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω υπολογιστή, αποτελεί μια προέκταση της μετωπικής διδασκαλίας της τάξης. Στη διδασκαλία αυτή, αναμένουμε πως εμείς καθόμαστε στο σπίτι, ανοίγουμε κάμερα, μας βλέπουν οι μαθητές και ταυτόχρονα τους βλέπουμε και εμείς. Σε πρακτικό επίπεδο, σύμφωνα και με την εμπειρία μου των τελευταίων 16 ετών, υπάρχουν τα ακόλουθα προβλήματα:

(α) έχουμε μέχρι 25 ανοικτά παραθυράκια βίντεο

(β) σπαταλάμε πολύτιμους πόρους χωρίς λόγο

(γ) με τις κάμερες ανοικτές, έχουμε πολλαπλά οπτικά ερεθίσματα που μάλλον αποσυντονίζουν τα παιδιά

Τα παιδιά είναι καλό να συμμετέχουν μόνο με ήχο (και κείμενο). Ο ήχος, επίσης, πρέπει να είναι απενεργοποιημένος μέχρι τη στιγμή που θα χρειαστεί να μιλήσουν (είτε να πάρουν το λόγο, είτε να τους ζητήσουμε να μιλήσουν). Η κάμερα του εκπαιδευτικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συγκεκριμένα σημεία του μαθήματος, καθαρά για να τον δουν τα παιδιά (συναισθηματική σύνδεση), πρακτικά, όμως, το μόνο που χρειάζεται να βλέπουν είναι το εκπαιδευτικό υλικό που θέλει να προβάλει ο εκπαιδευτικός (π.χ. παρουσίαση, το βιβλίο, ένα βίντεο, σημειώσεις). Αυτό γίνεται πολύ εύκολα με τα περισσότερα διαδικτυακά εργαλεία.

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα, και αυτό είναι χρήσιμο και για να κρατάμε το ενδιαφέρον των παιδιών, μπορούμε να απευθύνουμε ερωτήσεις ονομαστικά. Έτσι, τα παιδιά θα παίρνουν το λόγο, ενώ θα τους δώσουμε κίνητρα να είναι και σε εγρήγορση. Θα πρέπει, επίσης, να αντιληφθούμε πως είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο με μεγάλη διάρκεια (π.χ. το αντίστοιχο των περιόδων που τα παιδιά είναι στο σχολείο). Στην καλύτερη περίπτωση, θα εφάρμοζα πρόγραμμα τηλεδιασκέψεων που να μη ξεπερνούσε συνολικά τις τρεις περιόδους ανά ημέρα, με ενδιάμεσα διαλείμματα.

Τέλος, είναι καλό να αντιληφθούμε πως το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση γίνεται ασύγχρονα. Θα ήταν καλό (και εδώ είναι ακόμη ένας λόγος που ενθαρρύνει το να μην έχουμε ανοικτή κάμερα) η τηλεδιάσκεψη να εγγράφεται και μετά να αναρτάται σε ένα χώρο (π.χ. ιστοσελίδα σχολείου, σε ένα Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης) ώστε τα παιδιά που δεν μπόρεσαν να λάβουν μέρος στην τηλεδιάσκεψη, να το παρακολουθήσουν αργότερα – και να υποβάλουν απορίες είτε ασύγχρονα (email, forum, sms / chat) είτε σύγχρονα (τηλέφωνο, κλήση skype κτλ).

*Δάσκαλος,

Διδάκτορας Πληροφοριακών & Επικοινωνιακών Συστημάτων




Comments (2)

  1. Πεγειώτης Χριστόδουλος:
    Mar 25, 2020 at 08:49 PM

    Ένα σοβαρό θέμα που απασχολεί τους εκπαιδευτικούς και πρέπει να απασχολήσει και τους αρμόδιους είναι η κατηγορία των "μαθητών" που παρουσιάζονται στα σχολεία δίχως οποιοδήποτε ενδιαφέρο για μάθηση, με απότερο σκοπό να αποκτήσουν το απολυτήριο αφού συπληρώσουν τα 12 χρόνια παρουσίας στους καταλόγους των μαθητών, στα διάφορα σχολεία που έκαναν εγγραφή.
    Η μοναδική τους φροντίδα είναι να μην ξεπεράσουν τον επιτρεπόμενο αριθμό απουσιών και όταν τον ξεπεράσουν η σοφία των καθηγητικών συλλόγων επιλύει το θέμα προς- σχεδός πάντα- όφελος των μαθητών.
    Αν και όταν καθιεριωθείη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, και εφαρμοστούν οι προτροπές που προτείνονται εκ μέρου σας, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να κάνει παρουσίαση σε άτομα με μηδενικό ενδιαφέρο και δεν θα είναι ενήμερος αν κάποιος τον ακούει ή όχι. Μέχρι πρόσφατα μέσα σε τέτοιες ομάδες, ο εκπαιδευτικός ότι είχε να πεί το "έλεγε στον πίνακα" με την ελπίδα ότι και κάποιος μαθητής θα τον άκουε. Γνώριζε όμως ποιοι μαθητές βρίσκονται στην τάξη και ποιοι όχι. Με κάποιο τρόπο τους απασχολούσε στο χώρο του σχολείου, της τάξης. Ασκούσε χρέη φροντιστή εφήβων.
    Να σημειωθεί ότι πολλά άτομα αυτής της κατηγορίας δεν είναι σε θέση να μιλήσουν, να διαβάσουν να γράψουν και δεν θέλουν να σκέπτονται ή να απαντούν σε ερωτήματα..
    Ποιές πρέπει να είναι οι ενέργειες του εκπαιδευτικού σε τέτοιες περιπτώσεις, στην εξ αποστάσεως εκπαιδευση;
    Εκπαιδευτικός Τεχνικής Εκπαίδευσης

  2. Μιχάλης Α. Πόλης:
    Mar 26, 2020 at 07:51 PM

    Ουδέν κακό αμοιγές καλού! Η παραβατικότητα πάει περίπατο με την εξ' αποστάσεως διδασκαλία. Άλλο να αγωνίζεσαι με 25 μαθητές σε μια μικρή αίθουσα και άλλο να έχεις 25 "παραθυράκια" βίντεο που μπορεί ανά πάσα στιγμή να κλείσουν...Η εξ' αποστάσεως διδασκαλία μοιάζει με σκιαμαχία. Πρέπει όμως να παίξουμε αυτό το θέατρο σκιών για να μην βρει αφορμή ο εργοδότης να μας θέσει σε υποχρεωτική άδεια με μειωμένες απολαβές.
    Εδώ είσαι στην τάξη και αγωνίζεσαι με νύχια και με δόντια να τους κρατήσεις στο μάθημα...Πώς θα τους κρατήσεις όταν είσαι απλώς ένα "παραθυράκι" που ο παραβατικός μαθητής θα σε κλείσει με την πρώτη ευκαιρία;
    Το πρόβλημα μας είναι και ψυχολογικό...Βρεθήκαμε ξαφνικά στο κενό και πιαστήκαμε όπως τους πνιγμένους από το σωσίβιο της τεχνολογίας. Έδω ο χάρος βγήκε παγανιά και εμείς το βιολί μας. Ή κατά το λαϊκότερο " Εδώ καράβια χάνονται βαρκούλες αρμενίζουν".
    Άραγε είναι εφικτό, ακόμα και να είχαμε τα μέσα και την εκπαίδευση δάσκαλοι και μαθητές, να βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες άτομα σε τελεδιάσκεψη ταυτόχρονα; Ποιο δίκτυο θα άντεχε τέτοια καταπόνηση; Ποιος "μεγάλος αδελφός" θα μπορούσε να εποπτεύσει αυτή την χαοτική σκιαμαχία για την απαραίτητη λογοδοσία;
    Η όλη διαδικασία γίνεται για να σωθούν τα προσχήματα! Το πραγματικό διακύβευμα τώρα είναι να τεθεί η πανδημία υπό έλεγχο για να μην επιστρέψουμε στο μεσαίωνα!


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










4781